Þriðjudagur 01.01.2013 - 18:03 - Lokað fyrir ummæli

Forsetinn og nýja stjórnarskráin

Ég óska lesendum þessa bloggs gleðilegs árs!

Í áramótaávarpi sínu í dag fjallaði Ólafur Ragnar Grímsson forseti Íslands um frumvarp að nýrri stjórnarskrá lýðveldisins. Forsetinn nefndi að þar væri að finna góðar hugmyndir sem nytu margar víðtæks stuðnings, svo sem ný ákvæði um rétt þjóðarinnar til að krefjast atkvæðagreiðslu um hin stærstu mál, ótvíræð þjóðareign á auðlindum, aukið sjálfstæði dómstóla og víðtækari mannréttindi.  „Allt er þetta og margt annað til bóta“, sagði forsetinn, og tek ég heilshugar undir það.

Einnig taldi forsetinn upp nokkra efnisþætti sem „virtir fræðimenn við háskóla landsins“ hafi áréttað að væru „óskýrir og flóknir“ í tillögunum. Hér verður stuttlega brugðist við þeim þáttum sem nefndir voru (skáletraðir hér á eftir):

  • Ríkisráðið verði lagt niður. Þjóðhöfðinginn og ríkisstjórn hefðu þá engan vettvang til samráðs þegar þörfin væri brýn. Efnislega er ríkisráð orðið óþarft; þar eru „lög og mikilvægar stjórnarráðstafanir“ sem þegar eru gengnar í gildi (og óafturkræfar) formlega staðfestar eftir á. Ekkert er því til fyrirstöðu að þjóðhöfðingi og forsætisráðherra eða ríkisstjórn ræði saman að vild þótt ríkisráðið sé aflagt sem stofnun. Þetta er því ekki stór breyting í reynd.
  • Forystusveit sem þjóðin sýndi afgerandi traust í kosningum yrði þegar hún tæki sæti í ríkisstjórn svipt almennu málfrelsi á Alþingi. Hér á forsetinn væntanlega við að í nýju stjórnarskránni er löggjafar- og framkvæmdarvald aðskilið þannig að ráðherrar sitja ekki á þingi, og þingmenn sem verða ráðherrar víkja af þingi á meðan. Ráðherrar leggja fyrir Alþingi frumvörp og tillögur að ályktunum sem ríkisstjórn hefur samþykkt, svara fyrirspurnum og taka þátt í umræðum „eftir því sem þeir eru til kvaddir, en gæta verða þeir þingskapa“ (89. gr. nýju stjórnarskrárinnar). Aðkoma framkvæmdarvaldsins að löggjafarstarfinu er sem sagt undir stjórn Alþingis, eins og vera ber til að tryggja aðskilnað og sjálfstæði þingsins. En þar sem ríkisstjórnin situr með stuðningi og í umboði þingsins þarf enginn að óttast að ráðherrum verði gert erfitt fyrir að tjá sig. Það hefur til dæmis ekki verið vandamál í Noregi þar sem þessi skipan er viðhöfð.
  • Einstaklingum yrði auðveldað að ná þingsetu í krafti fjölmiðlafrægðar; dregið umtalsvert úr áhrifum flokka og persónubundin barátta innan þeirra háð allt til kjördags. Vægi persónukjörs er aukið í nýju stjórnarskránni, en hóflega, þannig að atkvæði greidd tilteknum frambjóðanda nýtast fyrst framboðslistanum sem sá frambjóðandi er á. Fjölmiðlafrægð kemur frambjóðendum vel í núverandi fyrirkomulagi prófkjara, eins og nýleg dæmi t.d. frá Sjálfstæðisflokknum í Reykjavík sýna. „Opnir listar“ eins og eru í nýju stjórnarskránni eru viðhafðir víða um lönd og rannsóknir í stjórnmálafræði benda alls ekki til þess að þeir séu lakari en „lokaðir listar“ eins og hér eru nú.
  • Hlutur landsbyggðar rýrður mjög [á þingi].  Það er ekki rétt. Nýja stjórnarskráin heimilar bindingu þingsæta við kjördæmi sem tryggir kjördæmum lágmarksfjölda þingmanna. Þau geta síðan fengið fleiri þingmenn kjörna til viðbótar, af kjördæmalistum eða af landslistum, og á þeirri viðbót er ekkert hámark (nema vegna bundinna sæta annarra kjördæma). – Ef vægi atkvæða á að vera jafnt, eins og nýja stjórnarskráin áskilur, er óhjákvæmilegt að fækka þeim þingsætum sem eru fyrirfram bundin landsbyggðarkjördæmum. Lausn nýju stjórnarskrárinnar á kjördæmamálinu er afar snjöll. Svo má ekki gleyma því að völd eru færð nær heimabyggðum, þ.e. sveitarstjórnum og samtökum þeirra, með nálægðarreglu (106. gr.)
