© Gunnar Tómasson
31. janúar 2015.
At kunna skilja þat, er hulit er kveðit.
Inngangsorð
Er rjóminn af fræðimennsku á sviði íslenzkra fræða undanrenna?
Sigurður Nordal taldi svo vera oftar en ekki. Í inngangsorðum að útgáfu hans að Völuspá – væntanlega að gefnu tilefni – gagnrýndi hann „ritskýrendur og fornfræðimenn vorra daga” fyrir „skammsýni og hugleysi‟. „Svo mikill ljóður sem það er á fræðimanni að leggja andleysi sjálfs síns inn í annarra rit, þá er hitt engu síður ábyrgðarhluti að eigna verkum löngu liðinna stórmenna sitt eigið andleysi og reyna að hneppa þá í stakk, sem sniðinn er við dverga hæfi. Afleiðingar þessa moldvörpu-hugsunarháttar verða jafnillar fyrir fræðimennina sjálfa og almenning. Enginn er fær um um að rannsaka einstakt svið, svo að fullu gagni komi ok ekkert fari til spillis, nema hann kunni að sjá það í sambandi við lífið og menninguna í heild sinni. Og enginn er í raun og veru fær um að skýra alþýðlega frá öðru en því, sem hann þekkir út í æsar. Nú fer svo alltof oft, að mentaður almenningur fælist rit fræðimanna, þykist finna þar steina fyrir brauð. En um leið er hætt við, að viðfangsefnin falli í hendur reyfara, sem krydda þau með ábyrgðarlausu andríki og lesendurnir verða þessum gutlurum að bráð.” (Fylgirit, Árbók Háskóla Íslands, 1922-23, bls. 13-14).
Einar Pálsson heitinn hefði mátt taka undir þetta.
Ritsafn Einars Pálssonar, Rætur íslenzkrar menningar, er nánast alfræðiorðabók um þá hugmyndafræði sem ætla má að hafi mótað rithátt Snorra Sturlusonar og Sturlu Þórðarsonar. Þar sem „forn höfuðskáld‟, sem Snorri nefnir svo í 8. kafla Skáldskaparmála Eddu (sjá hér að neðan) notuðu svokallaða gematríu, þar sem einstakir stafir stafrófsins hafa ákveðið tölugildi, til að „kveða hulit‟ um viðfangsefni goðsagna, þá fannst mér liggja beint við að ætla að Snorri og Sturla hafi gert slíkt hið sama.
Vandinn var hins vegar sá að þess sáust engi merki í verkum þeirra að gematría kynni að búa þar undir. Ég hafði því augun opin fyrir vísbendingum í ritverkum 13. aldar í þá veru. Í ritsafninu Saga Íslands, sem kom út í tilefni 1100 ára Íslandsbyggðar 1974, rakst ég á eftirfarandi setningu í Reykholtsmáldaga frá tíð Snorra Sturlusonar, en máldaginn er elzta skinnhandriti Íslandssögunnar:
Skrín þat es stendr á altara meþ helgo domo gefa þeir Magn oc Snorre at helfninge hvar þeirra oc es þetta kirkio fé umb fram of þat es áþr es talet.
Hugtökin „skrín‟, „altari‟, „helgir dómar‟ voru hugsanlegar vísbendingar af því tagi sem ég hafði í huga, en vandinn var sá að hér örlar ekki á neinni gematríu. Mér datt hins vegar í hug að kanna hvort hún gæti hugsanlega falist í orðunum sjálfum. Eftir miklar bollaleggingar og tilraunir tókst mér að draga fram það sem ég hef kallað Táknmálslykil Reykholtsmáldaga – Saga eða Saga-Shakespeare Cipher á ensku:
A = 73; B = 116; C = K; D/Ð = 225; E = 228; F = 285; G = 325; H = 376; I/J/Y = 425; K = 449; L = 504; M = 542; N = 569; O = 660; P = 683; Q = 770; R = 821; S = 896; T/Þ = 923; U/V = 949; X = 1018; Z = 1094; W = V + V, og Æ = A + E.
Eins og sjá má hér að neðan, þá takmarkast notagildi Táknmálslykils Reykholtsmáldaga ekki við skrif Snorra og Sturlu, heldur tengir hugmyndafræði þeirra við 2000 ára gamalt lykilverk Óvíðs, Metamorphoses.
I. At kunna skilja þat, er hulit er kveðit.
(Skáldskaparmál, 8. k.)
16349 = En þetta er nú at segja ungum skáldum,
15868 = þeim er girnast at nema mál skáldskapar
16723 = ok heyja sér orðfjölða með fornum heitum
23725 = eða girnast þeir at kunna skilja þat, er hulit er kveðit,
22969 = þá skili hann þessa bók til fróðleiks ok skemmtunar.
19899 = En ekki er at gleyma eða ósanna svá þessar frásagnir
17985 = at taka ór skáldskapinum fornar kenningar,
14787 = þær er höfuðskáld hafa sér líka látit.
19481 = En eigi skulu kristnir menn trúa á heiðin goð
17358 = ok eigi á sannyndi þessa sagna annan veg en svá
12776 = sem hér finnst í upphafi bókar.
