Mánudagur 23.07.2018 - 07:27 - Rita ummæli

Söguskýringar prófessors

Árið 2017 birti ég yfirlitsgrein í tveimur hlutum í bandaríska tímaritinu Econwatch um frjálshyggju á Íslandi. Fyrri hlutinn var um frjálshyggju á 19. og 20. öld, þar á meðal verk Jóns Sigurðssonar, Arnljóts Ólafssonar, Jóns Þorlákssonar og Ólafs Björnssonar. Seinni hlutinn var um hinar víðtæku umbætur í frjálsræðisátt árin 1991-2004: Hagkerfið hér mældist hið 26. frjálsasta í heimi árið 1990 en hið 9. frjálsasta árið 2004. Einnig ræddi ég um ýmsar skýringar á bankahruninu. Þar eð ég vék stuttlega að gagnrýni Stefáns Ólafssonar prófessors á umbæturnar og skýringum hans á bankahruninu bauð tímaritið honum að veita andsvar. Er ritgerð mín og andsvar hans hvort tveggja aðgengilegt á netinu. Af andsvarinu er augljóst að Stefán ber þungan hug til mín. Það er þó ekki aðalatriði, heldur ýmsar hæpnar fullyrðingar hans.

Stefán andmælir því til dæmis að stuðningur Moskvumanna við íslenska vinstri sósíalista hafi skipt máli: „There may possibly have been some interventions from Moscow during the interwar period (that is contested, though), but not at all from the 1960s onwards.“ Ef til vill höfðu Moskvumenn einhver afskipti af þeim árin milli stríða (þótt það sé umdeilt), en alls ekki frá því um 1960 að telja.

Þetta er alrangt. Það er alls ekki umdeilt meðal fræðimanna að Moskvumenn studdu fjárhagslega vinstri andstöðuna í Alþýðuflokknum og síðar kommúnistaflokkinn árin milli stríða, 1918-1939. Þetta kemur fram í bókum þeirra Arnórs Hannibalssonar, Moskvulínunni, og Jóns Ólafssonar, Kæru félögum, sem þeir gáfu út 1999 eftir að hafa kannað skjöl í rússneskum söfnum.

Aðstoðin að austan hélt áfram eftir 1960. Til dæmis reyndu Kremlverjar ekki einu sinni að leyna því að þeir sendu stóra fjárhæð í verkfallssjóð Dagsbrúnar árið 1961. Sósíalistaflokkurinn og samtök og einstaklingar á hans vegum fengu reglubundinn fjárstuðning allt fram til ársins 1972, svo að vitað sé. Ég hef reynt að meta hversu miklu þessi stuðningur nam samtals að núvirði frá 1940 til 1972 og er niðurstaðan um 3,5 milljónir Bandaríkjadala, eða 350 milljónir íslenskra króna. Voru þetta meira en 10 milljónir króna á ári, sem var veruleg fjárhæð í fámennu landi.

Furðu sætir að háskólaprófessor skuli ekki vita betur.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 21. júlí 2018).

Flokkar: Óflokkað

«
»

Rita ummæli

Kæfuvörn:   Hver er summan af einum og fjórum? Svar:

Höfundur

Hannes Hólmsteinn Gissurarson er prófessor emeritus í stjórnmálafræði í Háskóla Íslands og hefur verið gistifræðimaður við fjölmarga erlenda háskóla, þar á meðal Stanford-háskóla og UCLA. Hann fæddist 1953, lauk doktorsprófi í stjórnmálafræði frá Oxford-háskóla 1985 og er höfundur fjölmargra bóka um stjórnmál, sögu og heimspeki á íslensku, ensku og sænsku.


Nýjustu bækur hans eru Twenty Four Conservative-Liberal Thinkers, sem hugveitan New Direction í Brüssel gaf út í tveimur bindum í árslok 2020, Bankahrunið 2008 og Communism in Iceland, sem Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands gaf út árið 2021, og Landsdómsmálið, sem Almenna bókafélagið gaf út í desember 2022. Hann hefur gefið út átta bókarlangar skýrslur á ensku. Sjö eru fyrir hugveituna New Direction í Brüssel: The Nordic Models og In Defence of Small States (2016); Lessons for Europe from the 2008 Icelandic Bank Collapse, Green Capitalism: How to Protect the Environment by Defining Property Rights og Voices of the Victims: Towards a Historiography of Anti-Communist Literature (2017); Why Conservatives Should Support the Free Market og Spending Other People’s Money: A Critique of Rawls, Piketty and Other Redistributionists (2018). Ein skýrslan er fyrir fjármálaráðuneytið, Foreign Factors in the 2008 Bank Collapse (2018). Hann er ritstjóri Safns til sögu kommúnismans, ritraðar Almenna bókafélagsins um alræðisstefnu, en nýjasta bókin í þeirri ritröð er Til varnar vestrænni menningu: Ræður sex rithöfunda 1950–1958. Árin 2017 og 2018 birtust eftir hann þrjár ritgerðir á ensku um frjálshyggju á Íslandi, Liberalism in Iceland in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Anti-Liberal Narratives about Iceland 1991–2017 og Icelandic Liberalism and Its Critics: A Rejoinder to Stefan Olafsson.  

RSS straumur: RSS straumur

Nýlegar athugasemdir