Er lykillinn að gátunum í Lúxemborg? Peningarnir okkar kannski líka? Sigrún Davíðsdóttir hefur flutt ótalmarga Spegilspistla um Lúx. Hún bætti nú um betur, fór þangað og ræddi við mann og annan. Augljóst er að margt býr í Lúxemborg og í nýjasta Lúx-pistlinum sem fluttur var í Speglinum á föstudaginn segir Sigrún meðal annars þetta um Novator-fyrirtækjafléttu Björgólfs Thors: „Svona sem dæmi um hvernig félögin svo fléttast saman má nefna að nú í desember lögðu Cayman-félögin tvö og Tortólufélagið 410 milljónir evra, nú 66 milljarðar króna, sem hlutafé í eitt Novator-félagið í Lúxemborg. Þessi greiðsla var reidd fram í eignum, geta verið hlutabréf, fasteignir eða hvað annað sem hægt er að sannreyna að sé til. Samkvæmt lögum í Lúxemborg verður að leggja fram staðfestingu, vottaða af endurskoðanda, um að eignirnar séu í raun til og hvert virði þeirra sé. Það verður því að gera ráð fyrir að hlutafjáraukningin sé ekki aðeins fjármálafimleikar heldur alvöru verðmæti. Gæti þó auðvitað verið tilfæring milli félaga.“ Björgólfur Thor er einn þeirra sem ber ábyrgð á Icesave, gleymum því aldrei.

Sigrún segir ennfremur í pistlinum: „Samkvæmt heimildamönnum í Lúxemborg hefur sést til umsvifamanna eins og Hannesar Smárasonar, Pálma Haraldssonar og Magnúsar Ármann á fundum með starfsmönnum Arena. Pálmi Haraldsson skoðaði reyndar hús í Lúxemborg, virðist hafa hugleitt að setjast hér að en ekki orðið af því. Það má því ætla að þremenningarnir sinni einhverjum umsvifum héðan.“ Þessir menn skulda íslensku þjóðinni tugi ef ekki hundruð milljarða – en eru enn að leika sér á fjármálamörkuðum, að því er virðist. Hlustum á Sigrúnu.

Sigrún Davíðsdóttir - Spegilspistlar

Íslenskar hræringar í Lúx – Sigrún Davíðsdóttir – Spegillinn 21. maí 2010

Það þarf ekki annað en að grípa ársskýrslu fjármálaeftirlitsins í Lúxemborg til að sjá að það eru enn íslensk fjármálafyrirtæki starfandi í Lúxemborg og á götum borgarinnar bregður fyrir þekktum umsvifamönnum úr viðskiptalífinu sem var. Sigrún Davíðsdóttir er stödd í Lúxemborg og hugði að hvað Íslendingar aðhafast þar nú.

*********************************************

Séð með íslenskum augum er eitthvað heimilislegt við Lúxemborg – landið og samnefnd borg lítil. Það vildi svo til að hótelið sem ég datt niður á hér er miðlægt í íslenska samfélaginu því þar hafa þorrablót Íslendingafélagsins verið haldin. Hér er öflugt félagsstarf í nýlendu sem stendur á gömlum merg. Íslendingar tengdir flugi settust hér að fyrir um fjörtíu árum síðan. Og svo fór að snarfjölga fyrir tíu árum þegar íslensku bankarnir tóku hér til starfa.

Björgólfur Thor, Róbert, Magnús, Hannes, Pálmi

Með tímanum varð það þó þannig að bankafólkið umgekkst mest hvert annað, bjó í sömu götum og hverfum og lifnaðarhættir margra fengu munaðarbrag. Þegar bankarnir hrundu var þó strax mikil samstaða að mæta vandanum en andinn er kannski aðeins annar núna þegar menn eru orðnir upplýstari um starfsemi bankanna. Á síðasta þorrablóti mættu fáir úr bönkunum – en það er þó enginn rígur. Bara að hér eins og víðar spyrja Íslendingarnir hvað hafi eiginlega verið í gangi nú þegar fyrrum starfsmenn Kaupþings, búsettir hér, hafa sætt gæsluvarðhaldi á Íslandi vegna rannsóknar á starfsemi bankans.

Í gær átti ég fund með nokkrum starfsmönnum fjármálaeftirlitsins hér í Lúxemborg. Þeir lögðu áherslu á að eftirlitið hér starfaði eins og almennt væri um eftirlit í Evrópusambandslöndum. Eftir á að hyggja mætti sjá að upplýsingum frá Íslandi hefði verið ábótavant og kannski var eftirlitið hér ekki nógu vakandi. Og yfirvöld í Lúxemborg og Belgíu hafa sannarlega fundið fyrir því: þau hafa þurft að greiða hátt í þrjá milljarða evra vegna íslensku bankanna, mest lán til þrotabúanna vegna uppgjörs við innistæðueigendur.

En íslensk fjármálaumsvif í Lúxemborg heyra ekki sögunni til. Í ársskýrslu fjármálaeftirlitsins hér 2009 eru tvö fjárfestingafélög tengd íslenskum aðilum. Annað er Novator, hitt er Arena Wealth Management.

Björgólfur Thor Björgólfsson á heilan klasa félaga sem heita Novator. Samkvæmt ársskýrslu fjármálaeftirlitsins var í fyrra stofnað nýtt Novator-félag, Novator Luxembourg. Alls eru sextán Novator-félög skráð í Lúxemborg. Nöfnin skírskota til umsvifa í lyfjageiranum og símageiranum þar sem Björgólfur Thor hefur verið umsvifamikill. En þarna eru líka fasteignafélög. Hann hefur stundað fasteignafjárfestingar, til dæmis á Spáni í samvinnu við Róbert Wessman auk þess sem Björgólfur Thor hefur átt í fasteignaverkefnum í Kaupmannahöfn.

Novator-félög og sjóðir eru skráðir mun víðar en í Lúxemborg – en þar fléttast þræðirnir oft saman. Á Cayman eru til dæmis Novator One og Novator Cayman Limited – og bæði þessi félög hafa sem stjórnarmann ítalskan fyrrum starfsmann Landsbankans í Lúxemborg. Ítalinn er einnig stjórnarmaður í Novator International Holdings, skráð á Tortólu.

Svona sem dæmi um hvernig félögin svo fléttast saman má nefna að nú í desember lögðu Cayman-félögin tvö og Tortólufélagið 410 milljónir evra, nú 66 milljarðar króna, sem hlutafé í eitt Novator-félagið í Lúxemborg. Þessi greiðsla var reidd fram í eignum, geta verið hlutabréf, fasteignir eða hvað annað sem hægt er að sannreyna að sé til. Samkvæmt lögum í Lúxemborg verður að leggja fram staðfestingu, vottaða af endurskoðanda, um að eignirnar séu í raun til og hvert virði þeirra sé. Það verður því að gera ráð fyrir að hlutafjáraukningin sé ekki aðeins fjármálafimleikar heldur alvöru verðmæti. Gæti þó auðvitað verið tilfæring milli félaga.

Hvernig þessi félög tengjast svo eignum Björgólfs Thors er annað mál. Björgólfur Thor er ekki gjaldþrota eins og faðir hans, en þarna eru alla vega eignir sem eru metnar á tæpa 70 milljarða króna. Björgólfur Thor birti nýlega lista yfir nokkur félög sín, birtingin virtist viðleitni til að upplýsa eignastöðu hans. Á því yfirliti voru þó aðeins félög sem eru nefnd í skýrslu Rannsóknarnefndarinnar – en listinn í skýrslunni er alls ekki tæmandi svo það var listi Björgólfs Thors heldur ekki.

Á listanum sem Björgólfur Thor birti voru aðeins birt heiti félaganna en ekki hvar félögin eru skráð. Staðreyndin er sú að félaganet Björgólfs Thors hefur frá upphafi verið ógagnsætt kerfi félaga sem vindur sig um Ísland, Kýpur, Lúxemborg, Cayman, Tortólu og aðra huliðsheima – en í Lúxemborg er að hluta hægt að fá innsýn inn í það net.

