Er lykillinn að gátunum í Lúxemborg? Peningarnir okkar kannski líka? Sigrún Davíðsdóttir hefur flutt ótalmarga Spegilspistla um Lúx. Hún bætti nú um betur, fór þangað og ræddi við mann og annan. Augljóst er að margt býr í Lúxemborg og í nýjasta Lúx-pistlinum sem fluttur var í Speglinum á föstudaginn segir Sigrún meðal annars þetta um Novator-fyrirtækjafléttu Björgólfs Thors: „Svona sem dæmi um hvernig félögin svo fléttast saman má nefna að nú í desember lögðu Cayman-félögin tvö og Tortólufélagið 410 milljónir evra, nú 66 milljarðar króna, sem hlutafé í eitt Novator-félagið í Lúxemborg. Þessi greiðsla var reidd fram í eignum, geta verið hlutabréf, fasteignir eða hvað annað sem hægt er að sannreyna að sé til. Samkvæmt lögum í Lúxemborg verður að leggja fram staðfestingu, vottaða af endurskoðanda, um að eignirnar séu í raun til og hvert virði þeirra sé. Það verður því að gera ráð fyrir að hlutafjáraukningin sé ekki aðeins fjármálafimleikar heldur alvöru verðmæti. Gæti þó auðvitað verið tilfæring milli félaga.“ Björgólfur Thor er einn þeirra sem ber ábyrgð á Icesave, gleymum því aldrei.
Sigrún segir ennfremur í pistlinum: „Samkvæmt heimildamönnum í Lúxemborg hefur sést til umsvifamanna eins og Hannesar Smárasonar, Pálma Haraldssonar og Magnúsar Ármann á fundum með starfsmönnum Arena. Pálmi Haraldsson skoðaði reyndar hús í Lúxemborg, virðist hafa hugleitt að setjast hér að en ekki orðið af því. Það má því ætla að þremenningarnir sinni einhverjum umsvifum héðan.“ Þessir menn skulda íslensku þjóðinni tugi ef ekki hundruð milljarða – en eru enn að leika sér á fjármálamörkuðum, að því er virðist. Hlustum á Sigrúnu.
Íslenskar hræringar í Lúx – Sigrún Davíðsdóttir – Spegillinn 21. maí 2010
Það þarf ekki annað en að grípa ársskýrslu fjármálaeftirlitsins í Lúxemborg til að sjá að það eru enn íslensk fjármálafyrirtæki starfandi í Lúxemborg og á götum borgarinnar bregður fyrir þekktum umsvifamönnum úr viðskiptalífinu sem var. Sigrún Davíðsdóttir er stödd í Lúxemborg og hugði að hvað Íslendingar aðhafast þar nú.
*********************************************
Séð með íslenskum augum er eitthvað heimilislegt við Lúxemborg – landið og samnefnd borg lítil. Það vildi svo til að hótelið sem ég datt niður á hér er miðlægt í íslenska samfélaginu því þar hafa þorrablót Íslendingafélagsins verið haldin. Hér er öflugt félagsstarf í nýlendu sem stendur á gömlum merg. Íslendingar tengdir flugi settust hér að fyrir um fjörtíu árum síðan. Og svo fór að snarfjölga fyrir tíu árum þegar íslensku bankarnir tóku hér til starfa.
Með tímanum varð það þó þannig að bankafólkið umgekkst mest hvert annað, bjó í sömu götum og hverfum og lifnaðarhættir margra fengu munaðarbrag. Þegar bankarnir hrundu var þó strax mikil samstaða að mæta vandanum en andinn er kannski aðeins annar núna þegar menn eru orðnir upplýstari um starfsemi bankanna. Á síðasta þorrablóti mættu fáir úr bönkunum – en það er þó enginn rígur. Bara að hér eins og víðar spyrja Íslendingarnir hvað hafi eiginlega verið í gangi nú þegar fyrrum starfsmenn Kaupþings, búsettir hér, hafa sætt gæsluvarðhaldi á Íslandi vegna rannsóknar á starfsemi bankans.
Í gær átti ég fund með nokkrum starfsmönnum fjármálaeftirlitsins hér í Lúxemborg. Þeir lögðu áherslu á að eftirlitið hér starfaði eins og almennt væri um eftirlit í Evrópusambandslöndum. Eftir á að hyggja mætti sjá að upplýsingum frá Íslandi hefði verið ábótavant og kannski var eftirlitið hér ekki nógu vakandi. Og yfirvöld í Lúxemborg og Belgíu hafa sannarlega fundið fyrir því: þau hafa þurft að greiða hátt í þrjá milljarða evra vegna íslensku bankanna, mest lán til þrotabúanna vegna uppgjörs við innistæðueigendur.
En íslensk fjármálaumsvif í Lúxemborg heyra ekki sögunni til. Í ársskýrslu fjármálaeftirlitsins hér 2009 eru tvö fjárfestingafélög tengd íslenskum aðilum. Annað er Novator, hitt er Arena Wealth Management.
