Fjármálaráðherra gaf nýlega út yfirlýsingu um að jafnvel verið hægt að létta gjaldeyrishöftunum á næstu 6 mánuðum.
Þá hefði maður búist við að markaðurinn tæki við sér og ávöxtunarkrafa á innlend skuldabréf færi hækkandi, en því er ekki til að dreifa. Annað hvort er þetta merki um ófullkominn markað innan hafta eða að markaðurinn hefur enga trú á fjármálaráðherra, nema hvoru tveggja sé.
Hvað eiga fasteingalántakendur að gera í svona stöðu?
Það er ljóst að ef höftum verður létt á svona skömmum tíma verða vextir að hækka verulega og líklega mun gengið síga með viðeigandi verðbólguskoti.
Þetta þýðir að þeir sem eru með óverðtryggð húsnæðislán á breytilegum vöxtum eða verðtryggð lán ættu að íhuga að færa sig yfir í óverðtryggð 5 ára fastvaxtalán og þar með tryggja sig fyrir verðbólgu- og vaxtasveiflum á næstu 5 árum.
Í dag bjóðast óverðtryggð 5 ára fastvaxtalán á 7.45% vöxtum sem gerir 3.55% raunávöxtun miðað við núverandi verðbólgu, sem verða að teljast góð kjör við íslenskar aðstæður. Ef við gefum okkur að verðbólga verði á svipuðu róli næstu 5 árin eru menn að borga 0.05% (miðað við 3.5% vexti á verðtryggðum lánum) “tryggingargjald” til að tryggja sig fyrir verðbólguskoti á næstu fimm árum, þ.e. 500 kr fyrir hverja milljón tekna að láni. Í ljósi íslenskrar hagsögu er þetta líklega ódýrasta trygging sem bíðst á Íslandi í dag.
En dæmið er ekki alveg svona einfalt, því það þarf að huga að hvað gerist eftir 5 ár og svo þarf að taka með í reikninginn þann möguleika að verðtryggingin verði aflög á neytendalán á næstu 5 árum. Málið er því sérstaklega flókið um þessar munir og ekki síst fyrir unga fólkið.
Vandamálið á Íslandi er að það er ekki til nein óháð stofnun sem getur leiðbeint neytendum í þessum vanda. Það er nokkuð furðulegt þar sem húsnæðislán eru oftast stærsta skuldbinding fólks á lífsleiðinni og íslenska reynslan af húsnæðislánum er ekki sérlega spennandi.
Öll orkan fer í að leysa fortíðarvanda núverandi kynslóðar. Er ekki þörf á að vera með fyrirbyggjandi leiðbeiningar fyrir næstu kynslóð sem er að stíga sín fyrstu skref á húsnæðismarkaðinum? Hvers vegna fær þessi hópur enga athygli eða aðstoð? Halda menn virkilega að bankarnir, ÍLS eða stjórnmálamenn séu bestu fjármálaráðgjafarnir?
Í fjármálum byrgja Íslendingar aldrei brunninn, en eyða árum og milljörðum í að bjarga barninu þegar það er komið ofaní brunninn. Þessari íslensku hefð verðu seint breytt.