Arena Wealth Management

Arena Wealth Management tók til starfa í ársbyrjun í fyrra. Stofnendur þess eru nokkrir fyrrum starfsmenn Kaupþings og Landsbanka. Engar upplýsingar eru á vefsíðu fyrirtækisins og Spegillinn náði ekki í neinn starfsmann Arena sem vildi tjá sig um starfsemina. Meðal Íslendinga í Lúxemborg er vitað að fyrirtækið sérhæfir sig í þjónustu við efnaða einstaklinga, mikið af slíkum fyrirtækjum hér í borginni. Ætla má að til að komast í viðskipti við Arena þurfi einstaklingar að eiga verulega sjóði, einn viðmælandi Spegilsins nefndi nokkur hundruð þúsund evrur.

Samkvæmt heimildamönnum í Lúxemborg hefur sést til umsvifamanna eins og Hannesar Smárasonar, Pálma Haraldssonar og Magnúsar Ármann á fundum með starfsmönnum Arena. Pálmi Haraldsson skoðaði reyndar hús í Lúxemborg, virðist hafa hugleitt að setjast hér að en ekki orðið af því. Það má því ætla að þremenningarnir sinni einhverjum umsvifum héðan.

Lúxemborg er, enn sem fyrr, fróðlegur útsýnisstaður yfir íslensk umsvif. Þess vegna er áhugavert að sérstakur saksóknari er í góðu samstarfi við yfirvöld hér í Lúxemborg. Eva Joly fundaði hér fyrr í vikunni með yfirvöldum hér í Lúxemborg, liður í að tengja rannsóknir saman í fleiri en einu landi – það er ljóst að umsvif íslensku bankanna verða ekki krufin til mergjar án gagna héðan frá Lúxemborg.

*****************************************************************

Nýtt fjármálafyrirtæki Íslendinga í Lúxemborg – Viðskiptablaðið 22. apríl 2009

Nýtt fjármálafyrirtæki Íslendinga í Lúxemborg - Viðskiptablaðið 22. apríl 2009

Nýja Ísland að rísa í Lúxemborg – Viðskiptablaðið 13. ágúst 2009

Nýja Ísland að rísa í Lúxemborg - Viðskiptablaðið 13. ágúst 2009

Nú bætist óðum við eignir Magma Energy, þeir eru snöggir strákarnir. Víla ekkert fyrir sér og ætla að róta upp orkunni hægri og vinstri. Nú hefur komið í ljós að HS Orka – eða réttara sagt HS Orkurannsóknir – með þá Ásgeir Margeirsson og Júlíus Jónsson, forstjóra HS Orku, innanborðs á þriðjungshlut í Suðurorku. Strákarnir í Logos koma þar líka að sem eigendur, en eins og víða hefur komið fram var sú lögmannsstofa ötul við að stofna skúffu- og aflandsfélög víða um heim. Einnig hafa verið gerðar húsleitir á stofunni í tengslum við rannsóknir Efnahagsbrotadeildar og/eða Sérstaks saksóknara á gjörðum útrásarvíkinga. Einn af eigendum Suðurorku er ennfremur Íslensk orkuvirkjun ehf. en skv. heimasíðu þess fyrirtækis virðist aðeins einn starfsmaður þar. En lítum á frétt RÚV frá í gærkvöldi.

Fréttir RÚV 24. maí 2010

Semsagt – Suðurorka, sem nú ætlar að virkja norðvestur af Kirkjubæjarklaustri, er í eigu Magma Energy, HS Orkurannsókna, lögmannsstofunnar Logos slf. og Íslenskrar orkuvirkjunar – allt í krosseignatengslum og flækjum sem erfitt gæti verið að greiða úr. Samkvæmt frétt RÚV í gærkvöldi voru rannsóknargögn Landsvirkjunar keypt, en hún hafði hafði hætt við – væntanlega í forstjóratíð Friðriks Sophussonar – sjá þennan pistil. Ekki fylgdi sögunni af hverju Friðrik, núverandi stjórnarformaður Íslandsbanka, hélt rannsóknum ekki áfram.

Ef flett er upp í símaskránni sést að Suðurorka hefur póstfang að Túngötu 6 – þar sem aðalstöðvar Baugs Group voru til húsa. Þar er Íslensk Orkuvirkjun líka með sitt póstfang. En Suðurorka er með lögheimili að Brekkustíg 36 í Reykjanesbæ, en þar hafa HS Orkurannsóknir aðsetur ásamt HS Orku, HS Veitum og gömlu Hitaveitu Suðurnesja. Íslensk Orkuvirkjun er með lögheimili að Trönuhrauni 7b í Hafnarfirði. Miðað við kennitölur eru fyrirtæki þessi stofnuð á þessum tímum:
Íslensk Orkuvirkjun – 12. mars 2008
HS Orkurannsóknir – 2. febrúar 2009
Suðurorka – 26. mars 2009
Ef einhver hefur áhuga á að renna í gegnum félög í eigu eða skráð á Logos er tengslamynd úr gagnagrunni Jóns Jósefs Bjarnasonar, Rel8, undir þessari slóð. En ég vara fólk við – þetta er stór og þung mynd, tölvur gætu frosið. Á bak við öll feitletruð orð og nöfn hér að ofan eru upplýsingar að auki. Hefur einhver tök á að púsla svolítið?

Það þarf ekkert rosalega fjörugt ímyndunarafl til að tengja fólk og félög út og suður, bak og fyrir. Ég held að einhverjir góðir rannsóknarblaða/fréttamenn ættu að fara ofan í saumana á þessu máli og öðrum tengdum. Rekja slóðir og finna hverjir eru djúpt grafnir á bak við ásóknina í orkuna okkar. Eða opinberir aðilar, þeir hafa aðgang að gögnum og skrám sem við hin höfum ekki og gætu þess vegna verið búnir að finna allt mögulegt þessu tengt – í öðru samhengi. Hver veit?

Jóhann Hauksson var með grein í helgarblaði DV sem hann kallaði Þaulhugsað leynimakk. Vonandi heldur Jóhann áfram að grafa og grúska. Það er eitthvað mjög gruggugt þarna á bak við, ég skal hengja mig upp á það. Og vissulega þaulhugsað. Við þá sem segja mig og aðra sem halda það vera of tortryggna segi ég: Við hefðum betur verið tortryggin og spurt spurninga á gróðærisárunum. Þá hefði kannski ekki farið svona illa.

Þaulhugsað leynimakkk – DV 21. maí 2010

Þaulhugsað leynimakk - Jóhann Hauksson - DV 21. maí 2010

Í grein sinni vitnar Jóhann í grein í Wall Street Journal eftir Hannes Hólmstein Gissurarson. Greinin er dásamleg lesning og í fullkomnu samræmi við viðtalið við hann í myndbandinu neðst í þessum pistli. Njótið.

Miracle on Iceland – Hannes Hólmsteinn Gissurarson – Wall Street Journal 29. janúar 2004

Miracle on Iceland - Hannes Hólmsteinn - Wall Street Journal 29. janúar 2004

Skemmtiþátturinn Hrafnaþing á sjónvarpsstöðinni ÍNN er óborganlegur og meinhollur í smáum skömmtum. Þar sitja gjarnan sjálfstæðismenn og hæla hver öðrum á milli þess sem þáttarstjórnandinn, Ingvi Hrafn Jónsson, flissar dátt og bullar fjörlega. Í þáttunum hrjóta gullkorn af vörum af dettifosskrafti og fólk sannfærir sjálft sig og aðra um yfirburði sína og Flokksins og hvað allir aðrir eru óbærilega vitlausir. Ef fólk er ekki of viðkvæmt fyrir aulahrolli er þátturinn hin besta skemmtun.

Fram undan er Landsfundur Flokksins og þá ætlar Ólöf Nordal að bjóða sig fram til varaformanns. Óljóst er enn hvort einhver býður sig fram gegn sitjandi formanni, Bjarna Benediktssyni. Ólöf er hetja, lætur Skýrsluna og ábyrgð Flokksins á hruninu aldeilis ekki flækjast of mikið fyrir sér og segir galvösk í nýjasta skemmtiþættinum: „Við vitum það auðvitað, við höfum farið yfir það áður, að þessi Rannsóknarskýrsla og þetta allt saman er að þvælast eitthvað fyrir okkur tímabundið“. Jamm… svo mælir varaformannsefni Sjálfstæðisflokksins. Í tengslum við orð Ólafar mæli ég eindregið með lestri á þessum pistli Baldurs McQueen.

