Laugardagur 19.05.2018 - 09:21 - Rita ummæli

Hvað segi ég í Brüssel?

Á ráðstefnu Evrópusamtaka íhaldsmanna og umbótasinna, ACRE, um umhverfismál í Brüssel fimmtudaginn 24. maí 2018 kynni ég nýútkomið rit mitt, Green Capitalism (Grænan kapítalisma), og mæli með hófsamlegri verndun og nýtingu náttúrugæða í stað skilyrðislausrar friðunar þeirra. Meðal annars lýsi ég áhrifunum af bók Rachel Carsons, Raddir vorsins þagna. Höfundurinn andmælti skordýraeitrinu DDT af svo mikilli mælsku, að notkun efnisins var víðast bönnuð. En þá fór mýrakalda (malaría) aftur að láta á sér kræla, og hafa milljónir manna látist úr henni í suðlægum löndum. DDT var vissulega notað í óhófi í landbúnaði á sínum tíma, eins og Carson benti á, en það er hættulaust mönnum og enn skilvirkasta leiðin til að drepa mýið, sem smitar menn af mýraköldu. Þarf oftast ekki annað en rjóða efninu á innveggi húsa.

Ég rifja upp hrakspár friðunarsinna í kringum 1970, til dæmis í Heimi á helvegi og Endimörkum vaxtarins. Glæpir áttu að aukast vegna þéttbýlis, flest mikilvægustu jarðefni að ganga til þurrðar eftir 30-40 ár og hungursneyðir að skella á. Þetta rættist ekki. Glæpir hafa víðast minnkað og eru raunar einna minnstir hlutfallslega á tveimur þéttbýlustu stöðum heims, í Singapúr og Japan. Enn er til nóg af jarðefnum eins og kopar og jarðolíu, enda hefur mannsandinn fundið margar leiðir til að nýta betur efni og orku, meðal annars í „grænu byltingunni“, þegar uppskera jókst stórlega í krafti erfðabættra nytjajurta. Hlutfallslega ganga nú fleiri mettir til hvílu á hverri nóttu en nokkru sinni fyrr. Raddir vorsins fagna.

Ég tek nokkur íslensk dæmi um takmörkuð náttúrugæði, sem væru ofnýtt, væri aðgangur að þeim ótakmarkaður: laxveiðiár, beitarland á fjöllum og fiskistofnar á Íslandsmiðum. Hefur Íslendingum tekist að nýta þau skynsamlega. Aðallega ræði ég um úthafsveiðar. Með úthlutun framseljanlegra aflakvóta til þeirra, sem þegar stunduðu veiðar, tókst að beina áhuga þeirra að því að lágmarka kostnaðinn við veiðar. Þeir urðu gæslumenn gæðanna. Með framsalinu var hægt að minnka nýtinguna niður í það, sem hagkvæmast var: Fækka þurfti fiskimönnum, en þeir voru keyptir út, ekki reknir út. Ég bendi á, að eini rétturinn, sem var tekinn af öðrum við úthlutun aflakvótanna, var rétturinn til að gera út á núlli, en hann er auðvitað verðlaus.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 19. maí 2018.)

Flokkar: Óflokkað

«
»

Rita ummæli

Kæfuvörn:   Hver er summan af fimm og fjórum? Svar:

Höfundur

Hannes Hólmsteinn Gissurarson er prófessor emeritus í stjórnmálafræði í Háskóla Íslands og hefur verið gistifræðimaður við fjölmarga erlenda háskóla, þar á meðal Stanford-háskóla og UCLA. Hann fæddist 1953, lauk doktorsprófi í stjórnmálafræði frá Oxford-háskóla 1985 og er höfundur fjölmargra bóka um stjórnmál, sögu og heimspeki á íslensku, ensku og sænsku.


Nýjustu bækur hans eru Twenty Four Conservative-Liberal Thinkers, sem hugveitan New Direction í Brüssel gaf út í tveimur bindum í árslok 2020, Bankahrunið 2008 og Communism in Iceland, sem Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands gaf út árið 2021, og Landsdómsmálið, sem Almenna bókafélagið gaf út í desember 2022. Hann hefur gefið út átta bókarlangar skýrslur á ensku. Sjö eru fyrir hugveituna New Direction í Brüssel: The Nordic Models og In Defence of Small States (2016); Lessons for Europe from the 2008 Icelandic Bank Collapse, Green Capitalism: How to Protect the Environment by Defining Property Rights og Voices of the Victims: Towards a Historiography of Anti-Communist Literature (2017); Why Conservatives Should Support the Free Market og Spending Other People’s Money: A Critique of Rawls, Piketty and Other Redistributionists (2018). Ein skýrslan er fyrir fjármálaráðuneytið, Foreign Factors in the 2008 Bank Collapse (2018). Hann er ritstjóri Safns til sögu kommúnismans, ritraðar Almenna bókafélagsins um alræðisstefnu, en nýjasta bókin í þeirri ritröð er Til varnar vestrænni menningu: Ræður sex rithöfunda 1950–1958. Árin 2017 og 2018 birtust eftir hann þrjár ritgerðir á ensku um frjálshyggju á Íslandi, Liberalism in Iceland in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Anti-Liberal Narratives about Iceland 1991–2017 og Icelandic Liberalism and Its Critics: A Rejoinder to Stefan Olafsson.  

RSS straumur: RSS straumur

Nýlegar athugasemdir