Björgólfur Thor Björgólfsson á heilan klasa félaga sem heita Novator. Samkvæmt ársskýrslu fjármálaeftirlitsins var í fyrra stofnað nýtt Novator-félag, Novator Luxembourg. Alls eru sextán Novator-félög skráð í Lúxemborg. Nöfnin skírskota til umsvifa í lyfjageiranum og símageiranum þar sem Björgólfur Thor hefur verið umsvifamikill. En þarna eru líka fasteignafélög. Hann hefur stundað fasteignafjárfestingar, til dæmis á Spáni í samvinnu við Róbert Wessman auk þess sem Björgólfur Thor hefur átt í fasteignaverkefnum í Kaupmannahöfn.
Novator-félög og sjóðir eru skráðir mun víðar en í Lúxemborg – en þar fléttast þræðirnir oft saman. Á Cayman eru til dæmis Novator One og Novator Cayman Limited – og bæði þessi félög hafa sem stjórnarmann ítalskan fyrrum starfsmann Landsbankans í Lúxemborg. Ítalinn er einnig stjórnarmaður í Novator International Holdings, skráð á Tortólu.
Svona sem dæmi um hvernig félögin svo fléttast saman má nefna að nú í desember lögðu Cayman-félögin tvö og Tortólufélagið 410 milljónir evra, nú 66 milljarðar króna, sem hlutafé í eitt Novator-félagið í Lúxemborg. Þessi greiðsla var reidd fram í eignum, geta verið hlutabréf, fasteignir eða hvað annað sem hægt er að sannreyna að sé til. Samkvæmt lögum í Lúxemborg verður að leggja fram staðfestingu, vottaða af endurskoðanda, um að eignirnar séu í raun til og hvert virði þeirra sé. Það verður því að gera ráð fyrir að hlutafjáraukningin sé ekki aðeins fjármálafimleikar heldur alvöru verðmæti. Gæti þó auðvitað verið tilfæring milli félaga.
Hvernig þessi félög tengjast svo eignum Björgólfs Thors er annað mál. Björgólfur Thor er ekki gjaldþrota eins og faðir hans, en þarna eru alla vega eignir sem eru metnar á tæpa 70 milljarða króna. Björgólfur Thor birti nýlega lista yfir nokkur félög sín, birtingin virtist viðleitni til að upplýsa eignastöðu hans. Á því yfirliti voru þó aðeins félög sem eru nefnd í skýrslu Rannsóknarnefndarinnar – en listinn í skýrslunni er alls ekki tæmandi svo það var listi Björgólfs Thors heldur ekki.
Á listanum sem Björgólfur Thor birti voru aðeins birt heiti félaganna en ekki hvar félögin eru skráð. Staðreyndin er sú að félaganet Björgólfs Thors hefur frá upphafi verið ógagnsætt kerfi félaga sem vindur sig um Ísland, Kýpur, Lúxemborg, Cayman, Tortólu og aðra huliðsheima – en í Lúxemborg er að hluta hægt að fá innsýn inn í það net.
Arena Wealth Management tók til starfa í ársbyrjun í fyrra. Stofnendur þess eru nokkrir fyrrum starfsmenn Kaupþings og Landsbanka. Engar upplýsingar eru á vefsíðu fyrirtækisins og Spegillinn náði ekki í neinn starfsmann Arena sem vildi tjá sig um starfsemina. Meðal Íslendinga í Lúxemborg er vitað að fyrirtækið sérhæfir sig í þjónustu við efnaða einstaklinga, mikið af slíkum fyrirtækjum hér í borginni. Ætla má að til að komast í viðskipti við Arena þurfi einstaklingar að eiga verulega sjóði, einn viðmælandi Spegilsins nefndi nokkur hundruð þúsund evrur.
Samkvæmt heimildamönnum í Lúxemborg hefur sést til umsvifamanna eins og Hannesar Smárasonar, Pálma Haraldssonar og Magnúsar Ármann á fundum með starfsmönnum Arena. Pálmi Haraldsson skoðaði reyndar hús í Lúxemborg, virðist hafa hugleitt að setjast hér að en ekki orðið af því. Það má því ætla að þremenningarnir sinni einhverjum umsvifum héðan.
Lúxemborg er, enn sem fyrr, fróðlegur útsýnisstaður yfir íslensk umsvif. Þess vegna er áhugavert að sérstakur saksóknari er í góðu samstarfi við yfirvöld hér í Lúxemborg. Eva Joly fundaði hér fyrr í vikunni með yfirvöldum hér í Lúxemborg, liður í að tengja rannsóknir saman í fleiri en einu landi – það er ljóst að umsvif íslensku bankanna verða ekki krufin til mergjar án gagna héðan frá Lúxemborg.
*****************************************************************
Nýtt fjármálafyrirtæki Íslendinga í Lúxemborg – Viðskiptablaðið 22. apríl 2009
Nýja Ísland að rísa í Lúxemborg – Viðskiptablaðið 13. ágúst 2009