Fleira markvert kemur fram á Hrafnaþingi og ég klippti saman nokkur brot úr síðasta þætti sem ég frétti fyrst af á Facebook í fyrradag. Þetta er fyrirtaks skemmtun og lýsir glögglega einbeittri afneitun og óbilandi veruleikafirringu sjálfstæðismanna. Sumir gætu þurft að horfa og hlusta nokkuð oft til að trúa sínum eigin eyrum. Hér má sjá þáttinn í heild sinni.

Hrafnaþing – ÍNN 21. maí 2010

Halldór Baldursson – Fréttablaðið 26. maí 2010

Halldór Baldursson 26. maí 2010

Í tengslum við fyrri pistla um kaup Magma Energy á HS Orku er ekki úr vegi að rifja upp þessa athyglisverðu grein Inga F. Vilhjálmssonar í DV 6. janúar sl. Höfum í huga meintan heiðarleika Ross Beaty – að hans sögn – og hve hlýtt honum er til Íslendinga og íslenska samfélagsins – að hans sögn. Samt keypti hann aflandskrónur fyrir milljarða sem olli því að gengi íslensku krónunnar hélst veikt – sem þýddi verri lífskjör fyrir Íslendinga. Munum líka það sem kom fram í þessum pistli um Magnús Bjarnason og fleiri.

Keyptu milljarða á slikk í útlöndum – DV 6. janúar 2010

Keyptu milljarða á slikk í útlöndum - DV 6. janúar 2010

„Í samfélagi mörkuðu lögmálum kunningsskapar eru engar eðlilegar leiðir til að úthluta verðmætum, hollar forsendur hæfileika og heilbrigðra viðskiptahátta ekki í gildi. Þegar alþjóðlegir markaðir skrúfuðu frá peningaflaumnum og íslenskir bankar settu sínar fötur undir flauminn var enginn farvegur fyrir úthlutun gæðanna annar en þessi ójafni farvegur kunningjasambanda og klíkuskapar.“ Segir Sigrún Davíðsdóttir meðal annars í Spegilspistli sínum 17. maí sl. Hlustum…

Sigrún Davíðsdóttir - Spegilspistlar

Lært af glötuðum áratug? – Sigrún Davíðsdóttir – Spegillinn 17. maí 2010

Draumurinn um Ísland sem alþjóðlegt fjármálaveldi rættist ekki. Brotlendingin hefur breyst í rannsókn á misferli sem teygir sig út fyrir Ísland. En fleiri dreymdi stóra drauma. Írar eru kannski stórþjóð í samanburði við Ísland en á alþjóðlegan mælikvarða eru Írar smáþjóð sem líkt og Íslendinga dreymdi stóra drauma. Sigrún Davíðsdóttir virðir fyrir sér stöðu landanna tveggja, glataða áratugnum sem megi þó læra af. En hefur lærdómurinn verið nýttur, til dæmis í samningum við Magma Energy um kaupin á HS Orku?

*******************************

Í einni af skýrslum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins frá í fyrra segir: Hagkerfið ‘er í miðri aðlögun sem á sér enga hliðstæðu. Ekkert annað iðnríki glímir við jafnmikinn vanda og honum má jafna við verstu kreppur eftirstríðsáranna.’

Írland

Nei, þarna er ekki verið að lýsa Íslandi heldur Írlandi – Írar þykja slá Íslendingum við í kreppuefnum. Þegar kreppan kreppti að Írum haustið 2008 sögðu bæði írskir stjórnmálamenn og bankamenn Írland fórnarlamb alþjóðlegrar kreppu. Líkt og Íslendingar hafa Írar vaknað upp við vondan draum: írska kreppan er heimaprjónuð. Írskir hagrýnar álíta írsku kreppuna gamaldags bankakreppu sem stafaði af slæmum lánum undir linkindarlegu eftirliti í uppsveiflu sem vakti mikla hrifningu stjórnmálamanna.

Á Írlandi settu glórulausar byggingaframkvæmdir hagkerfið á hliðina. Í grein í Financial Times nú um helgina um Írland er hnykkt á að hluti skýringarinnar á ógöngunum felist í gamalgrónu og vanheilögu sambandi stjórnmálamanna og viðskiptalífsins. Ráðandi flokkar álitu að það þyrfti lítið eftirlit, viðskiptalífið gekk á lagið.

Þetta hljómar allt kunnuglega í íslenskum eyrum. Í samfélagi mörkuðu lögmálum kunningsskapar eru engar eðlilegar leiðir til að úthluta verðmætum, hollar forsendur hæfileika og heilbrigðra viðskiptahátta ekki í gildi. Þegar alþjóðlegir markaðir skrúfuðu frá peningaflaumnum og íslenskir bankar settu sínar fötur undir flauminn var enginn farvegur fyrir úthlutun gæðanna annar en þessi ójafni farvegur kunningjasambanda og klíkuskapar.

Miðað við Írland var dreifing fjárfestinganna á Íslandi ekki jafn einsleit. Fasteignir eru aðeins hluti íslenska vandans. Lánsféð fór í kaup á verslunarkeðjum í Bretlandi, hótelum í Danmörku, fjármálafyrirtækjum og tryggingarfélögum hingað og þangað, fótboltafélögum og ýmislegu öðru. Margt af þessu blífur enn, í hinum ýmsum þrotabúum. En peningarnir fóru einnig í gríðarlegan rekstrarkostnað félaga eins og FL Group og í stöðugar yfirborganir – nánast undantekningalaus regla að þegar Íslendingar keyptu eignir borguðu þeir iðulega meira en uppsett verð.

Margur verður af aurum api

Skýringin á þeim tíma var að mönnum lægi svo mikið á, það sparaði tíma að bjóða bara ríflega og losna við þref. Tími væri peningur – því meiri tími sem sparast því meira græðist. En yfirverð er einnig merki um litla tilfinningu fyrir að fara vel með peninginn. Óþrjótandi fé, mætti bara sletta því í allar áttir. Mjög athyglisvert því yfirverð er í augum útlendinga oft merki um illa fengið fé. Í viðskiptum tengdum peningaþvætti vilja menn til dæmis heldur borga meira en minna til að koma sem mestum pening frá sér og áfram.

Hér er ekki verið að halda því fram að þannig hafi verið í pottinn búið í íslensku umsvifunum. Alls ekki – en makalaust margir útlendingar sem Spegillinn hefur rætt við hafa nefnt þetta. Útlendingar sem kynntust starfsháttum í íslensku útrásinni staldra oft við yfirverðið.

Líkt og Írar neyðast Íslendingar nú til að horfast í augu við að áratugurinn eftir aldamótin var glataður tími sem skilaði þeim ekki áfram heldur aftur á bak, um það bil til aldamótanna. Einn íslenskur viðmælandi Spegilsins sagði að Íslendingar yrðu nú að horfast í augu við þá sorglegu staðreynd að útrásin var bara fáir menn sem bjuggu til sýndarveruleika með markaðsmisnotkun og reyndar misnotkun á öllu sem hugsast gat, hvort sem var peningur eða traust bæði Íslendinga og útlendinga. Það sem sýndist íslensk uppsveifla var í raun blekking.

Annar viðmælandi, sem starfaði í einum af íslensku bönkunum erlendis sagði við Spegilinn að það mætti eiga von á menn færu yfir lögleg mörk í örvæntingu þegar gjaldþrot blasti við. En hann var skekinn yfir að skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis gæfi svo skýrar vísbendingar um misferli mun fyrr.

Magma Energy

En fátt er svo með öllu illt að ekki boði nokkuð gott. Auðvitað má líta á síðasta áratug líka sem bitran lærdóm. Og hvernig er hann þá nýttur? Er lærdómurinn til dæmis nýttur í samningum við Magma Energy um kaupin á HS Orku? Samkvæmt íslenskum lögum mega aðeins félög á evrópska efnahagssvæðinu eiga í íslenskum orkufyrirtækjum. Sitt sýnist kannski hverjum en svona eru lögin. Kanadíska fyrirtækið Magma Energy stofnaði skúffufélag í Svíþjóð og smeygði sér þannig hjá þessum lagatálma.

