© Gunnar Tómasson

Þorláksmessa

23. desember 2015

I. Njáll ráðleggur Gunnari

(Njála, 21. kafli – M)

14660

Gunnar ríðr nú at finna Njál, ok tók hann við honum vel, ok gengu þegar á tal. Gunnarr mælti: „Heilræði em ek kominn at sækja at þér.‟ Njáll svaraði: „Margir eru þess vinir mínir makligir, en þó ætla ek að leggja mesta stund á við þik.‟ Gunnarr mælti: „Ek vil gera þér kunnigt, at ek hefi tekit fjárheimtu af Unni á Hrút.‟ „Þat er mikit vandamál,‟ segir Njáll, „ok mikil hætta, hversu ferr; en þó mun þat endask, ef þú bregðr eigi af, en líf þitt er í hættu, ef þú gerir eigi svá.‟ „Hvergi skal ek af bregða,‟ segir Gunnarr. Þá þagði Njáll nökkura stund og mælti síðan:

„Hugsat hefi ek málit, ok mun þat duga.‟ = 14660

II. Hugtakið Þorláksmessa

(Goðsögn)

11657

  6961 = Þorláksmessa

2604 = Páfinn

  2092 = Papey

11657

III. Hugtakið Valfreyju Stafr

(Goðsögn)

11657

  7657 = Valfreyju stafr

Umbreyting í fyllingu tímans:

  4000 = Logandi Sverð/Fjögur Ljós í Gunnarshaugi

11657

IV. Valfreyju Stafr ok Gunnarshaugr

(Njála, 78. kafli – M)

80042

Þeir Skarpheðinn ok Högni váru úti eitt kveld fyrir sunnan haug Gunnars; tunglskin var bjart, en stundum dró fyrir. Þeim sýndisk haugrinn opinn, ok hafði Gunnarr snúizk í hauginum ok sá í móti tunglinu; þeir þóttusk fjögur ljós sjá brenna í hauginum, ok bar hvergi skugga á. Þeir sá, at Gunnarr var kátligr ok með gleðimóti miklu. Hann kvað vísu ok svá hátt, at þó mátti heyra görla, þó at þeir væri firr:

7891 = Mætti daugla deilir,

7744 = dáðum rakkr, sá er háði

10175 = bjartr með beztu hjarta

7120 = benrögn, faðir Högna:

10163 = Heldr kvazk hjálmi faldinn

9278 = hjörþilju sjá vilja

9605 = vættidraugr en vægja,

9033 = val-Freyju stafr, deyja –

  9033 = val-Freyju stafr, deyja.

80042

V. Vættidraugr kveðinn í kútinn

(Goðsögn)

18172

 -1000 = Myrkur

3321 = Dies Irae – Dagur reiði/Dómsdagur

                Konungr við Sturlu Þórðarson

15851 = „Þat ætla ek at þú kveðir betr en páfinn.‟

18172

VI. Gangleri kominn Heill út

(Gylfaginning, 2. kafli)

9178

Þá spyrr Hárr komandann, hvárt fleira er erendi hans, en heimill er matr ok drykkr honum sem öllum þar í Háva höll. Hann segir, af fyrst vill hann spyrja, ef nökkurr er fróðr maðr inni.

Hárr segir, at hann komi eigi heill út, nema hann sé fróðari…

Heill Maðr Goðsagna

9178 = Gaukr Trandilsson

I + II + III + IV + V = 14660 + 11657 + 80042 + 18172 + 9178 = 133709

VII. Heimkoma Ganglera

(Gylfaginning, 54. kafli)

133709

  14393 = Því næst heyrði Gangleri dyni mikla

16178 = hvern veg frá sér ok leit út á hlið sér.

27381 = Ok þá er hann sést meir um, þá stendr hann úti á sléttum velli,

10406 = sér þá enga höll ok enga borg.

21510 = Gengr hann þá leið sína braut ok kemr heim í ríki sitt

19469 = ok segir þau tíðendi, er hann hefir sét ok heyrt,

24372 = ok eftir honum sagði hverr maðr öðrum þessar sögur.

133709

***

Ritháttur Snorra – Uppsala Edda

(Sigurður Nordal)

Í vörzlu Háskólabókasafnsins í Uppsölum er íslenzk skinnbók frá því um 1300 með svolátandi fyrirsögn (rauðletraðri): „Bók þessi heitir Edda. Hana hefur saman setta Snorri Sturlu sonur, eftir þeim hætti, sem hér er skipað. Er fyrst frá Ásum og Ými, þar næst Skáldskaparmál og heiti margra hluta, síðast Háttatal, er Snorri hefir ort um Hákon konung og Skúla hertoga.‟

Eðlilegast er að skilja upphaf fyrirsagnarinnar: „Bók þessi heitir Edda‟, á þá leið, að svo hafi höfundur sjálfur nefnt bókina. En vafi leikur á um merkingu nafnsins. Nú á dögum virðast einna flestir hallast að þeirri skýringu Konráðs Gíslasonar, að Edda sé skáldskaparfræði, samstofna við óður […] Eigi að síður er tilgáta sú, sem Björn á Skarðsá bar fram, að Edda sé samstofna bæjarnafninu Odda, bæði skemmtileg og athyglisverð, þó að hér verði ekki farið út í að gizka á það, hvernig sú nafngift gæti verið hugsuð eða til komin.

