© Gunnar Tómasson

10. júní 2017

I. Formáli Eddu

(1. kafli)

228741

Alfa

18408 = Almáttigr guð skapaði í upphafi himin ok jörð

20040 = ok alla þá hluti, er þeim fylgja, ok síðast menn tvá,

14881 = er ættir eru frá komnar, Adam ok Evu,

22395 = ok fjölgaðist þeira kynslóð ok dreifðist um heim allan.

Omega

20868 = En til þess at heldr mætti frá segja eða í minni festa,

21124 = þá gáfu þeir nöfn með sjálfum sér öllum hlutum,

19750 = ok hefir þessi átrúnaðr á marga lund breytzt,

27139 = svá sem þjóðirnar skiptust ok tungurnar greindust.

20128 = En alla hluti skilðu þeir jarðligri skilningu,

16085 = því at þeim var eigi gefin andlig spekðin.

27923 = Svá skilðu þeir, at allir hlutir væri smíðaðir af nökkuru efni.

228741

INNSKOT

Hvað gerðist í Örlygsstaðabardaga?

 (Vísindavefurinn – Jarðlig skilning)

Örlygsstaðabardagi var háður 21. ágúst 1238 í Skagafirði austanverðum á stað sem var kallaður Örlygsstaðir , skammt fyrir norðan Víðivelli en nokkru lengra fyrir sunnan Miklabæ. Þar var þá sauðahús, en þrátt fyrir þetta ábúðarmikla nafn staðarins er ekki vitað til að þar hafi nokkurn tímann verið byggt býli. Tildrög bardagans voru þau að ungur höfðingi af Sturlungaætt með mannaforráð vestur í Dölum, Sturla Sighvatsson, hafði tekið að sér að koma Íslandi undir stjórn Noregskonungs og átti að gera það með því að reka aðra höfðingja landsins utan á konungsfund svo að konungur gæti knúið þá til að láta mannaforráð sín í hendur honum. Sjálfsagt hefur Sturla átt að verða jarl konungs eða einhvers konar umboðsmaður á Íslandi, þótt ekki sé þess getið í heimildum.

Haustið 1235 kom Sturla heim til Íslands og tók til við verk sitt vorið eftir. Hann lagði Borgarfjörð undir sig og hrakti höfðingja hans, Snorra Sturluson, utan til Noregs. Vorið 1238 handtók hann höfðingja Árnesinga, Gissur Þorvaldsson af Haukdælaætt, og lét hann sverja að fara á konungsfund. Um sumarið hittust Gissur og höfðingi Skagfirðinga, Kolbeinn Arnórsson ungi af Ásbirningaætt, og sömdu um að mynda bandalag og heyja úrslitaorustu við Sturlu..

Sú orusta var Örlygsstaðabardagi. Í lið með Sturlu var þá kominn faðir hans, Sighvatur Sturluson sem hafði mannaforráð í Eyjafirði og héraðinu þar austur af sem var þá kallað Eyjarþing. Þeir feðgar voru þá báðir staddir í Skagafirði og munu hafa ætlað að sigra Kolbein unga þar. En Kolbeinn kom þá sunnan Kjöl í fylgd með Gissuri Þorvaldssyni. Á því áttu þeir feðgar ekki von því að þeir höfðu verið að búa sig undir að fara suður á land til að ná Kolbeini. Bandamennirnir Gissur og Kolbeinn komu að þeim gersamlega óvörum morguninn 21. ágúst. Sighvatur hafði um 480 manna lið (fjögur hundruð eins og þá var sagt og átt við stór hundruð, 120). Gissur og Kolbeinn komu með níu hundruð (1080) manns sunnan Kjöl en söfnuðu liði á leið sinni svo að þeir urðu nær 13 hundruð (1.560) áður en lauk. Ekki kemur fram hve fjölmennt lið Sturla hafði, en giska má á að menn hans hafi verið álíka margir og liðsmenn föður hans, og hafa þá um 2.500 manns barist á Örlygsstöðum, um 1.500 gegn 1.000.

Lið Gissurar og Kolbeins sigraði í stuttum og hörðum bardaga. Feðgarnir Sighvatur og Sturla voru báðir drepnir. Í Sturlunga sögu eru taldir upp með nöfnum þeir sem féllu í bardaganum. Þar eru taldir 39 úr liði Sturlu, en tíu úr liði Sighvats (og eru þeir feðgar meðtaldir). Af Gissuri eru sjö menn sagðir hafa fallið, en ekkert segir frá mannfalli úr liði Kolbeins. Þarna eru því 56 taldir fallnir. Kannski féll enginn af liðsmönnum Kolbeins, kannski gleymdist að telja þá upp, kannski hefur upptalningin glatast við afritun sögunnar. En þar getur ekki skakkað miklu, og má áætla að í bardaganum hafi fallið nálægt 60 manns.