Í fréttatilkynningu Magma segir: “Til að tryggja að orkuauðlindir yrðu í almannaeigu keypti Reykjanesbær allar auðlindir HS Orku af félaginu og nú leigir bærinn HS Orku nýtingarréttinn að orkuauðlindunum í samræmi við gildandi lög þar um – og nærsamfélagið nýtur arðsins.” Kannski skilur einhver hvaða trygging felst í þessu, hún er þó ekki auðsæ og oft hægt að smeygja sér hjá gildandi lögum, samanber sænska skúffufélagið – en forstjóri og aðaleigandi Magma er hins vegar ánægður með þá þekkingu og reynslu sem fylgir með í kaupunum – og sem muni styrkja Magma í sókn á alþjóðlega markaði. Og Magma ætlar að sækja fé í íslensku lífeyrissjóðina sem hafa vonandi lært að vera gagnrýnir fjárfestar.

Írar eru líka að reyna að læra af reynslunni, binda vonir við atvinnuvegi sem þróuðust á 10. áratugnum, til dæmis matvælaiðnað og hátækniiðnað. Líkt og á Íslandi felst styrkur Íra í ungu og vel menntuðu fólki. Það voru góðar fréttir sem komu fram í Speglinum í liðinni viku að af þeim 1600 bankastarfsmönnum sem misstu vinnuna eftir hrun íslensku bankanna væru ríflega 1500 komnir í vinnu. Staðreyndin væri sú að ýmis starfsemi hefði verið í svelti því bankarnir gleyptu svo mikið af starfsfólki. Það er því vonandi á ýmsu að byggja með lærdóminn af glataða áratugnum í veganesti.

**************************************************************

Finnst ykkur Magma-málið benda til þess að Íslendingar hafi lært af reynslu glataða áratugarins í ljósi þess ferlis? Lítum á Kastljósið mánudaginn 17. maí. Þar voru þeir klipptir saman, Ögmundur Jónasson og Ross Beaty – hvor með sinn pólinn. Ég klippti þá í sundur og setti saman hvorn fyrir sig til að skoða muninn á áhrifunum sem er töluverður. Ekki var hægt að losna við skjátexta í upphafi Ögmundarkaflanna því þeir voru of lengi inni.

Ögmundur Jónasson – Kastljós 17. maí 2010

Ross Beaty hjá Magma – Kastljós 17. maí 2010

Báðir eins og í útsendingunni – Kastljós 17. maí 2010

Grætt á jarðhita - Björn Þór Sigbjörnsson - 18. maí 2010

Einhvers staðar las ég eða heyrði að Íslendingar hafi gert sniðgöngu laga að listgrein. Man því miður ekki hvar, en þetta er rétt. Það er með ólíkindum hvernig tekst að beygja og sveigja fram hjá lögum og reglum ef gróði er annars vegar. Nú talar auðlindasölufólk um að eignarhald einkaaðila sé bara í fínasta lagi því það séu lög og reglur í landinu sem fara verði eftir. Svo þegar á að fara eftir þessum sömu reglum verður allt vitlaust. Samtök atvinnulífsins, blekkingameistarinn Árni Sigfússon og félagar og ýmsir fleiri reka upp ramakvein og reyna að hengja umhverfisráðherra fyrir að fara eftir þeim. Og þá er farið í stórsvig fram hjá öllum reglum. Mútað ef með þarf og það sagt eðlilegt samaber Bitruvirkjun og Ölfus annars vegar og neðri hluta Þjórsár og sveitarfélög þar um slóðir hins vegar. Og stofnuð skúffufélög til að fara á svig við lög um eignarhald á fyrirtækjum.

Mér finnst furðulegt að sjá skrif og heyra orð sumra um að það sé bara fínt að fá erlent fyrirtæki eins og Magma Energy að orkuframleiðslu á Íslandi – þetta sé nú einu sinni fyrirtæki sem er „sérhæft á sviði jarðhitanýtingar“ eins og Björn Þór Sigbjörnsson sagði í greininni hér til hliðar. Það er fjarri sanni. Magma Energy var stofnað árið 2008 – fyrir tveimur árum. Ross Beaty hafði aldrei unnið við jarðhitanýtingu þótt jarðfræðingur sé að mennt. Hann hafði sérhæft sig í námugreftri og stundað auðlindanýtingu í fátækum ríkjum Suður-Ameríku m.a., gjarnan í námunda við „bjarghringi“ AGS. Magma eignaðist fyrst jarðvarmavirkjun í Nevada í lok júní 2009 – fyrir innan við einu ári síðan! – um svipað leyti og Beaty var að semja um kaupin á fyrstu hlutunum í HS Orku. Sannleikurinn er sá að Magma Energy hefur enga reynslu af nýtingu jarðvarma. Það þarf ekki að leita mjög mikið til að finna ýmis viðtöl við Beaty og umfjöllun um hann og Magma til að komast að sannleikanum. Prófið bara.

Auglýsing Magma Energy í Fréttablaðinu í gær þar sem fram kemur að Magma sé kanadískt fyrirtæki á ekki að koma neinum á óvart. Farið var á svig við lögin þegar gervifyrirtækið í Svíþjóð var stofnað til að komast bakdyramegin fram hjá íslenskum og evrópskum lögum og reglum. Við sáum innihaldið í sænsku skúffunni hér. Björn Þór segir í grein sinni „Látið er eins og nýr eigandi HS Orku sé skúffufyrirtæki í Svíþjóð. Það er rétt svo langt sem það nær en þeir sem nota það orð vilja augljóslega tortryggja eignarhaldið“. En bíddu við, Björn Þór… það er skúffufyrirtæki í Svíþjóð alveg jafnlangt og það nær ef ekki lengra, stofnað til að sniðganga lögin af því kanadískt fyrirtæki má ekki samkvæmt lögum eiga HS Orku. Að sjálfsögðu er slíkt eignarhald tortyggt og gott betur, en ekki hvað? Forsvarsmenn Magma segjast svo ætla að fara eftir leikreglum við orkuvinnsluna. Hver trúir því – einkum þegar byrjað er á að fara á svig við lögin með skúffunni?

Þetta var augljóst, hefur alltaf legið fyrir og ég skil ekki af hverju nefndarmenn í nefnd um erlenda fjárfestingu segja ekki opinberlega sannleikann um hvað gerðist. Hver þrýsti á hvern til að samþykkja aðkomu skúffunnar í Svíþjóð og af hverju. Sannleikurinn hefur hvergi komið fram opinberlega ennþá og ég er sannfærð um að ýmsir svæfu betur og með hreinni samvisku ef þeir segðu sannleikann og drægju ekkert undan. Er ylvolgt þing- eða nefndarsæti eða annars konar pólitískur bitlingur siðlausrar auðlindasölunnar virði?

Magma í Svíþjóð

Björn Þór segir líka í grein sinni að viðskiptin með HS Orku hafi ekki markað sérstök kaflaskil í sögu lands og þjóðar því ríkið hafi selt hlut sinn til einkaaðila fyrir nokkrum árum. Það voru 28,4% árið 2007, fyrir aðeins þremur árum, og var vægast sagt mjög umdeilt. En nú er verið að tala um að 98% orkufyrirtækis sem er hluti af grunnstoðum samfélagsins sé komið í hendur nýstofnaðs, reynslulauss fyrirtækis í Kanada í gegnum gervifyrirtæki í Svíþjóð. Ef þetta markar ekki mörg sérstök kaflaskil í sögu lands og þjóðar þá veit ég ekki hvað gerir það.

Fyrsta skrefið í auðlindasölunni er stigið, það næsta verður tekið ef ekkert verður gert. Svo mikið er víst. Bergur Sigurðsson, Reyknesingur og fyrrverandi framkvæmdastjóri Landverndar og nú þingflokks VG, skrifar pistil sem hann nefnir Var Hitaveitunni stolið? Góð spurning sem brýnt er að fá svar við.