Því miður er það of sjaldgjæft í íslenzkum fornritum, að kostur sé slíkrar fræðslu um nafn og höfund bókar. Væri því eðlilegt, að Uppsalabók nyti þess og væri metin umfram önnur handrit Eddu. Handritið er líka „heilt‟ í þeim skilningi, að ekkert hefur glatazt úr því, síðan það var skrifað. Af Háttatali eru reyndar ekki nema 56 vísur framan af kvæðinu. En það má sjá af síðustu blaðsíðu, sem er að mestu auð, að meira hefur ekki verið skrifað.

Eigi að síður gerir samanburður Uppsalabókar við önnur handrit Eddu, og þá sérstaklega Konungsbók, torvelt að trúa því, að Snorri Sturluson hafi sett bókina saman „eftir þeim hætti, sem hér er skipað‟. Það lætur nærri, jafnvel þótt ekkert annað Edduhandrit væri til samanburðar og engar hugmyndir um skýrleik Snorra réðu dómi vorum, að samt væri erfitt að trúa honum eða reyndar nokkurum höfundi til þess að skiljast við bók, sem hann væri að setja saman, í því ástandi, sem Edda er í Uppsalabók. Því betur sem texti hennar er athugaður og um hann hugsað, því meiri ráðgáta verður skrifarinn og öll vinnubrögð hans – hvað fyrir honum hefur vakað upphaflega og hvers vegna er eins og hann sé sífellt að sjá sig um hönd og brjóta upp á nýjum tiltækjum í vali og skipun efnisins. En um þetta skal ekki fjölyrt hér. Eina prentun Eddu eftir Uppsalabók er í fárra manna höndum, og lýsing hennar og frekari rökræður um hana yrðu of langt mál. Einstaka fræðimenn, sem hafa reynt að berja í bresti hennar, hafa yfirleitt ekki getað greitt úr þessu máli.  (Mannlýsingar I, Frá Snorra til Hallgríms, Almenna Bókafélagið 1986, bls. 34-35.)

Umsögn

Fyrir aldarfjórðungi átti ég fund með Jóhannesi Nordal um óskyld mál en lét þess getið að ég hefði kynnt mér Uppsalabók á Landsbókasafninu og haft af henni gagn. Ástæða heimsóknar minnar á safnið var að sjá og taka niður STAFRÉTTAN texta yfirskriftar Uppsalabókar, sem er mjög frábrugðinn þeim texta sem almennt er settur fram, sbr. skrif Sigurðar Nordal hér að ofan – textinn og tölugildi hans eru eftirfarandi:

8542 = Bók þessi heitir Edda.

20156 = Hana hevir saman setta Snorri Sturlo son

15735 = eptir þeim hætti, sem hér er skipat.

10539 = Er fyrst frá ásum ok Ymi

18224 = þar næst skalldskap ok heiti margra hluta.

17723 = Síþaz Hatta tal er Snorri hevir ort

 13512 = um Hak Konung ok Skula hertug.

104431

Hér að ofan hef ég „sett saman‟ lykilhugmyndir goðsagna Snorra Sturlusonar og Sturlu Þórðarsonar með svipuðum hætti og Uppsalabók er „saman sett‟. Slíkt vinnulag krefst þekkingar á verkum þeirra og þeim goðsagnastefum sem þar liggja að baki. Rétt samsetning endurspeglast í tölugildum líkt og í Sudoku!

Hér eru þrjú dæmi þessa – eftir Sturlu og Shakespeare – sem byggja á lykiltölunum 104431 og 133709.

***

VIII. Sturla Þórðarson

(Ísl. saga og Njála)

    6108 = Eyjólfr forni

7614 = Skytja í Skagafirði

12857 = Sefr þú úti, sék eld yfir þér.

9356 = Gaius Julius Caesar

1000 = Eldur

-7657 = Valfreyju Stafr (deyja)

104431 = Bók þessi heitir Edda.

133709

IX. William Shakespeare

(Áréttun rittengsla)

  11931 = Táknmálslykill Reykholtsmáldaga

10347 = Our Ever-living Poet

7000 = Microcosmos – Örheimur/Maður í Mynd Guðs

104431 = Bók þessi heitir Edda.

133709

X. William Shakespeare

(Sonnets, Snorri og Njála)

  85535 = Shakespeares Sonnets¹

4427 = Út vil ek.

43746 = Njála²

           1 = Monad/Guð

133709

¹10233 = TO THE.ONLIE.BEGETTER.OF.

11550 = THESE.INSUING.SONNETS,

9775 = Mr. W.H., ALL HAPPINESSE

7932 = AND.THAT.ETERNITIE.

4480 = PROMISED.

541 = BY.

10347 = OUR EVER-LIVING POET.

5122 = WISHETH.

9575 = THE WELL-WISHING.

6780 = ADVENTURER.IN

7354 = SETTING.FORTH.

  1846 = T.T.

85535

² 6257 = Mörðr hét maðr.

12685 = Höfðingjaskipti varð í Nóregi.

11274 = Fara menn við þat heim af þingi.

13530 = Ok lýk ek þar Brennu-Njálssögu.

43746

***

Reiknivél sem umbreytir stöfum í tölugildi er á netinu:

http://www.light-of-truth.com/ciphersaga.htm