  • Formenn stjórnmálaflokka gegndu ekki lengur sérstöku hlutverki við myndun ríkisstjórna. Þar myndi forseti lýðveldisins stýra för í mun ríkara mæli en áður. Nýja stjórnarskráin gerir ráð fyrir jákvæðri þingræðisreglu, þar sem stjórnarmyndun er innsigluð með því að þingið kýs forsætisráðherrann (e. investiture vote). Áður eiga sér vitaskuld stað samræður forystumanna flokka á þingi, en forseti gerir hinar formlegu tillögur til Alþingis. Ákvæðin um þetta eru nánast orðrétt þau sömu og í finnsku stjórnarskránni og mjög lík ákvæðum í þeim sænsku og þýsku. Enginn heldur því fram að finnski forsetinn „stýri för“ við stjórnarmyndanir með neinum efnislegum hætti sem trompar þingræðisregluna. Um leikjafræði ferlisins hef ég skrifað áður.
  • Ýmsar ríkisstjórnir lýðveldistímans hefðu í þessari skipan vart orðið til og hin nýju ákvæði að öllum líkindum komið í veg fyrir myndun minnihlutastjórnar Samfylkingar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs í janúar 2009. Hér virðist vera mótsögn. Í öðru orðinu segir forsetinn nýju stjórnarskrána fela embætti sínu aukið vald við stjórnarmyndanir, en í hinu að forsetinn hefði ekki getað stuðlað að myndun minnihlutastjórnar í janúar 2009 ef sú stjórnarskrá hefði gilt. Hið rétta er að forsetinn hefði með sama hætti getað rætt við forystumenn flokka og greitt fyrir því eftir atvikum að minnihlutastjórnin fengi stuðning í atkvæðagreiðslu á þingi – ef ekki í tveimur fyrstu umferðum stjórnarmyndunar, þá að lokum í þeirri þriðju þar sem meirihluta atkvæða er ekki krafist. Á endanum verður til sú ríkisstjórn sem stærstur hluti þingheims er tilbúinn að styðja eða a.m.k. verja með hlutleysi.
  • Forsætisráðherra fengi agavald yfir ráðherrum annarra flokka og gæti einn rekið þá alla; virðist sem tillögumenn telji að helsti galli íslenskrar stjórnskipunar á undanförnum áratugum hafi verið að forsætisráðherrar – og reyndar forsetinn líka – hefðu þurft enn meiri völd. Hér er raunar engu breytt frá núverandi skipan. Skv. núgildandi stjórnarskrá og lögum er það forsætisráðherra sem gerir tillögu til forseta um skipun annarra ráðherra og lausn þeirra frá embætti (sjá 3. gr. laga nr. 115/2011 um Stjórnarráð Íslands). Skipun ráðherra fær ekki gildi nema forsætisráðherra undirriti hana með forseta (sbr. 19. gr. stjskr.). Ef forsætisráðherra brýtur samkomulag við samstarfsflokka í ríkisstjórn yrði honum vottað vantraust á þingi. Væntanlega er forseta þetta allt saman fullkunnugt og því er athugasemd hans torskilin.
  • Frumvarpið að nýrri stjórnarskrá […] yrði tilraun um stjórnkerfi sem ætti sér engan líka á Vesturlöndum. Hér bergmálar forseti orðalag úr erindi Kristrúnar Heimisdóttur lögfræðings á fundi lagadeilda háskólanna í HR á dögunum. Orðalag Kristrúnar beindist einkum að ákvæðum nýju stjórnarskrárinnar um aukið og beint lýðræði, þ.e. um þjóðarfrumkvæði að lagafrumvörpum og málskotsrétt í höndum þjóðarinnar. Forsetinn hrósaði hins vegar þeim ákvæðum og þeirri viðleitni almennt í áramótaávarpinu (og margsinnis áður), og er í því efni skýrlega ósammála Kristrúnu. – Það verður ekki bæði sleppt og haldið; ef auka á beint lýðræði er óhjákvæmilega tekin ákveðin áhætta. Ég var ekki mesti aðdáandi beins lýðræðis í Stjórnlagaráði, en að mínu mati er málamiðlun nýju stjórnarskrárinnar hvað það varðar vel ásættanleg.