Ennfremur talar Björn Þór í grein sinni um að Magma Energy hafi ekki eignast auðlindir á Íslandi og vísar þar í hin títtnefndu lög sem Samfylkingin (og reyndar Sjálfstæðisflokkurinn líka) gortar sig af. Samkvæmt þeim lögum er heimilt að framselja einkarétt á nýtingu auðlindarinnar í 65 ár með kost á framlengingu um annað eins – alls í 130 ár. Sveitarstjórn sem kjörin er til 4 ára getur framselt auðlind heillar þjóðar í 130 ár! Í 32,5 kjörtímabil. Allt sæmilega skynsamt fólk sér hvað þetta er fáránlegt. 130 ár eru óralangur tími. Sér einhver fyrir sér samningsbundið framsal á fiskveiðiheimildum til 130 ára? Ja… ekki ég.

Eftir 130 ár er komið árið 2140 – tvöþúsund eitthundrað og fjörutíu! Börnin sem eru að fæðast í dag verða löngu dáin. Flest börnin þeirra líka. Við getum ímyndað okkur hvað 130 ár eru langur tími ef við horfum til fortíðar. Fyrir 130 árum var árið 1880. Þá voru rétt um 20 ár síðan fyrst tókst að bora eftir olíu. Um 1880 var ljósaperan í fæðingu, síminn var fundinn upp um þetta leyti en ennþá voru nokkur ár í útvarpið. Flug Wright-bræðra var 1903 og fyrsta bifreiðin kom til Íslands 4 árum síðar, árið 1907. Pensilínið var fundið upp 1928 og franski rennilásinn 1941. Árið 1880 voru ennþá 13 ár þar til lög um vistarband voru afnumin á Íslandi – það var gert 1893. Svona mætti halda lengi áfram. 130 ár eru óralangur tími. Það er sá tími sem Magma Energy – eða hver sem kaupir af þeim – fær einkarétt á nýtingu orkuauðlindanna á Reykjanesi en auðvitað nægir það ekki. Þar er ekki næg orka til að knýja óskabarn Árna Sigfússonar og það vita þeir. Þess vegna stefna þeir nú á Kerlingafjöllin og kannski víðar. Þeim liggur á. Þetta er ekkert annað en eignarhald á auðlindinni sjálfri í raun. Auðlindin er bara seld sisvona – blindandi og án skýringa.

Þessi Magma-farsi er fáránlegur. Mér vitanlega hefur t.d. enginn krafist þess að sjá hluthafalistann. Enginn hefur krafist rannsóknar á einu eða neinu og meirihluti nefndarinnar um erlenda fjárfestingu – þau Unnur Kristjánsdóttir Samfylkingu, Adolf H. Berndsen Sjálfstæðisflokki og Sigurður Hannesson Framsóknarflokki, hlustaði ekki einu sinni á Elviru Méndez Pinedo, doktor í Evrópurétti, þegar hún útskýrði hve rökstuðningur gegn kaupunum væri borðliggjandi. Og enn hefur sannleikurinn um þetta skelfilega mál ekki enn komið í ljós og hvað er á bak við gjörning meirihluta nefndarinnar.

Ásgeir, Magnús og Friðrik

Mér er sama hvort um er að ræða Íslendinga eða útlendinga þegar eignarhald á grunnstoðum samfélagsins er að ræða. Rafmagn og hiti telst til þeirra og þær á aldrei að einkavæða. Við höfum heldur betur kynnst því hvernig íslenskir glæpamenn moka til sín arðinum af þrældómi kynslóðanna og fela hér og hvar um heiminn. Eyða rest í munað fyrir sig og sína. Þeir eru ekkert skárri en hinir erlendu.

Það á að heita svo að orkusala sé samkeppnisrekstur á Íslandi. Hve langur tími haldið þið að líði þar til Ásgeir Margeirsson eða aðrir forsvarsmenn einkafyrirtækisins HS Orku fara að kvarta yfir og kæra til Samkeppnisstofnunar að þeir keppi ekki á jafnréttisgrundvelli við aðrar orkuveitur sem eru í eigu ríkis eða sveitarfélaga? Það verður ekki mjög langt þangað til og hvað gerist þá? Hvort haldið þið að sé líklegra að HS Orka verði þjóðnýtt eða Orkuveita Reykjavíkur eða Landsvirkjun seld einkaaðilum – til að hægt sé að keppa um orkusölu til íslenskra heimila í örþjóðfélagi? Þá kemur kannski fáokunin til skjalanna (við þekkjum hana) sem felur ævinlega í sér hærra verð, enda sýnir sig erlendis þar sem orkusala hefur verið einkavædd að verðið rýkur upp – jafnvel um mörg hundruð prósent. Þetta ferli er mjög vel þekkt – en íslensk yfirvöld harðneita að læra af reynslu, hvorki Íslendinga né annarra þjóða.

Og maður veltir fyrir sér hvaða hlutverk Magnús Bjarnason hafi sem nýráðinn framkvæmdastjóri markaðs- og viðskiptaþróunar hjá Landsvirkjun? Hann hefur verið á fullu í mörg ár við að undirbúa einkavæðingu auðlindanýtingar á Íslandi og útvegað sér margvísleg sambönd. Magnús vann hjá Glitni í New York þegar kaup GGE á HS Orku voru í bígerð og eignaðist útibúið í New York á dularfullan hátt eftir hrun og nefndi það Glacier Partners. Magnús Bjarnason var síðan Ross Beaty hjá Magma innan handar með að krækja í HS Orku. Hvað er Magnús Bjarnason að gera hjá Landsvirkjun? Undirbúa sölu til einkaaðila?

Af hverju var Friðrik Sophusson, fyrrverandi forstjóri Landsvirkjunar með víðtæk sambönd þaðan en sagðist ekki hafa hundsvit á bankastarfsemi, gerður að stjórnarformanni Íslandsbanka sem er sá banki (áður Glitnir) sem helst hefur beitt sér fyrir eða stuðlað að einkavæðingu orkuauðlindanna? Maður spyr sig…

Blekkingum var beitt, er beitt og verður beitt áfram verði ekkert að gert. Ég ætla bara rétt að vona að blaðamenn eins og Björn Þór Sigurbjörnsson vinni heimavinnuna sína betur og segi sannleikann, umbúðalausan. Og hann má ekki vera svo bláeygur að halda, að orkuverð verði aðeins hækkað til álvera – sem er ekkert víst að sé yfir höfuð hægt þar sem orkuverðið til þeirra er bundið í langtímasamninga sem ef til vill er ekki hægt að rifta. Björn Þór segir að viðbrögð nokkurra stjórnmálamanna hafi verið ofsafengin. En hefur hann ekki hlustað á viðbrögð almennings? Fólksins í öllum flokkum eða utan flokka sem er brjálað vegna þessarar framvindu mála og vill ekki sjá einkavæðinguna – erlenda eða innlenda.

Í lokaorðum sínum í greininni segir Björn Þór þó loks eitt alveg rétt: „Öllum er ljóst að Magma er ekki hingað komið til að framleiða rafmagn í góðgerðarskyni. Fyrirtækið ætlar að græða.“ Einmitt – fyrirtækið ætlar að græða fyrir eigendur sína sem eru ekki lengur íslenskur almenningur. En hann segir líka annað í lokaorðunum sem virkar á mig eins og slagorð vissra stjórnmálamanna eða flokka: „Gróði er á góðri leið með að verða bannvara á Íslandi“. Nei, Björn Þór og aðrir sem slengja þessu bulli fram. Gróði er hvorki orðinn né að verða bannvara á Íslandi. Það er bara ekki sama hvort gróði er fenginn á heiðarlegan hátt eða hvort hann er illa fenginn. Með prettum, blekkingum, lögbrotum og á kostnað íslensku þjóðarinnar. Á því er grundvallarmunur.

Fréttir RÚV 22. maí 2010

Auðvitað er þetta vísvitandi sniðganga á lögum – það hefur legið fyrir lengi

Magma Energy er kanadískt fyrirtæki - ekki sænskt - Fréttablaðið 22. maí 2010

Enn halda Raddir fólksins kaffispjall um stjórnlagaþing og nýja stjórnarskrá í Gallerí Horninu í Hafnarstræti. Næsta verður á mánudaginn, annan í Hvítasunnu klukkan þrjú. Nú hafa þrír frummælendur haldið erindi og umræður verið á eftir. Ég sagði frá þeim fyrsta, Páli Skúlasyni, í þessum pistli.

