Í 61. gr. stjórnarskrárfrumvarps stjórnlagaráðs segir:

Birta skal lög, stjórnvaldsfyrirmæli og þjóðréttarsamninga sem ríkið hefur fullgilt. Lögum og stjórnvaldsfyrirmælum má aldrei beita með íþyngjandi hætti fyrr en eftir birtingu þeirra. Um birtingarhátt og gildistöku fer að landslögum.

Í gildandi stjórnarskrá segir um sama efni að birta skuli lög og að um birtingarháttu og framkvæmd laga fari að landslögum. Viðbótin um „stjórnvaldsfyrirmæli og þjóðréttarsamninga“ er þó varla tæmandi; komið hafa fram ábendingar um að stjórnsýsluúrskurði skuli birta – eins og oftast, en því miður ekki alltaf – er gert enda felst í þeim miklvæg vísbending um túlkun laga ef ekki réttarheimild.

Íþyngjandi afturvirkni óheimil

Hér er mikil réttarbót áréttuð.

Í lagaframkvæmd – þ.m.t. samkvæmt úrlausnum dómstóla – hefur að vísu a.m.k. undanfarinn aldarfjórðung verið áréttað, t.d. af hálfu Hæstaréttar að Alþingi geti ekki sett afturvirkar íþyngjandi reglur sem binda borgarana.

Þá hefur sama regla lengi verið talin gilda samkvæmt mannréttindasáttmálum, stjórnlagafræðum og settum reglum í stjórnarskrá um refsingar og skatta – sem verði ekki ákveðnir afturvirkt.

Nýmælið er um aðrar íþyngjandi reglur en skatta og refsingar.

Ívilnandi afturvirkni heimil

Að gættum öðrum réttarreglum réttarríkisins og meginreglum lýðræðis er ívilandi afturvirkni laga vitaskuld heimil samkvæmt gagnályktun frá þessu ákvæði.

• Hér má lesa ítarlegri skýringar skrifstofu stjórnlagaráðs með stjórnarskrárfrumvarpi stjórnlagaráðs (sjá um þetta ákvæði á bls. 128).
• Ensk þýðing Stjórnarskrárfélagsins á stjórnarskrárfrumvarpi stjórnlagaráðs; here is an English version of the Constitutional Bill.