Viðskiptaráð fór mikinn fyrir hrun og á mikla sök á því hve illa fór fyrir almenningi. Það var gert  með því að láta semja falsskýrslur um raunverulega stöðu bankakerfisins og hvetja til þess að dregið  yrði úr eftirliti með fjármálakerfinu.

Nú virðist vera kominn upp sami sperringur í ráðið sem leggur til að selt verði ofan af lögreglunni og þjóðminjar boðnar hæstbjóðandi.

Áður en farið er að eyða tíma í að svara efnislega tillögum ráðsins þá er rétt að fara yfir hverjir skipa 38 manna stjórn ráðsins sem sömdu frelsistillögur Viðskiptaráðs.

Í fríðum hópi er að finna forstjóra einokunarfyrirtækis sem hefur beitt óvönduðum ráðum til að berja niður alla samkeppni við smáfyrirtæki á borð við Örnu á Bolungarvík. Í hópnum eru fjölmargir stjórar sem fóru í þrot með sinn rekstur sem blásið hefur verið líf í með afskriftum og fjármagni úr lífeyrissjóðakerfi almennings.

Ef Viðskiptaráð hefði raunverulegan áhuga á að búa til tillögur um eðlilegra viðskiptalífs með heiðarlegum leikreglum, þá væri auðvitað fyrsta skrefið að breyta lífeyrissjóðakerfinu.  Það að 15% af launveltu landsmanna fari inn í sjóði, þar sem fulltrúar stærstu fyrirtækjanna ráðskast með peningana, er ekki góð leið.  Hún býður augljóslega upp á ómálefnalega ákvarðanatöku um fjárfestingar, minni samkeppni og frekari samþjöppunar atvinnulífsins.

Ef farið yfir er yfir 38 manna hópinn í viðskiptráðinu þá má skilja að slíka borðleggjandi tillögur komi ekki fram þar sem stærsti hlutinn stýra fyrirtækjum sem eru að stórum hluta í eigu sjóðanna eða er á beit í lífeyrissjóðum landsmanna.

Sú er ástæðan fyrir því að við sitjum uppi með vitleysistillögur á borð við sölu á fornminjum og að selt verði ofan af lögreglunni.

Það verður að segja Sjálfstæðisflokknum til hróss, að flokkurinn kemur hreint fram þegar hann ber fram sjávarútvegsstefnu sína. Stefnan er í stuttu máli að veita örfáum einstaklingum sérréttindi umfram aðra Íslendinga, til að nýta sameiginlega auðlind þjóðarinnar. Stefnunni er haldið að fólki með þeim áróðri að kerfið sé það besta í heimi og afrakstur þjóðarinnar af greininni hafi aldrei verið meiri. Sá áróður er auðvitað hrein vitleysa sem stenst enga skoðun, þar sem sjávarbyggðir hafa veikst, markaðir tapast og afli minnkað.

Viðreisn boðaði aftur á móti veigamiklar breytingar á kvótakerfinu fyrir síðustu kosningar og hélt því fram að breytingarnar væru lykillinn að því að bæta lífskjör landans.  Nú þegar formaður Viðreisnar er orðinn einn valdamesti maður landsins, þá er heldur betur komið annað hljóð í strokkinn.

Í Kastljósi kvöldsins þá hélt hann því fram að nær allir væru sammála um ágæti kvótakerfisins og mátti helst skilja á honum, að málið væri helst nú að gera einhverjar lítilsháttar breytingar á fyrirkomulagi á innheimtu auðlindagjalds. Satt best að segja þá hélt ég að formaður Viðreisnar hefði smitast að einhverju lygakvilla, sem virðist sækja á æðstu ráðamenn landsins þessi missirin, þegar hann greindi frá því að það hefði náðst einhver sigur til kerfisbreytinga í sjávarútvegi í stjórnarsáttmálanum!  Allir sem lesa stjórnarsáttmálann ætttu að sjá að hann er lítið annað en ástaróður til hræðilegs kvótakerfis og ekkert pönk þar að finna.