Næst í röðinni var Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir, stjórnsýslufræðingur og nýráðinn lektor við Háskóla Íslands. Sigurbjörg ætti að vera orðin flestum kunn, svo oft hefur hún komið fram opinberlega undanfarin misseri. Hún á einstaklega gott með að tjá sig, er sérlega skipulögð í hugsun, rökföst, málefnaleg og hefur ævinlega heilmargt fram að færa. Hér er spjall Sigurbjargar og umræður sem fram fóru á eftir.

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Þegar ráðamenn bregðast – 9. maí 2010

Spjall og spurningar

Í umræðukaflanum tók stuttlega til máls annar stjórnsýslufræðingur, Haukur Arnórsson. Haukur var með fjóra þætti á Rás 1 í apríl og maí undir yfirskriftinn Ekkert er eins og var. Þættirnir eru væntanlegir á hlaðvarp RÚV innan skamms, fylgist með. En Haukur var með annan þátt á Rás 1 í fyrradag – Stjórnmálin og hrunið – fyrri þáttur af tveimur. Í þessum fyrri þætti er horft á stjórnmálin en í þeim seinni, sem útvarpað verður næsta fimmtudag, 27. maí, verður stjórnsýslan í aðalhlutverki. Hlustum á fyrri þáttinn.

Stjórnmálin og hrunið – Haukur Arnþórsson – Rás 1 – 20. maí 2010

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir og Haukur Arnþórsson í Silfri Egils 10. janúar 2010

Ég man fyrst eftir Sigurbjörgu úr Silfri Egils 30. nóvember 2008. Næst er hin minnisstæða ræða hennar á Borgarafundinum í Háskólabíói 12. janúar 2009. Rifjum ræðuna upp og síðan tvö Silfur frá því fyrir áramót.

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Borgarafundur í Háskólabíói 12. janúar 2009

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Silfur Egils 18. október 2009

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Silfur Egils 22. nóvember 2009

Eins og fram kom í efsta myndbandinu frá Stjórnlagakaffinu byggði Sigurbjörg erindi sitt þar á fyrlrlestri sem hún hélt í hádegisfyrirlestraröð Háskóla Íslands um Skýrsluna sem minnst er á í pistlinum Forspár og hraðlyginn Staksteinar.

Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Stóð til hjá stjórnvöldum að rækta ríkið? – Háskóli Íslands 29. apríl 2010

Ljúkum þessum Sigurbjargar þætti Sigurgeirsdóttur með eftirminnilegri grein sem birtist nýlega í Fréttablaðinu. Smellið í læsilega stærð.

Þekking í ríki óttans – Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir – Fréttablaðið 27. febrúar 2010

Þekking í ríki óttans - Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir - Fréttablaðið 27. febrúar 2010

Svo virðist sem Lúxemborg sé sérkapítuli hvað varðar hrunið og aðdraganda þess. Ótal þræðir liggja þangað, þaðan og þangað aftur. Í Spegilspistli á miðvikudaginn segir Sigrún Davíðsdóttir flókna sögu. Meðal annars þetta: „Í lánayfirlitinu fræga úr Kaupþingi kemur fram að Skúli Þorvaldsson er stærsti lánþegi Kaupþings í Lúxemborg, skuldar samtals 650 milljónir evra – til samanburðar má nefna að Seðlabanki Íslands lánaði Kaupþingi 500 milljónir evra sólarhring áður en bankinn fór í þrot – 650 milljóna skuld Skúla er því töluvert hærri en lánið sem átti að rétta Kaupþing við.“ Hlustum á Sigrúnu.

Leynist fortíðin í Havilland? – Sigrún Davíðsdóttir – Spegillinn 19. maí 2010

Þræðirnir í íslensku bankafléttunum liggja allir um Lúxemborg. Sigrún Davíðsdóttir er í Lúxemborg þessa dagana og hitti þar fjárfesti sem fór flatt á viðskiptum við íslenska bankamenn. Hann er sannfærður um að það sé margt á huldu um samband bankanna og stærstu hluthafana í viðskiptalífinu sem var og hvað sé enn í gangi í Lúxemborg.

*********************************

Kaupthing Bank Luxemborg

Maður þarf ekki að dveljast lengi í Lúxemborg til að átta sig á að hér snýst allt um bankastarfsemi. Íbúarnir hér álíta því að almennt sé ekki mikill áhugi á að krukka um of í þetta fjöregg þjóðarinnar. En fjármálahrun og kreppa hefur líka haft sín áhrif í Lúxemborg. Það bendir allt til að rannsóknin á málum Kaupþings á Íslandi og í Bretlandi veki eftirtekt yfirvalda hér – það gæti komið í ljós síðar.

Umsvif Kaupþings hér í Lúxemborg eru heill sagnabálkur og ein smásaga í þeim bálki er Immo Croissance. Immo Croissance er fasteignasjóður sem var á hlutabréfamarkaði þar til sumarið 2007 að Baugur kaupir sjóðinn með láni frá Kaupþingi. Uppúr því fór Immo á hringferð um Baugsfélög, lenti í FL Group þegar Baugur reynir að bjarga FL með fasteignasöfnum. FL seldi Immo svo áfram til Landic – og eins og aðrar söluflétur Baugs er þessi flétta án efa kapítuli út af fyrir sig.

Sumarið 2008 er Immo selt huldufélagi nokkru, SK Lux. Að sögn lögfræðings er félagið stofnað sem fjölskyldufjárfestingafélag, sérstakt félagaform í Lúxemborg, en uppfyllir ekki skilyrði um slíkt félag. Einnig undarlegt að raunverulegur eigandi komi hvergi fram. Eigandinn er þó ljóslega einhver sem Kaupþing vildi gera greiða því Immo kaupin voru gríðarlega hagsstæð SK Lux og að sama skapi óhagstæð Kaupþingi.

Á lánayfirlitinu fræga úr Kaupþingi kemur fram að Skúli Þorvaldsson er stærsti lánþegi Kaupþings í Lúxemborg, skuldar samtals 650 milljónir evra – til samanburðar má nefna að Seðlabanki Íslands lánaði Kaupþingi 500 milljónir evra sólarhring áður en bankinn fór í þrot – 650 milljóna skuld Skúla er því töluvert hærri en lánið sem átti að rétta Kaupþing við.

Umsvif Skúla eru lítt kunn, virðast mest í fasteignum en eru nátengd Kaupþingi. Á lánayfirlitinu er Immo sagt í eigu Skúla: því má álykta að Skúli sé með einhverju móti hinn eiginlegi eigandi SK Lux.

Þegar Kaupþing hrundi virðist svo sem Skúli hafi ekki getað staðið í skilum og Immo lenti í þrotabúi Kaupþings – og þar var áfram Magnús Guðmundsson fyrrum framkvæmdastjóri Kaupþings í Lúxemborg og fleiri samstarfsmenn en skiptastjórar voru endurskoðandi frá PriceWaterhouseCooper og lögfræðingur frá stórri lögfræðistofu í Lúxemborg. Immo á nokkrar verðmætar fasteignir í Lúxemborg og það fóru því ýmsir að bera víurnar í Immo.

Á endanum bárust tilboð frá þremur aðilum: Dexia, einum helsta bankanum í Lúxemborg, öðru fjármálafyrirtæki og svo ítölskum fjárfesti, Umberto Ronsisvalle. Dexia vildi kaupa Immo með því að láta skuldir Kaupþings við bankann ganga upp í kaupin og bæta svo reiðufé við. Þetta hefði hreinsað um 100 milljónir af bókum Kaupþings – en nei, boði Dexia var hafnað en tilboði Ronsisvalle tekið sem á viðskiptalegum forsendum var lakasti kosturinn fyrir Kaupþingsbúið.

Ronsisvalle bætti eignum í Immo en lenti síðan í vandræðum með skil á greiðslum í lok janúar. Hann áleit sig hafa fengið frest en svo reyndist ekki, Kaupþingsbúið gjaldfelldi lánin sem Ronsisvalle hafði fengið út á Immo, Immo fór í þrot og eignir sem fjárfestirinn hafði lagt í félagið voru frystar. Úr þessu hafa spunnist réttarhöld sem enn sér ekki fyrir endann á.