Ég fagna því að umfjöllun forsetans um stjórnarskrána var í þetta sinn áþreifanlegri og efnislega skýrari en stundum áður, sem auðveldar andsvör og rökræðu. Ég vonast eftir þróttmikilli umræðu um þetta stóra mál á nýju ári.

Flokkar: Stjórnmál og samfélag

«
»

Ummæli (30)

  • Sigurður

    Jóhanna talar um að stjórnarskrámálið sé mikilvægasta málið fram að kosningum.

    Líklega til þess eins að beina athyglinni frá því að skuldavandi heimila og fyirtækja er enn óleystur, gjaldeyrisvandi/höftin enn óleyst, störfum fjölgar ekkert, Már nær ekki verðbólgumarkmiðum sínum, ESB umsóknin er klúður eitt, búið að svíkja fyrningarleiðina í fiskveiðistjórnunarmálum, fiskveiðikerfinu verður ekki breytt og landið er núna í klóm erlendra vogunarsjóða eftir ævintýralega og leynilega einkavæðingu nýju bankanna.

    Stjórnarskrármálið er fyirr löngu ónýtt eftir eitt samfellt klúður frá því að þið ákváðuð að svindla ykkur fram hjá úrskurði Hæstaréttar og allt til dagsins í dag.

    Þetta mál hefur þann eina tilgang í dag að beina athyglinni frá öllum hinum klúðrunum og svikunum fram yfir næstu kosningar.

    • Ég er sammála Jóhönnu um að stjórnarskrármálið sé mikilvægasta málið fram að kosningum. Rammaáætlun verður afgreidd 14. janúar nk. og þá er aðeins stóra fiskveiðifrumvarpið eftir af lykilstefnumálum ríkisstjórnarinnar. Það frumvarp er hins vegar ófullnægjandi, þar sem það uppfyllir ekki kröfur auðlindaákvæðis nýju stjórnarskrárinnar um jafnræði og fullt gjald (les: sem ákveðið er í samkeppni á markaði) fyrir aðgang að hinni sameiginlegu auðlind. Mér þykir því eðlileg forgangsröðun að klára stjórnarskrána fyrst og setja svo ný lög um fiskveiðistjórnun sem eru í samræmi við auðlindaákvæði hennar, á næsta kjörtímabili.

      Nýju bankarnir voru ekki „einkavæddir“ heldur eiga kröfuhafar þá – og hafa átt þá (=eigur þeirra eða a.m.k. jafngildi þeirra) frá hruni, skv. gildandi gjaldþrotarétti og eignarréttarákvæðum stjórnarskrárinnar.

      • Sigurður

        Nei Vilhjálmur, kröfuhafarnir hafa EKKi alltaf átt þessa banka.

        Ríkið átti alla bankana, og það var hafin vinna hjá erlendum matsfyrirtækjum að meta virði eignasafns þeirra til að skera úr um hvað þyrfti að greiða kröfuhöfum fyrir eignir sem voru settar inn í nýju bankana.

        Síðan gerist það að ný ríkisstjórn Steingríms og Jóhönnu gerbreytir umj stefnu, og óskar eftir því við kröfuhafa að þeir hirði einfaldlega bankana, muna ekki allir eftir því þegar Streingrímur fagnaði þessari niðurstöðu og þóttist hafa sparað ríkinu 200 miljarða með þessari ákvörðun?

        Allir búnir að gleyma því?