Og ekki verður sagt um nýskipaðan sjávarútvegsráðherra Viðreisnar, að hún sé að boða kerfisbreytingar, sem miða að því að tryggja jafnræði landsmanna við að nýta og njóta fiskveiðiauðlindarinnar.  Nú skömmu fyrir áramótin lýsti hún því gleið yfir á Útvarpi Sögu, að   helsti vandi kvótakerfisins væri gengamengi íslensku þjóðarinnar þ.e. áhrif öfundargensins, en alls ekki að það væri eitthvað mikið að kerfinu sjálfu!

Auðvelt er að gera sér í hugalund hvers vegna Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir sem fékk ríkulegar afskriftir finni frekar til samstöðu með útgerðaraðlinum en öfundsjúkum sauðsvörtum almúganum sem borgar brúsann.

Íslendingar ættu að spyrja sig að því, hvaða erindi auðmenn á borð við formenn Sjálfstæðisflokksins og Viðreisnar eiga í þau verk að  gæta almannahagsmuna. Efast má um að þeir geti sett sig í spor fólks sem er að vandræðast með að láta enda ná saman.

Í þessu ljósi verður að sýna því skilning þegar formaður Sjálfstæðisflokksins telur fólk andlega veiklað, sem hefur einhverjar áhyggjur sem hann sjálfur botnar ekkert í, á borð við að eiga ekki fyrir leigunni.

Sömuleiðis er tímabært að íslenskur almenningur spyrji líkt og Indriði gerði í Skaupinu – Hver ber ábyrgð á þessu? Hver ber ábyrgðina á að greiða alla þessa skatta, í ljósi þess að auðmenn og helstu ráðamenn landsins hafa orðið uppvísir að því að skjóta gríðar háum fjárhæðum undan skattgreiðslum?

Á ég að gera það?

Umræðan sem fram fór í Kryddsíld Stöðvar 2 á gamlársdag markaðist af því að ný ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Viðreisnar auk viðhengisins BF, er í burðarliðnum. Formaður Vg á veigamikinn þátt í  fæðingu nýrrar stjórnar, þar sem Vg sleit viðræðum um myndun 5 flokka ríkisstjórnar í tvígang. Það sem steytti á í viðræðum flokkanna 5, var fyrst og fremst að Vg vildi ekki breyta kvótakerfinu í sjávarútvegi. Í sjálfu sér er það æði undarlegt að flokkur sem segist vera til vinstri skuli halda verndarhendi yfir kerfi sem þjónar fyrst og fremst örfáum auðmönnum. Kerfið hefur leitt til mikillar samþjöppunar, þannig að sá 300 milljarða hagnaður greinarinnar frá árinu 2009, hefur runnið með hverju árinu sem líður  í færri og færri vasa. Mikið vill meira –  þannig að stórútgerðin hefur sótt fast að kjörum sjómanna, sem hafa neyðst til þess að fara í verkfall.

Í Kryddsíldinni  geislaði formaður Vg af ánægju yfir stöðunni í landsmálum og gerði enga athugasemd við að ný ríkisstjórn undir forystu Panamráðherra, væri í þann mund að sjá dagsins ljós. Í stað þess að mæta málflutningi Bjarna Benediktssonar af festu, sem reyndi að gera lítið úr þeirri sorglegu staðreynd að æðstu ráðmenn Íslands hefðu verið staðnir að því að fela fé fyrir skattayfirvöldum á Tortóla og Lúxembúrg, þá tók formaður Vg þátt í að drepa umræðunni á dreif með einhverju tali um kerfið.

Það væri áhugaverð tilraun að texta þá kósíumræðu sem fram fór í þættinum og fá útlendinga sem ekki þekktu til íslenskra stjórnmála til að horfa þáttinn.  Það kæmi mér ekki á óvart ef helsta niðurstaðan úr slíkri tilraun vera þá, að Bjarni væri formaður í stjórnarflokki og Katrín Jakobsdóttir væri hans helsti bandamaður. Mikil almenn ánægja var hjá fulltrúum allra flokka um að koma fjárlagafrumvarpi Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks nánast óbreyttu á hraðferð í gegnum þingið. Hraðferðin á fjárlagfrumvarpinu og fleirir mál á borð við frumvarpið um skerðingu á lífeyrisréttindum opinberra starfsmanna, var jafnvel talin gefa fyrirheit um aukna virðingu Alþingis og gilti þá einu megn óánægja opinberra starfsmanna með málsmeðferðina.