Skúli Þorvaldsson

Nú var lögfræðingurinn Yann Baden skipaður skiptastjóri Immo og hefur því fengið innsýn í viðskiptin þar. Í samtali við Spegilinn sagði Baden að í kringum Immo væru ýmsar illskiljanlegar hræringar. Baden vann áður hjá efnahagsbrotalögreglunni í Lúxemborg og er því fróður um fjármálamisferli. Til dæmis sagði hann að viðskipti SK Lux og Kaupþings væru torskiljanleg á viðskiptalegum forsendum þar sem í þeim samningum hefði Kaupþing borið afar skarðan hlut frá borði. Og af einhverjum ástæðum vildi Kaupþing ekki missa Immo-lánið af bókum sínum.

En hvernig kynntist ítalski fjárfestirinn Kaupþingi? Það var í gegnum starfsmenn Glitnis í Lúxemborg sem hann kynntist á árlegri fasteignafjárfestingamessu í Munchen. Þeir kynntu hann fyrir Magnúsi Guðmundssyni og þannig urðu viðskiptin til. Magnús kynnti Ítalann fyrir starfsmönnum Consolium og hann heimsótti þá á skrifstofu þeirra í Kringlunni. Consolium er fyrirtæki í eigu fyrrum Kaupþingsmanna, þar á meðal Hreiðars Más Sigurðssonar og Ingólfs Helgasonar sem báðir hafa setið í varðhaldi vegna Kaupþingsrannsóknarinnar á Íslandi.

Ronsisvalle segir í samtali við Spegillinn að hann efist ekki um að Magnús hafi haft gott samband við þessa fyrrum Kaupþingsmenn. Og það var líka greinilega gott samband milli starfsmanna Glitnis og Kaupþings í Lúxemborg. Bæði Ronisvalle og Baden álíta að í Havilland bankanum, í eigu Rowland feðganna sem tóku yfir Kaupþing í Lúxemborg, séu miklar upplýsingar um viðskipti Kaupþings. Báðir undrast að menn kaupi gjaldþrota banka sem þegar var í rannsókn þegar þeir keyptu hann – og haldi þar að auki í framkvæmdastjórann og aðra lykilstarfsmenn.

Rannsóknin á Kaupþingi beinist ekki aðeins að örþrifaráðum síðustu mánuðina fyrir hrun. Einn viðmælandi Spegilsins hér lét svo um mælt að fyrir vildarviðskiptavinina, þar á meðal Skúla Þorvaldsson, hefði Kaupþing verið eins og peningaprentvél.

Lúxemborg á beinna hagsmuna að gæta því ríkið lánaði þrotabúinu og Havilland bankanum yfir 500 milljónir evra til að opna aftur undir stjórn Rowland feðganna. Þar sem mál ítalska fjárfestisins snýst um viðskipti eftir hrun Kaupþings er spurningin hvort skuggsækin starfsemi Kaupþings sé með einhverjum hætti enn við lýði í Havilland.

*********************************

Gunnar Sigurðsson í Lúxemborg – Maybe I should have

O-listinn - Mánudagsblaðið 24. maí 1971

Ég man vel eftir O-listanum, eða Framboðsflokknum, sem bauð fram í þingkosningunum 1971. Um flokkinn segir á Wikipediu: „Framboðsflokkurinn (eða O-listinn) var stjórnmálaflokkur (grínflokkur) sem bauð sig fram fyrir Alþingiskosningarnar 1971. Flokkurinn var aðallega skipaður ungu fólki um tvítugt. Mest bar á námsfólki og hljómlistarfólki, hinum „órólega æskulýð nútímans“ eins og það var orðað í Morgunblaðinu. Þetta var fólk sem vildi eitthvað nýtt og var orðið hundleitt á gömlu flokkunum. Framboðsflokkurinn fékk 3% atkvæða í kosningunum 1971 en engan mann kjörinn.“

Um stefnu flokksins segir: „Markmið flokksins var að efla stjórnmálalega einingu með þvi að hnoða saman öllum hugsjónum og stjórnmálastefnum landsmanna innan ramma eins flokks og stuðla að fegurra mannlífi undir einkunnarorðunum: mannhelgi, skinhelgi, landhelgi. Flokkurinn hugðist nálgast markmið sitt með stóraukinni notkun merkingarsnauðrar skrúðmælgi og taka þátt í öllum opinberum kosningum á Íslandi. Flokkurinn ætlaði auk þess að gefa öllum Íslendingum, sem þess æsktu, tækifæri til að skipa sæti á framboðslista því að þannig væri vöxtur og viðgangur lýðræðisins best tryggður.“

Frambjóðendur flokksins voru með alls konar uppákomur og ég var með stjörnur í augunum yfir þessu frábæra, skemmtilega, uppátækjasama fólki. Ég hefði hiklaust kosið Framboðsflokkinn ef ég hefði verið komin með kosningarétt. Blindandi og án þess að spyrja nokkurra spurninga. Þetta var svo helvíti töff. En ég var bara 15 ára, hafði aldrei pælt í pólitík og gerði mér enga grein fyrir því um hvað málin snerust. Í mínum augum var þetta bara eitt allsherjardjók.

Jón Daníelsson segir frá einni uppákomunni á heimasíðu sinni: „Fyrir kosningarnar 1971 var Framboðsflokkurinn stofnaður. Þetta var grínframboð og fékk listabókstafinn O, sem reyndar stóð fyrir 0. Í beinni sjónvarpsútsendingu las frambjóðandi flokksins skrifaða ræðu, en þegar hann var hálfnaður með tíma sinn, kom flokksbróðir hans með miklu óðagoti, kippti frá honum handritinu og setti annað í staðinn. Frambjóðandinn hélt áfram lestrinum en nú brá svo við að stefnumálin voru orðin þveröfug við það sem fyrr hafði verið.“ Jón heldur síðan áfram og líkir stjórnmálaþrasi nútímans við þessa uppákomu – og ekki að ástæðulausu. Þetta var auðvitað gargandi snilld og Íslendingar höfðu örugglega aldrei séð annað eins. Framboðsflokkurinn fékk 3% atkvæða og engan mann kjörinn.

Besti flokkurinn er grín- og uppákomuflokkur borgarstjórnarkosninganna. Grínaktugar yfirlýsingar Jóns Gnarr eru gripnar á lofti af fjölmiðlunum og aðrir komast nánast ekki að með sín stefnumál. Djókið hans Jóns Gnarr fær alla athyglina – hvort sem það er fyndið eða ekki. Hér er til dæmis kona sem er í efsta sæti framboðslista í Reykjavík. Vissuð þið það? Konan heitir Helga Þórðardóttir og er efst á lista hjá Frjálslynda flokknum í Reykjavík. Ég kynntist þeim hjónum, Helgu og Gunnari Skúla, í baráttunni veturinn eftir hrun og mér finnst þau frábær. Heiðarleg, réttsýn og með góðar hugmyndir. En svona lýsir Helga reynslu sinni af því að reyna að koma stefnumálum sínum á framfæri í fjölmiðlunum fyrir kosningar.

Raddir fólksins – Stjórnlagakaffi á Gallerí Horninu – 9. maí 2010

Ég trúði Daða Ingólfssyni alveg þegar hann sagði í Silfri Egils um daginn að á lista Besta flokksins væri ágætisfólk. Ekki spurning. Myndbandið fjörugt og skemmtilegt og allt það. En hvað ætlar fólkið í Besta flokknum að gera þegar alvaran blasir við eins og útlit er fyrir að hún geri ef marka má skoðanakannanir? Ég hef ekkert heyrt frá þessu fólki um stefnu þess í hinum margvíslegu málum sem þarf að sinna innan borgarinnar. Málum sem fyrri meirihlutar hafa klúðrað eða lofað upp í ermar og skálmar eða hunsað. Þeir sem fussa og frussa yfir pólitík ættu að minnast þess að lífið sjálft er pólitík. Umhverfi okkar, velferð, meðferð á börnum og eldri borgurum, kostnaðurinn við að lifa og hrærast í þjóðfélaginu er pólitík. Stjórnmálamönnum og flokkum þeirra hefur tekist illa upp í borginni og samfélaginu öllu. Verkefni væntanlegs meirihluta í Reykjavík eru gríðarleg. Og alvarleg. Þau eru ekkert djók.