        Sá sparnaður hefur heldur betur reynst okkur dýr, bæði hvað varðar það að taka á skuldamálum lántakenda, en svo einnig að með þessu bjuggu þau Steingrímur og Jóhanna sjálf til stórt vandamál, þ.e. að þessir nýju eigendur vilja koma öllum „arði“ úr landi.

        Það væri enginn þrýstingur á að koma eignum bankanna úr landi hefði verið haldið við upphaflega planið og bankarnir væru í eigu ríkisins, fyrir utan að það væri þá ríkið sem ætti þennan „arð“.

      • Sigurður

        Eða eins og sagði í samkomulaginu um kosti þess:

        „Eignist kröfuhafar nýju bankana að hluta eða í heild lækkar verulega sú fjárhæð sem ríkissjóður þarf
        að reiða af hendi til fjármögnunar bankanna.“

        http://eyjan.pressan.is/frettir/2009/07/20/erlendir-storbankar-ekki-vogunarsjodir-eignast-liklega-islandsbanka-og-kaupthing/

        • Sigurður, þessi þráður snýst reyndar um annað mál. En sagan bak við nýju bankana var þannig að í krafti neyðarlaganna tók FME yfir vald stjórnar og hluthafafunda í gömlu bönkunum, stofnaði nýja banka og flutti nánar til teknar eignir og skuldir (þ.m.t. innlendar innistæður) úr gömlu bönkunum yfir í þá. Hugmyndin var að eignir og skuldir myndu standast nokkurn veginn á og kröfuhafar yrðu því jafnsettir eftir sem áður. Svo kom í ljós að ríkið myndi þurfa að leggja nýju bönkunum til verulegt hlutafé, og að kröfuhafar sættu sig ekki við eignamatið sem FME ætlaði að nota til grundvallar. Eignirnar voru jú þeirra skv. gildandi gjaldþrotalögum og undir eignarréttarvernd stjórnarskrár. Þeir hefðu getað sótt rétt sinn fyrir dómstólum og átt verulegar vinningslíkur í þeim málaferlum. Niðurstaðan eftir samninga varð sú að ríkið legði aðeins til lágar upphæðir í hlutafé í Arion og Íslandsbanka og ætti minnihluta þar.

          En hvað sem þessu líður var það í mesta lagi sirka fimmtungur húsnæðisskulda landsmanna sem fluttist milli gömlu og nýju bankanna. Tal um að þar hafi glatast tækifæri til afskrifta skulda er því mjög ýkt. Sjá fyrri bloggpistla mína um niðurfærslu skulda þar sem nánar er farið ofan í tölurnar.

          • Sigurður

            Mér sýnist þú nú bara vera að endurtaka, og staðfesta allt sem ég sagði að ofan….

            Verðmatið var hins vegar ekki komið fram, því útilokað mál að kröfuhafar geti hafa verið ósáttir með það, og jafn útilokað mál að þeir hafi því haft eitthvað mál í höndunum og enn útilokaðra mál að það hafi þá verið unnið mál.

            Ég veit við erum komnir út fyrir upprunalega efnið, en rétt skal vera rétt.

            En eins og ég sagði í upphaflegu innleggi, þessi ofuráhersla á stjórnarskrármálið er augljóslega til þess eins að leiða athyglina frá öllum öðrum klúðrum og svikum kjörtímabilsins.

            M.v. þáttöku í þessari svokölluðu „ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu“, þá er þetta mál ekki það sem hvílir á landsmönnum í dag.