Í fyrstu urðu afleiðingar Örlygsstaðabardaga þær að Kolbeinn ungi lagði Norðlendingafjórðung allan undir sig. Gissur Þorvaldsson virðist hins vegar ekki hafa aukið ríki sitt að sinni. En síðar átti hann eftir að fylla það pólitíska tómarúm sem fall Sturlu Sighvatssonar hafði skapað og gerast umboðsmaður Noregskonungs á Íslandi.

INNSKOTI LOKIÐ

II. Hvað gerðist í Örlygsstaðabardaga?

 (Andlig spekðin)

551554

Alfa

Minnismerki Hórasar

15415 = Exegi monumentum aere perennius
15971 = regalique situ pyramidum altius,

18183 = quod non imber edax, non Aquilo impotens
16667 = possit diruere aut innumerabilis

15808 = annorum series et fuga temporum.
16838 = Non omnis moriar multaque pars mei
17125 = vitabit Libitinam; usque ego postera
15977 = crescam laude recens.  Dum Capitolium
16702 = scandet cum tacita virgine pontifex,
17493 = dicar, qua violens obstrepit Aufidus
17316 = et qua pauper aquae Daunus agrestium
19190 = regnavit populorum, ex humili potens,
14596 = princeps Aeolium carmen ad Italos

15421 = deduxisse modos.  Sume superbiam
15021 = quaesitam meritis et mihi Delphica

15259 = lauro cinge volens, Melpomene, comam.¹

Vettvangur

6994 = Örlygsstaðir

2106 = 21. ágúst (6. mán. til forna)

1238 = 1238 A.D.

Saga Dagshríðar

 7086 = Brennu-Njálssaga

Omega

Virgil, Fourth Eclogue

A New Breed of Men Sent Down From Heaven

16609 = Ultima Cumaei venit iam carminis aetas;

20087 = Magnus ab integro saeclorum nascitur ordo.

18681 = Iam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna,

18584 = Iam nova progenies caelo demittitur alto.

20229 = Tu modo nascenti puero, quo ferrea primum

18431 = Desinet ac toto surget gens aurea mundo,

17698 = Casta fave Lucina: tuus iam regnat Apollo.

18480 = Teque adeo decus hoc aevi te consule, inibit,

18919 = Pollio, et incipient magni procedere menses;

22004 = Te duce, si qua manent sceleris vestigia nostri,

20495 = Inrita perpetua solvent formidine terras.

18330 = Ille deum vitam accipiet divisque videbit

20448 = Permixtos heroas et ipse videbitur illis

22153 = Pacatumque reget patriis virtutibus orbem.²

551554

III. Mannfall á Örlygsstaðafundi

(Íslendinga saga, 138. kafli)

551554

29625 = Þessir menn létust á Örlygsstaðafundi með þeim er ór sárum dóu:

22464 = Sturla Sighvatsson vestan, Árni Auðunarson,

28882 = Snorri Þórðarson, Vigfúss Ívarsson, Ormr Halldórsson,

32913 = Marteinn Þorkelsson, Markús Þorgilsson, Gizurr Þórarinsson,

22820 = Hermundr Hermundarson, Þórir Steinfinnsson,

22748 = Valdi ok Áskell Skeggjasynir, Bersi Þorsteinsson,

23920 = – ór Vestfjörðum:  Krákr ok Sveinbjörn Hrafnssynir,

27408 = Markús Magnússon, Helgi Sveinsson, Þórðr Guðmundarson,

19253 = Eindriði smiðr, Þórðr Hallkelsson ok Ámundi,

23047 = Ögmundr Kolbeinsson, Jón kaupi, Dálkr Þorgilsson,

29008 = – en norðan: Sighvatr Sturluson, Þórðr ok Markús, synir hans,

23230 = Sighvatr Runólfsson, Ingjaldr stami, Þórðr daufi,

27632 = Einarr Ingjaldsson, Björn Gizurarson, Björn Þórarinsson,

26634 = Eyjólfr, Guðmundr Halldórsson, Sámr, Þórðr Eysteinsson,

21764 = Eiríkr Þorsteinsson, Björn Þorgrímsson,

23985 = – en lengra norðan:  Kolbeinn Sighvatsson, Páll Magnússon,

22645 = Þorgeirr Bjarnarson, Oddr Kárason, Skeggi Hallsson,

20496 = Sigurðr Guðmundarson, Brandr Þorkelsson,

17678 = Brandr Einarsson, Ljótr, Loðinn Helgason;

24363 = – þessir létust af Gizuri:  Játgeirr Þórarinsson,

27260 = Sigfúss Tófason, Þorlákr Barkarson, Þorgils Steinason,

34278 = Þórðr Snorrason, Þorbjörn, Þóroddr, húskarl Teits Þorvaldssonar.

551554

I + II/III = 228741 + 551554 = 780295

IV + V = 777077 + 3218 = 780295 

IV. Hinztu ár Sturlu lögmanns Þórðarsonar

(Sturlu þáttr, 3. kafli)

777077

11406 = Þat er frá Sturlu sagt,

14494 = at hann fór til Íslands með lögbók þá,

13578 = er Magnús konungr hafði skipat.

17800 = Var hann þá skipaðr lögmaðr yfir allt Ísland.