197920
II. Í upphafi var Orðið: „Far þú hingat til mín.‟
(Fyrsta orðræða í Njálu, 1. kafli, Möðruvallabók)
22842 = Þat var einu hverju sinni, at Höskuldr hafði vinaboð
23848 = ok þar var Hrútr, bróðir hans, ok sat it næsta honum.
20123 = Höskuldr átti sér dóttur, er Hallgerðr hét.
14647 = Hon lék sér á gólfinu við aðrar meyjar;
15582 = hon var fríð sýnum ok mikil vexti
12437 = ok hárit svá fagrt sem silki
14594 = ok svá mikit, at þat tók ofan á belti.
8468 = Höskuldr kallar á hana:
9130 = “Far þú hingat til mín.”
9192 = Hon gekk þegar til hans.
16785 = Hann tók undir kverkina ok kyssti hana;
8551 = síðan gekk hon í braut.
176199
III. Flagð undir fögru skinni – Heimsljós „sefr úti‟
(Draumur fyrir Örlygsstaðabardaga.)
12857 = Sef þú úti, sék ek yfir þér.
1000 = Heimsljós
7864 = Jesus Patibilis – Gnostísk hugmynd um Jesús sem Allt í Öllu/All in All.
21721
II + III = 176199 + 21721 = 197920.
IV. Þjófsaugu komin á ættir várar – I.
(Njála, 1. kafli, Möðruvallabók)
13690 = Þá ræddi Höskuldr til Hrúts:
23155 = „Hversu lízk þér á mey þessa? þykki þér eigi fögr vera?”
7460 = Hrútr þagði við.
14309 = Höskuldr innti til annat sinn.
8348 = Hrútr svaraði þá:
20361 = „Ærit fögr er mær sjá, ok munu margir þess gjalda;
26997 = en hitt veit ek eigi, hvaðan þjófsaugu eru komin í ættir várar.”
9570 = Þá reiddisk Höskuldr,
17861 = ok var fátt með þeim bræðrum nökkura hríð.
19940 = Bræðr Hallgerðar váru þeir Þorleikr, faðir Bolla,
12675 = ok Óláfr, faðir Kjartans, ok Bárðr.
174366
V. Heimsljós, Hallgerðr, Páfinn
(Kjarni málsins!)
1000 = Heimsljós
5596 = Andlig spekðin
6960 = Jarðlig skilning
7394 = Hallgerðr langbrók
2604 = Páfinn
23554
IV + V = 174366 + 23554 = 197920.
VI. Þjófsaugu komin á ættir várar – II.
(Njála, 1. kafli, Skafinskinna)
13690 = Þá ræddi Höskuldr til Hrúts:
23155 = „Hversu lízk þér á mey þessa? þykki þér eigi fögr vera?”
7460 = Hrútr þagði við.
14309 = Höskuldr innti til annat sinn.
8348 = Hrútr svaraði þá:
21041 = „Helzti er mærin fögr, ok munu margir þess gjalda;
26997 = en hitt veit ek eigi, hvaðan þjófsaugu eru komin í ættir várar.”
9570 = Þá reiddisk Höskuldr,
17861 = ok var fátt með þeim bræðrum nökkura hríð.
19940 = Bræðr Hallgerðar váru þeir Þorleikr, faðir Bolla,
12675 = ok Óláfr, faðir Kjartans, ok Bárðr.
175046
VII. Riðið á Gunnarshólma – Heimsljós snýr aftur
(Til að tefla við Páfann í Þjófsauga/Sæti lægri hvata!)
Alfa
2307 = 23. September
1241 = 1241 A.D.
Omega
6067 = Miðeyjarhólmr – Gunnarshólmi
13159 = Ártíð Snorra fólgsnarjarls Gunnarr í haughúsi
100 = Kvæðislok
22874
VI + VII = 175046 + 22874 = 197920.
VIII. Heimaskítsmát
Alfa
3558 = Högg þú
Omega
9880 = Gunnarr Hámundarson
3074 = Sann Ara
181408 = Kvæðislok*
197920
* Publius Ovidius Naso – Metamorphoses –Omega
20809 = Iamque opus exegi, quod nec Iovis ira nec ignis
20812 = nec poterit ferrum nec edax abolere vetustas.
23327 = Cum volet, illa dies, quae nil nisi corporis huius
18460 = ius habet, incerti spatium mihi finiat aevi:
19235 = parte tamen meliore mei super alta perennis
20738 = astra ferar, nomenque erit indelebile nostrum,
22001 = quaque patet domitis Romana potentia terris,
17657 = ore legar populi, perque omnia saecula fama,
18369 = siquid habent veri vatum praesagia, vivam.
181408
And now the measure of my song is done:
The work has reached its end; the book is mine,
None shall unwrite these words: nor angry Jove,
Nor war, nor fire, nor flood,
Nor venomous time that eats our lives away.
Then let that morning come, as come it will,
When this disguise I carry shall be no more,
And all the treacherous years of life undone,
And yet my name shall rise to heavenly music,
The deathless music of the circling stars.
As long as Rome is the Eternal City
These lines shall echo from the lips of men,
As long as poetry speaks truth on earth,
That immortality is mine to wear.
(Transl. by Horace Gregory, Ovid –
The Metamorphoses, Mentor Books, 1960, p. 441)
***
Reiknivél sem umbreytir stöfum í tölugildi er á netinu:
http://www.light-of-truth.com/ciphersaga.htm
Gunnar Tómasson