Á Íslandi eru fjölmörg verk að vinna fyrir framsýna stjórnmálamenn m.a. á svið húsnæðismála sem tengist mjög afkomu ungs fólks og framfærslu lífeyrisþega. Það sker í eyru að heyra fullrúa stjórnmálaflokka halda því fram að núverandi biðstaða við stjórn landsins sé einhver óskastaða. Sömuleiðis hlýtur það að vera áhyggjuefni þegar formaður stærsta stórnmálaflokks landsins skuli úthrópa réttmæta og þarfa þjóðfélagslega gagnrýni  m.a.  aukna á misskiptingu auðs eða óstjórn í heilbrigðiskerfinu sem einhverja geðveiki.

Ólíkt Bjarna Benediktssyni þá hef ég ekki áhyggjur af aukinni geðveiki á Íslandi heldur miklu frekar aukinni meðvirkni.

Það  átti ekki að koma á óvart að Vg hafi látið steyta á breytingum á fiskveiðikerfinu í stjórnarmyndunarumræðum með Pírötum, BF, Viðreisn og Samfylkingu.

Í kjölfar hrunsins mynduðu Vg og Samfylkingin hreina og tæra vinstristjórn, fyrst minnihlutastjórn í boði Sigmundar Davíðs sem breyttist síðan í meirihlutastjórn. Í aðdraganda kosninganna árið 2009, lofuðu flokkarnir að koma á grundvallarbreytingum á stjórn fiskveiða m.a. auknu frelsi og innköllun veiðiheimilda. Reyndin varð allt önnur, en í stað frumvarps um raunverulegar breytingar þá  kom fram tillaga þegar farið var að líða verulega á kjörtímabilið, um að festa kerfið óbreytt í sessi, til  nokkurra áratuga.

Í upphafi ríkisstjórnarsamstarf Samfylkingar og Vg  skrifuðu Steingrímur J. og Jóhanna Sigurðardóttir upp á í svokallaðan stöðugleikasáttmála við atvinnulífið og ASÍ ofl., um að ekki yrði ráðist í neinar breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu, nema að það yrði gert í sátt við LÍÚ inn í sáttanefnd. Í stuttu máli sagt þá voru boðaðar breytingar flokkanna svæfðar inn í nefndinni og þær tillögur sem komu á endanum fram, voru svo þvældar eins og að ofan greinir, að búið var að hafa endaskipti á hlutunum þ.e. festa átti kerfið í sessi.

Jón Bjarnason sjávarútvegsráðherra reyndi á kjörtímabilinu að koma á ýmsum breytingum á alvondu kvótakerfi m.a. að koma skötuselnum úr kvóta og leyfði frjálsar veiðar á rækju. Skötuselurinn var þá farinn að veiðast í auknum mæli fyrir vestan og norðan land. Sjómenn fyrir vestan höfðu ekki kvóta í skötusel og rækjuveiðum var þá að mestu hætt og rækjukvótinn notaður í brask. Steingrímur J. barðist gegn öllum þessum breytingum og naut liðsinnis helmings þingflokks Samfylkingarinnar auk ASÍ SA, LÍÚ ofl.  Í varðstöðu um sérhagsmuni og engar breytingar á kvótakerfinu var stöðugleikasamningnum haldið á lofti.  Skötuselsmálið snérist fyrst og fremst um að ráðherra vildi í koma í veg fyrir að grásleppukarlar sem fengu skötusel í veiðarfærin í auknum mæli yrðu ekki gerðir að leiguliðum örfárra útgerða á Suðurlandi, sem réðu yfir öllum aflaheimildum á skötusel.