11754 = Váru þá lagaskipti á Íslandi.

21286 = Tók hann þá við búi um haustit í Fagradal af Skeggja bónda.

20331  = Þann vetr var með Sturlu Þórðr Narfason.

14695 = Þat var eitt sinn um vetrinn,

27438 = at þangat kom til Sturlu Bárðr, sonr Einars Ásgrímssonar.

6304 = Hann fór á skipi.

29743 = En þann dag eftir, er þeir fóru á brott, laust á veðri miklu fyrir þeim,

15178 = ok uggðu menn, at þeir myndi týnast.

18754 = Þórðr gekk út ok inn, hugði at, ef veðr minnkaði.

18778 = Ok eitt sinn, er hann kom inn, mælti Sturla:

9586 = „Vertu kátr, Þórðr,

20412 = eigi mun Bárðr, frændi þinn, drukkna í þessari ferð.”

16414 = „Þat muntu aldri vita,” segir Þórðr.

19352 = En þat fréttist þá síðar, sem Sturla sagði.

19458 = Nökkuru síðar um várit tók Bárðr sótt.

13487 = Þá spurði Þórðr Sturlu,

21258 = hvárt Bárðr myndi upp standa ór sóttinni eða eigi.

21614 = „Skil ek nú,” segir Sturla, “hví þú spyrr þessa,

11233 = en fá mér nú vaxspjöld mín.”

8919 = Lék hann þar at um hríð.

12606 = Litlu síðar mælti Sturla:

16020 = „Ór þessari sótt mun Bárðr andast.”

5603 = Þat fór svá.

18556 = Sturla fór þá til Staðarhóls búi sínu

18391 = ok hafði lögsögn, þar til er hófust deilur

15807 = milli kennimanna ok leikmanna um staðamál.

13251 = Lét Sturla þá lögsögn lausa

22601 = ok settist hjá öllum vandræðum, er þar af gerðust.

16332 = Margir menn heyrðu Árna byskup þat mæla, –

11524 = ok þótti þat merkiligt, –

21134 = at Sturla myndi nökkurs mikils góðs at njóta,

11589 = er hann gekk frá þessum vanda.

22005 = Tók þá lögsögn Jón Einarsson ok Erlendr sterki.

9837 = Sturla gerði bú í Fagrey,

22273 = en fekk Snorra, syni sínum, land á Staðarhóli til ábúðar.

23388 = Sat Sturla þá í góðri virðing, þar til er hann andaðist

14525 = einni nótt eftir Óláfsmessudag.

16437 = Var hann ok Óláfsmessudag fyrst í heim

11099 = ok Óláfsmessudag síðast.

17523 = Hann var þá nær sjautugr, er hann andaðist.

13252 = Var líkami hans færðr á Staðarhól

18342 = ok jarðaðr þar at kirkju Pétrs postula,

21710 = er hann hafði mesta elsku á haft af öllum helgum mönnum.

777077

V. Hulið kveðið

(Sköpunarmýta)

3218

Dagshríð

 1000 = Heimsljós

2534 = Satan

Sturla Andast

Metamorphosis

Hverfur Úr Heimi Jarðligrar skilningar

-7316 = Sturla lögmaðr

 7000 = Microcosmos – Maður sem Ímynd Guðs

 3218

Sbr. einnig:

Ok lýk ek þar Brennu-Njálssögu

= 13530

3635 = Emmanuel (Matt. 1:23)

3218 = Sturla Nýr Maður

6677 = God with us. (Matt. 1:23)

13530

***

Reiknivél sem umbreytir bókstöfum í tölugildi er hér:

http://www.light-of-truth.com/ciphersaga.htm

¹ I have created a monument more lasting than bronze and loftier than the royal pyramids, a monument which neither the biting rain nor the raging North Wind can destroy, nor can the countless years and the passing of the seasons.  I will not entirely die and a great part of me will avoid Libitina, the goddess of Death; I will grow greater and greater in times to come, kept fresh by praise.  So long as the high priest climbs the stairs of the Capitolium, accompanied by the silent Vestal Virgin, I, now powerful but from humble origins, will be said to be the first to have brought Aeolian song to Latin meter where the raging Aufidius roars and where parched Daunus ruled over the country folk.  Embrace my pride, deservedly earned, Muse, and willingly crown me with Apollo’s laurel.

² Now the last age by Cumae’s Sibyl sung has come and gone, and the majestic roll of circling centuries begins anew: justice returns, returns old Saturn’s reign, with a new breed of men send down from heaven.  Only do thou, at the boy’s birth in whom the iron shall cease, the golden race arise, befriend him, chaste Lucina; ‘tis thine own Apollo reigns.  And in thy consulate, this glorious age, O Pollio, shall begin, and the months enter on their mighty march.  Under thy guidance, whatso tracks remain of our old wickedness, once done away, shall free the earth from never-ceasing fear.  He shall receive the life of gods, and see heroes with gods commingling, and himself be seen of them, and with his father’s worth reign o’er a world of peace.