Hvað hyggst t.d. Besti flokkurinn gera í velferðarmálum, dagvistunarmálum og málefnum eldri borgara? Á kosningaloforðið þeirra um að gera „allskonar fyrir aumingja“ við þar? Ferlega fyndið í ábyrgðarlausu tómarúmi, en hvað gerist þegar alvaran tekur við og ábyrgðin verður á herðum þeirra?

Hvað ætlar Besti flokkurinn að gera í málefnum Orkuveitu Reykjavíkur, stærsta fyrirtækis Reykjavíkurborgar sem Andri Geir segir vera orðið vogunarsjóð? Hver af frambjóðendum flokksins treystir sér til að tækla gríðarlega skuldasöfnun OR sem Egill Helga birti súlurit af á síðu sinni í morgun? Hver er stefna Besta flokksins í orkumálum? Hefði flokkurinn selt Magma hlut OR í HS Orku í fyrra – með 7 ára kúluláni? Ef ekki, hvað hefði flokkurinn þá gert? Vill Besti flokkurinn halda áfram að nauðga náttúrunni með virkjanaframkvæmdum fyrir álver Árna Sigfússonar – eða vill flokkurinn fara hægar í sakirnar og sýna meiri skynsemi og varkárni? Hyggst Besti flokkurinn beita sér fyrir því að OR verði selt einkaaðilum ásamt löndum og lausum aurum og taka áhættuna á því að orkureikningar Reykvíkinga hækki?

Hver er stefna Besta flokksins í skipulagsmálum borgarinnar? Svo vill til að 7. maður á lista Besta flokksins er arkitekt sem hefur skoðanir á skipulagsmálum sem ég er hjartanlega ósammála. Hann vill t.d. rífa gömul hús ef þau eru ekki nógu vel byggð. Á Facebook-síðu Ásdísar Thoroddsen er löng og mikil umræða um skipulagsmál þar sem téður frambjóðandi, Páll Hjaltason, blandar sér í umræðuna. Og hann er sko aldeilis ekki að grínast. Allt of langt mál væri að tíunda allt sem þar er tínt til, en eitt atriðið nægði mér fullkomlega til að afskrifa sérfræðing Besta flokksins í skipulagsmálum. Þar er um að ræða skipulagsslys í næsta nágrenni við heimili mitt eins og sjá má hér á þessari nærri tveggja ára gömlu mynd.

Naustið við Vesturgötu 27. júlí 2008

Naustið við Vesturgötu

Svona leit bakhlið Naustsins út – Ljósm. Hjálmtýr V. Heiðdal

Bakhliðin á Naustinu - Ljósm. Hjálmtýr V. Heiðdal

Svona lítur nýbyggingin út sem troðið var ofan í bakhlið Naustsins

Tryggvagata 18 á bak við Naustið

Þetta gríðarlega bákn sem gnæfir yfir Naustinu eins og tröll yfir litlum bæ er verk Páls að einhverju eða öllu leyti. Hann sagði þetta á spjallþræði Ásdísar á Facebook: „Tryggvagata 18 er teiknuð inn í samþykkt deiliskipulag sem tekur tillit til götumyndarinnar. Húsið er að sömu stærð og flest önnur hús við götuna. Ég vil halda því fram að húsið auki skjólmyndun við Vesturgötu.“ Páll tekur þarna eingöngu tillit til götumyndar Tryggvagötu en hunsar skelfilega sjónmengunina Vesturgötumegin. Ég á heima þarna rétt fyrir ofan og á leið fram hjá oft í viku. Fullyrðing Páls um skjólmyndun er kjaftæði. Fleiri dæmi mætti taka en ég læt þetta nægja að sinni. En ég spyr: Eru hugmyndir Páls Hjaltasonar í skipulagsmálum og viðhorfum til eldri byggðarinnar í Reykjavík það sem koma skal ef Besti flokkurinn fær að ráða? Er Páll þeirra kandídat í Skipulagsráð þegar og ef? Ef svo er segi ég nei, takk. Þetta er nefnilega alls ekkert grín.

Það er gaman að gríni og glensi. Skemmtilegt að fá fjör í kosningabaráttuna og allt það – hvort sem maður kann að meta húmor Jóns Gnarr eða ekki. Ég hef ekki hugmynd um hvað ég á að kjósa um þarnæstu helgi. Ég vil fá að vita meira um hugmyndir og stefnumál t.d. minni framboða en þau komast hvergi að. Ég fæ bara að heyra hvað Hanna Birna er rosalega vinsæl – sem ég veit reyndar að hún er ekki, hvorki innan flokks né utan – hvað Sóley sé mikill femínisti, hvað Einar meinar, hvað Dagur sé háll eins og áll og að Ólafur F. haldi konunni í 2. sæti í gíslingu.

Vel má vera að Besti flokkurinn standi sig betur en aðrir í borgarstjórn. Það á eftir að koma í ljós. En af stefnumálum Besta flokksins og hvað hann ætlar að gera þegar alvara lífsins tekur við veit ég þetta eitt:  DJÓK! En ég er ekki 15 ára lengur og djókið nægir mér ekki.

…þegar verið er að arðræna þjóðina.

Þetta er ein frægasta mynd síðari ára og fréttin vitaskuld alræmd. Hún sýnir félagana Finn Ingólfsson og Ólaf Ólafsson fara glaðhlakkalega af fundi þar sem skrifað var undir svokallaða „sölu“ á Búnaðarbankanum. Við vissum ekki þá hvaða brögðum var beitt og hve stór hluti kaupverðsins var fengin að láni hjá hinum einkavædda bankanum, Landsbankanum. Lítum á fréttina á baksíðu Morgunblaðisins. Miðað við upphæðirnar sem höndlað var með seinna og gríðarstórt gjaldþrot bankans hljómar söluverðið hjákátlega.

S-hópur kaupir Búnaðarbanka á 11,9 milljarða – Morgunblaðið 17. nóvember 2002

S-hópur kaupir Búnaðarbankann... - Morgunblaðið 17. nóvember 2002

Mér datt þessi mynd í hug, aðdragandi gjörningsins og afleiðingar hans, þegar ég sá þá félaga, Ross Beaty og Ásgeir Margeirsson og samverkafólk þeirra á blaðamannafundinum þar sem þeir tilkynntu um kaup skúffufyrirtækisins Magma Sweden á því sem eftir var af HS Orku fyrir alls skitna 32 milljarða eða svo. Þeir félagar eru ekki síður glaðhlakkalegir en Finnur og Ólafur, enda óhemju verðmæt gullnáma í höfn, keypt með vaxtalitlum kúlulánum frá Íslendingum sjálfum. Þeir finna hvernig lófarnir verða loðnari með hverjum deginum – enda Kerlingafjöll í sigti og þau eru ekkert slor. Og vitaskuld lífeyrissjóðir landsmanna – nema hvað! Auðvitað var búið í haginn í laxveiði eins og venja er í viðskiptum og gróðabralli. Höfum við ekkert lært?!

Þau tíðkast hin breiðu brosin – Ásgeir Margeirsson og Ross Beaty

Ásgeir Margeirsson og Ross Beaty

Gaman að lifa – Ásgeir Margeirsson og Ross Beaty

Ásgeir Margeirsson og Ross Beaty

Hér er fréttaumfjöllun um kaup Magma Skúffu á restinni af HS Orku. Ég tók sérstaklega eftir loforðaflaumi Ásgeirs Margeirssonar í bláendann, þ.e. úr seinni fréttum RÚV í gærkvöldi. Hann hreinlega ruddi út úr sér öllum dásemdunum sem falla Hrunamönnum í skaut ef þeir leyfa HS Orku að rústa svæðinu inn að Kerlingafjöllum. Hann reynir ekki einu sinni að fela þetta og ermarnar þenjast út. Ég óttast að Hrunamenn trúi þessu. Nú reynir á hvort sveitarstjórnarmenn í Hrunamannahreppi hafi bein í nefinu og næga siðferðiskennd til að hugsa um þjóðarhag og náttúruna frekar en gróða skúffumanna, af hverjum þeir hlytu örsmáa mútumola. Vill einhver lögfræðingur upplýsa mig um hvort það sé ærumeiðing samkvæmt lögum að kalla menn kvislinga. Takk.

Fréttir Stöðvar 2 og RÚV 15. til 19. maí 2010