Á síðasta kjörtímabili undir forystu Sigurðar Inga formanns Framsóknarflokksins, voru þær ágætu breytingar sem Jón Bjarnason hafði komið á þ.e. aukið frelsi til veiða á rækju og skötusel afturkallaðar. Umhugsunarvert er að allir þingmenn Vg greiddu atkvæði með breytingum sem miðuðu að því að koma í veg fyrir jafnræði og frelsi í fiskveiðum.

Atkvæðagreiðslan um frumvarpið sem afturkallaði með ómálefnalegum hætti jafnræði og frelsi til veiða á rækju og skötusel, auk þess sem það veikti grundvöll strandveiða, afhjúpaði endanlega afstöðu þingmanna Vg og S til réttlátra breytinga á stjórn fiskveiða.  Mikil samstaða var á þinginu um frumvarpið vonda. Eflaust hafa einhverjir þingmenn ekki áttað sig á hvað þeir voru að samþykkja en það á þó ólíklega við reynda þingmenn á borð við Lilju Rafney Magnúsdóttur og Steingrím J. Sigfússon.

Sú spurning hlýtur að vakna hvers vegna í ósköpum flokkur sem gerir tilkall til þess að vera lengst til vinstri í íslenskum stjórnmálum skuli halda sérstakri verndarhendi yfir kerfi sem tryggir örfáum aðilum gríðarlegan auð og völd.

Það er eitthvað svo lítið vinstri við stefnu Vg sjávarútvegsmálum og svo lítið að það minnir helst á umhverfisstefnu flokksins sem birtist í ríkisstyrktu stóriðjunni að Bakka.

Niðurstöður haustmælinga Hafró gefa til kynna að þorskstofninn sé á hraðri niðurleið.

Fréttirnar hljóta að vekja spurningar í hugum þeirra sem hafa hingað til viljað fylgja ráðgjöf reiknisfiskifræðinga Hafró í blindni. Samdrátturinn verður þrátt fyrir að ráðgjöfinni hafi verið fylgt út í ystu æsar á síðustu árum.  Hafa ber í huga að hrygningarstofninn hefur ekki verið stærri í fjörutíu ár og að nánast ekkert er veitt úr stofninum.  Í skýrslum Hafró kemur fram að veiðihlutfall sé það lægsta frá upphafi stofnmats. Þorskveiðin nú er einungis um helmingur af því sem hún var fyrir daga kvótakerfisins.   Nýliðun þ.e. 3 fiskur sem er að koma inn í veiðina er sömuleiðis mun minni, en hún var árin 1955–1985.

Ef farið er yfir gögn síðustu ára þá blasir það við:

a) Stór hrygningarstofn gefur ekki af sér mikla nýliðun, eins og forsendur núverandi veiðiráðgjafar ganga út á.

b) Minnkuð veiði gefur ekki af sér meiri veiði seinna eins sem er einn af hornsteinum núverandi veiðiráðgjafar.

Engu að síður þá er þróun stofnsins í fullu samræmi við viðtekna vistfræði um að helst sé að vænta mikillar nýliðunar þegar fyrir er í hafinu lítill stofn.  Auknar veiðar skapa því rými fyrir aukna nýliðun og hraðari vöxt einstaklinga.

Niðurstaðan gefur augljóslega tilefni til þess að breyta nýtingarstefnunni og auka veiðar til muna, sérstaklega í ljósi þess að fæða í þorskmögum er með allra minnsta móti.

Einn af vondum fylgifiskum kvótakerfis í fiskveiðum er brottkast og rangar upplýsingar um landaðan afla. Hér er ný skýrsla Hafró sem sýnir fram á að liðlega 2.138 tonn af þorski hafi verið hent í sjóinn í fyrra. Helstu niðurstöður skýrslunnar eru að brottkast þorsks hafi aukist talsvert í bæði línu og botnvörpuveiðum á árinu 2015 og var orðið álíka og mesta reiknaða brottkast í þessum veiðarfærum.