  • Ég tek undir með Vilhjálmi Þorsteinssyni. Ég lít þó svo á, að tími efnislegrar umræðu um frumvarpið sé liðinn. Þeim verkþætti lauk , þegar Alþingi að lokinni níu mánaða yfirlegu yfir frumvarpinu ásamt fræðimönnum og öðrum sérfræðingum kvaddi saman aukafund Stjórnlagaráðs í marz 2012 til að fjalla um ýmis álitamál um orðalag og efni frumvarpsins. Góð samvinna Alþingis og aukafundar ráðsins skilaði sér inn í þá gerð frumvarpsins, sem bíður nú afgreiðslu Alþingis fyrir þinglok í byrjun marz. Nú eru ekki eftir nema tveir mánuðir af þaulskiplögðu fjögurra ára ferli málsins. Nú er því ekki rétti tíminn til að ræða efnisatriði. Ábendingar forseta Íslands eru of seint fram komnar. En jafnvel þótt hann hefði komið þeim á framfæri í tæka tíð, hefðu þær engu bætt við eða breytt, því að öll atriðin, sem hann nefnir í nýársávarpi sínu, voru þaulrædd og afgreidd á fundum Stjórnlagaráðs svo sem fram kemur í færslu Vilhjálms. Tal forsetans um nauðsyn þess að hlusta betur á fræðasamfélagið jaðrar við ókurteisi. Í Stjórnlagaráði sátu margir prófessorar og enn fleiri fræðimenn og háskólakennarar og báru saman bækur sínar við fjölmarga aðra fræðimenn innan lands og utan. Raddir fræðasamfélagsins heyrðust því hátt og snjallt við vert fótmál á fundum Stjórnlagaráðs, og einnig í stjórnlaganefndinni, sem bjó málið í hendur Stjórnlagaráðs, engu síður en aðrar raddir.

  • Takk fyrir góðan pistil Vilhjálmur.

    Til Sigurðar vil ég segja eftirfarandi: já, gjaldeyrisvandinn er enn óleystur. Eina raunhæfa langtímalausnin sem fram hefur komið er að ganga í Evrópusambandið og taka upp Evru. Þess vegna er ESB umsóknin ekki „klúður eitt“.

    „Skuldavandi“ íslenskra heimila verður ekki leystur í eitt skipti fyrir öll nema heimilum verði bannað að taka lán. Heilmargt er búið að gera í þessum skuldavanda sem og skuldavanda fyrirtækja. Hvoru tveggja myndi lagast til hins betra ef við værum hluti af stærra gjaldmiðilssvæði.

    • Sigurður

      Ég er hlynntur því að klára aðildarviðræður að ESB, en get samt ekki með nokkru móti séð hvernig það á að leysa gjaldeyrisvandann.

      Hvernig á að losa okkur undan krumlum erlendra kröfuhafa nýju bankanna, sem eiga hér kröfur á annað þúsund miljarða króna?

      Á að taka lán hjá Evrópska Seðlabankanum til að greiða þetta út?

      Þá verð ég snöggur að hafna aðild að ESB.

      Ég hef enn ekki séð nein svör hvernig aðild að ESB leysir þennan vanda.

      Varðandi skuldavanda heimila og fyrirtækja, þá verður þú bara að fá að trúa því að það sé heilmikið búið að gera.

      Þeir sem enn trúa því, þeim verður ekki snúið með neinum rökum né staðreyndum.

      Svara

  • Ábendingar forseta „of steint komnar fram“ ?

    Er búið að samþykkja nýja stjórnarskrá…. ööööö nei þ.a.l. er ekkert orðið of seint að breyta einu né neinu.

    Þessi stjórnarskrá nær aldrei samþykki tveggja þinga… ef eitthvað er öruggt í þessum heimi þá er þetta það.

  • Haraldur

    Þakka góðar skíringar Vilhjálmur og Þorvaldur.

  • Út í hafsauga meðp tillögur sönglagaráðs hlustum á Ólaf sem vill viðhalda sjálfstæði okkar sem við missum ef við förum í esb.Tillögum sönlagaráðsins skattur á útgerðir og auðlegðaskatturinn verður sparkað út í hafsauga þegar FLOKKURINN og Framsókn taka völdinn í vor.

    • Nýja stjórnarskráin tryggir að deiling fullveldis á borð við þá sem yrði við inngöngu í ESB yrði ávallt að fara í bindandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Ekkert slíkt ákvæði er í núgildandi stjórnarskrá.

  • Nýja stjórnarskráin hlaut stuðning yfirgnæfandi meiri hluta kjósenda í þjóðaratkvæðagreiðslu. Þess vegna er holur hljómur í tali forsetans um að skortur sé á „sátt“, nákvæmlega sami holi hljómurinn og í málflutningi Sjálfstæðisflokksins og ritstjóra Morgunblaðsins.