Það er rétt að taka það fram útreikningarnir ná einungis til brottkast af völdum línu- og togveiða en hvorki til dragnóta- né netaveiða, þannig að ætla má að tjónið sem kvótakerfið veldur sé mun meira. Hér er um gríðarlega verðmætasóun að ræða, sem veldur milljarða króna tjóni og það ef einungis er litið til einnar fisktegundar, þorsksins. – Vitað er að upplýsingar um magn á landaðri lúðu eru brot af því sem raunverulega kemur á land.

Allt þetta tal um hagræði og ábyrgar fiskveiðar er meira og minna innihalds áróður fjársterkra aðila sem eru í einokunaraðstöðu í greininni. Fyrir utan algert árangursleysi og sóun kvótakerfisins þá virðist hagræðið ekki vera meira en svo að SFS (LÍÚ) treystir sér alls ekki til þess að greiða markaðsvirði fyrir aflann inn í fiskvinnslur sem reknar eru í tengslum við útgerð í samkeppni við fiskvinnslur án útgerðar!

Var ekki einhver að tala um matarsóun?

Píratar hafa samþykkt  að  verða ekki aðilar að ríkisstjórn nema þá aðeins að ráðherrar hennar muni ekki sitja samtímis á þingi. Fyrirvarinn er eflaust byggður á  því að tryggja betur en nú er 18. alda hugmyndir Montesquieu nái fram að ganga um þrískiptingu ríkisvaldsins.  Aðgreina átti helstu þætti ríkisvaldsins þ.e. löggjafarvald, framkvæmdavald (ráðherravald) og dómsvald. Hver þáttur átti að takmarka og veita hinum þáttunum aðhald og bæta þannig stjórnarfar .

Skipan eintómra utanþingsráðherra mun varla breyta nokkru að óbreyttri stjórnarskrá, þar sem ráðherrarnir yrðu eftir sem áður í starfi upp á náð og miskunn formanna meirihlutaflokkanna sem skipa þá til starfa.  Ákveðin hætta er á að utanþingsráðherrar sem hafa ekki fengið neitt umboð frá almenningi til eins né neins verði síður líklegri til þess að láta til sín taka og „endurræsa Ísland“.

Breytingin með skipan utanþingsráðherra yrði mest til sýnis. Í sjálfu sér má ekki vanmeta góða sýningu í heimi stjórnmála og ekki síst fyrir Pírata sem verða að setja sitt fangamark á breytt vinnubrögð.

Mikill meirihluti kjósenda tekur undir þau sjónarmið Dögunar að vextir séu allt of háir í landinu.
Mikill meirihluti kjósenda tekur undir þá kröfu Dögunar að leggja beri verðtrygginguna af og skipta verðbólguáhættu á milli fjármálafyrirtækja og skuldara.
Meirihluti kjósenda styður hugmyndir Dögunar um að ríkisbönkunum sem enn eru að greiða bónusa og moka eignum til einkavina út um bakdyrnar verði breytt í samfélagsbanka. Forystufólk í Dögun hefur um árabil barist fyrir heilbrigðara fjármálakerfi.
Meirihluti kjósenda styður kröfu Dögunar um að auðveldara verði að virkja beint lýðræði líkt og gafst svo vel í þjóðaratkvæðagreiðslunn um Icesave.
Kjósendur styðja aukið frelsi smábáta til veiða og að í hlutaskiptum sjómanna og útgerðar verði miðað við markaðsverð.
Meirihluti kjósenda styður breytingartillögur Dögunar á lífeyrissjóðakerfinu með það að markmiði að einfalda kerfið og  gera það gagnsærra.
Dögun vill minnka yfirbyggingu kerfisins og minnka sjóðasöfnun og brask. Dögun vill lýðræðisvæða kerfið.
Mikill meirihluti landsmanna er fylgjandi því að efla heilbrigðiskerfið og tryggja jafnan aðgang Íslendinga að því.
Kjósendur ættu að hafa ofangreind atriði í huga á kjördag, standa með sjálfum sér og setja x við T.

Sigurjón Þórðarson í fyrsta sæti á lista Dögunar xT, í Norðvestur kjördæminu