    Víðtæk sátt um nýju stjórnarskrána meðal landsmanna er mikils virði, og liggur fyrir, en sátt meðal trausti rúinna stjórnmálaflokka á Alþingi er aukaatriði.

    Krafa um sátt meðal stjórnmálaflokka á þingi um stjórnarskrárbreytingar hefur í raun verið skálkaskjól fyrir þá vanrækslu sem stjórnarskránni hefur verið sýnd allt frá lýðveldisstofnun. Það er í því skjóli sem stjórnmálastéttin hefur svikið landsmenn um heildarendurskoðun á stjórnarskránni. Og það hefur orðið landi og lýð til mikils tjóns, öfugt við það sem forsetinn heldur fram. Það var t.d. í skjóli götóttrar og úrsérgenginnar stjórnarskrár sem bankakerfi landsmanna var fært í hendur vildarvina stjórnmálaflokka, fjárglæframanna sem óþarfi er að kynna fyrir forsetanum.

    Það er síðan vísvitandi sögufölsun að víðtæk sátt hafi ríkt og þurfi að ríkja um stjórnarskrárbreytingar, líkt og Ómar Ragnarsson rifjar upp hér: http://omarragnarsson.blog.is/blog/omarragnarsson/entry/1275016/?fb=1

    Átök eru óaðskiljanlegur hluti stjórnarskrárferlis. Jon Elster er meðal fremstu fræðimanna heimsins um stjórnarskrármál. Hann segir:

    „According to a cliche´ to which I have unfortunately contributed (Elster 1984, ch. II.7), constitutions are typically written in a calm and reflective moment that enables sober and public-spirited framers to design institutions that will prevent the interests and passions of future actors from acting against the general interest. The reality is different. “No liberal democratic state has accomplished comprehensive constitutional change outside the context of some cataclysmic situation such as revolution, world war, the withdrawal of empire, civil war, or the threat of imminent breakup” (Russell 1993,106). In these settings, strong passions are inevitable and violence is likely.“

    Útrásarklappstýran á Bessastöðum kom með áramótaávarpi sínu einfaldlega í bakið á öllu því lýðræðislega ferli sem átt hefur sér stað frá hruni, hundsar eindreginn vilja landsmanna eins og hann hefur komið fram í þjóðaratkvæðagreiðslu, og leggst á sveif með Gamla Íslandi. Kemur það nokkrum á óvart?

    • Bjarni V Bergmann Þegar gera á breytingar á stjórnarskrá verða þær breytingar að standast reglur núgildandi stjórnarskrár.
      Því miður var lagt af stað í þessa vegferð af meira kappi en forsjá.
      Þarna eru greinar góðar sumar hverjar aðrar þjóðhættulegar ég nefni 85 grein.111 grein sérstaklega skýringar með greininni og 113 grein sem mér er óskiljanleg með öllu .ekkert er reynt að taka á fjármálaöflum sem öllu stjórna og eru óumdeilanlega aðal orsakavaldur hrunsins.Stjórnarskrá hvers lands er grunnlög sem öll lagasetning byggir á.
      Þingmenn eru aðeins bundnir sannfæringu sinni ekki skoðunum kjósenda sinna (Stjórnarskrá),höfum það í huga ..förum að lögum við setningu laga .
      Að lokum virðist alveg sama hvað fólki er oft bent á staðreyndir og rök…það heldur bara samt áfram að ýta málum sem standast ekki nánari skoðun áfram! Lifum heil

    • Sigurður

      „Það var t.d. í skjóli götóttrar og úrsérgenginnar stjórnarskrár sem bankakerfi landsmanna var fært í hendur vildarvina stjórnmálaflokka, fjárglæframanna sem óþarfi er að kynna fyrir forsetanum.“

      Ertu til í að rökstyðja þetta aðeins nánar?

      Hefði nýja stjórnarskráin komið í veg fyrir vinnubrögðin við einkavæðingu bankanna?

      Hvernig þá?

      Og hvaða tal er þetta um vilja landsmanna?

      Í sömu skoðanakönnun, sem sumir vilja kalla þjóðaratkvæðagreiðslu er annars vegar niðurstaðan að nota tillögur stjórnlagaráðs, en á sama tíma er einnig niðurstaðan að halda inni ákvæði um þjóðkirkju, sem stjórnlagaráð tók út???

      Þversögn?

      Hver getur fullyrt að þetta sé eina ákvæðið í drögunum sem þjóðin er ósammála stjórnlagaráði???

      Það er fyrir löngu búið að eyðileggja þetta mál allt saman með botnlausu fúski og handarbakarvinnubrögðum alveg frá því ákveðið var að svindla sér framhjá úrskurði Hæstaréttar.

  • Jónas Bjarnason

    Ég vil þakka þér, Vilhjálmur, fyrir mjög góðar skýringar á takmörkunum og villum í sambandi við gagnrýni forseta í nýársávarpi. Og einnig að fara ekki út í ónauðsynlega hluti í því sambandi, sem storkað gætu forsetanum of mikið. En honum verður ekki hlýft við að lesa um eigin villur og óstýrilæti í erindi sínu í stuttu máli.

  • Forsetinn ekur mótsögnunum í haugum fram á völlinn í málflutningi sínum. Hann segir í ávarpi sínu að góður hljómgrunnur sé fyrir ákvæðunum um mannréttindi, auðlindir og beint lýðræði.
    En það eru einmitt þessi atriði sem fá mestu andstöðuna frá þeim, sem ekki vilja umbætur á þessum sviðum.
    Þegar forsetinn bætir nú við furðulegri útleggingu sinni á ákvæðum um stjórnarmyndanir og samspil framkvæmdavalds og löggjafarvalds sem ekki megi koma til framkvæmda er hann í raun að tína til fleiri ágreiningsatriði.
    Vilhjálmur sýnir fram á hvernig „áhyggjur“ hans af þessum atriðum byggjast á sandi og þegar fyrir liggur að nýja stjórnarskráin tekur af forsetanum valdið til að mynda utanþingsstjórn, sem hefur verið annar sterkasti þátturinn í valdi hans, er mér óskiljanlegt hvernig hann getur fengið það út að í nýju stjórnarskránni felist stóraukið vald forsetans.

    • Það er vissulega athyglisvert að forsetinn hrósar köflum og ákvæðum sem ýmsir aðrir hafa séð ofsjónum yfir. Enda er löngu ljóst að í hópi „sérfræðinga“ eru uppi margvíslegar og oft gagnstæðar skoðanir. Meira að segja innan stjórnlaganefndar var ólík afstaða til hlutverks forseta, til dæmis þess hvort hann fari í reynd með löggjafarvald eða ekki, eða á því hvort hann eigi að koma að skipun dómara. Það er því ekki eins og „fræðasamfélagið“ hafi samræmda skoðun á þeim álitaefnum sem uppi eru.

      Sem sagt: Það fær enginn sína óskastjórnarskrá, en það er hægt að finna bestu málamiðlunina.

  • Með eindæmum ruglið hér

    Í guðana bænum ekki bulla svona Hjörtur – „yfirgnæfandi meiri hluta kjósenda í þjóðaratkvæðagreiðslu“ Það stenst enga skoðun að það megi kalla þessa skoðanakönnun „þjóðaratkvæðagreiðslu“, enda ekki bindandi. Þannig ekki bulla svona. Síðan væri gaman að einhver myndi nú skoða það „proportionality“ vandamál sem vinstri stjórnin er í – þeas að það sé í lagi að gera svona skoðanakönnun sem kölluð er þjóðaratkvæðagreiðsla áður en fyrir liggur endanlega stjórnarskrá, en síðan megi alls ekki gers svipaða hluti þegar um ESB er að ræða – nei þá skal klára samninga undir öllum kringum stæðum. Hver er eiginlega munurinn hérna – nú snillingarnir kalla þetta „ráðgjefandi þjóðaratkvæðagreiðsla“ og já þá get ég ekki séð afhverju ekki megi gera „ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu“ um ESB núna – fyrir liggja margarfalt meiri upplýsingar um ESB málið og almenn umræða, en þessar handhófskenndu spurningar sem hentuðu „agenda“ vinstri stjórnarinnar að leggja fram, sem síðan 70% af þjóðinni ákvað að væri svo mikil vitleysa (því þetta var bara skoðakönnun og þeim ofbauð) eða sagði hreint nei við. Mér ofbýður vitleysan og ruglið.

  • Öllu er nú telft fram til að stoppa einhverjar mestu lýðræðisumbætur sem reyndar hafa verið á Íslandi frá upphafi vega. Lýðræðisumbætur sem miða að því að færa valdið til fólksins í landinu frá klíkum og sérhagsmunaöflum.

    Ég segi bara: Sé herra Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, á móti drögum þeim að stjórnarskrá sem dregin voru upp af fulltrúum almennings í landinu, þá er það bara vegna þess að drögin eru góð fyrir almenning í landinu. Ég man ekki til að Ólafur Ragnar hafi að eigin frumkvæði gert nokkuð sem fært hefur vald frá stjórnmálamönnum til almennings. Andstaða hans er því skýrt merki um að drögin ógni valdi stjórnmálamanna og því bera að samþykja hana sem fyrst.

    Aðrir sem hafa andmælt drögunum, hafa margir hverjir komið með þau rök að of miklu sé breytt. Ég segi bara: Betra er almennileg hreingerning en sá kattarþvottur sem boðið hefur verið upp á hingað til. Höfum kjark til að gera alvöru breytingar á þessu nánast 150 ára skjali, sem í grunninn var samið til að bjarga konungsdæminu í Danmörku, en ekki ætlað fyrir lýðræðislegt þjóðfélag á 21. öld.

  • Heyr, heyr, Marinó!
    Eins og talað frá mínu hjarta!

  • „Að mínu mati á vanhæfi forseta í þessu máli bæði við um

    1. forsetaembættið sem slíkt og væntanlega einnig um
    2. þá persónu, dr. Ólaf Ragnar Grímsson, sem gegnir því embætti nú á 17. ár.“

    http://blog.pressan.is/gislit/2013/01/02/forseti-vanhaefur-i-stjornarskrarmalinu/

  • kristinn geir st. briem

    hvað mun gerast ef þjóðinn samþykkir að fara inní E.B. mun þessi nýja stjórnarskrá ef af verður falla úr gildi ef svo hvað liggur á gétum við ekki notað þá gömlu þangað til það er útséð hvort við göngum inní E.B eða ekki

    • Að sjálfsögðu gildir stjórnarskrá lýðveldisins Íslands áfram eftir inngöngu í ESB, skárra væri það nú. En núgildandi stjórnarskrá hefur engan áskilnað um að framsal eða deilingu fullveldis verði að samþykkja í þjóðaratkvæðagreiðslu. Það gerir nýja stjórnarskráin hins vegar skýrt.

      Eins og kunnugt er er íslenska stjórnarskráin byggð á þeirri dönsku. Danir bættu ákvæði í sína stjórnarskrá til að taka af tvímæli um heimildir til deilingar fullveldis þegar þeir gengu í ESB:

      § 20
      Stk. 1.
      Beføjelser, som efter denne grundlov tilkommer rigets myndigheder, kan ved lov i nærmere bestemt omfang overlades til mellemfolkelige myndigheder, der er oprettet ved gensidig overenskomst med andre stater til fremme af mellemfolkelig retsorden og samarbejde.

      (Lauslega þýtt: „Valdheimildir, sem stjórnvöld hafa samkvæmt stjórnarskrá þessari, má með lögum framselja í nánar tilteknum mæli til fjölþjóðlegra stofnana, sem starfa samkvæmt gagnkvæmum samningum við önnur ríki í því skyni að efla fjölþjóðlegan rétt og samvinnu.“)

      • kristinn geir st. briem

        kann ekki nóg í dönsku en en geri ráð fyir því að þetað sé rétt hjá þér. hafa þeir aldrei breit stjórnarskráni frá við feingum okkar hugsa það. eis og þú seigir breitu þeir stjórnarskrá sinni þegar þeir geingu inní e.b. svo afhverju má þetað ekki bíða þangað til aðsamníngur er kommin og hann samþykktur.
        margar stjórnarskrár eru byggðar öðrum stjórnarskrám svo það þarf ekki að vera slæmt

Höfundur