Það vakti athygli nýverið að Davíð Oddsson, ritstjóri Morgunblaðsins og fyrrverandi forsætisráðherra, varði “skattasniðgöngu” og notkun skattaskjóla í Reykjavíkurbréfi.

Einmitt þegar umræðan um Panama-skjölin stóð sem hæst.

Davíð sagði meðal annars að ekkert væri rangt við “skattasniðgöngu”, þ.e. að nota sér glufur í löggjöf eða klækjabrögð til að koma tekjum undan skatti, meðal annars með notkun skattaskjóla.

Allir vita að slík skattasniðganga er einkum á færi einstaklinga sem eru með rekstur og kaupa sér þjónustu sérfræðinga í skattaundanskotum. Þetta er fyrst og fremst leið hinna ríkustu.

Þegar þeir ríkustu koma sér undan þeim skattagreiðslum sem löggjöfin ætlast til af öllum, þá heitir það “skattasniðganga” í heimi Davíðs.

En ef vinnandi almenningur gerir slíkt heitir það “skattsvik” – og er refsivert án undanbragða.

Davíð varði sem sagt sérreglur og sérmeðferð fyrir þá ríku.

Nýfrjálshyggjan: hugmyndafræði og hagsmunir yfirstéttarinnar

Það var þó ekki nýtt að Davíð Oddsson gætti hagsmuna þeirra ríku. Það gerir hann iðulega á Morgunblaðinu, eins og löng hefð er fyrir á þeim bæ.

Á þeim tíma sem hann var forsætisráðherra innleiddi Davíð ýmis úrræði í anda nýfrjálshyggju. Eins og flestir vita gengur stefna nýfrjálshyggjunnar nær alfarið út á óhefta markaðshætti, afreglun og fríðindi ýmis konar, sem einkum nýtast atvinnurekendum og fjárfestum – oft á kostnað almennings.

Skattastefna nýfrjálshyggjunnar gekk t.d. á árunum að hruni út á að lækka skatta á hátekjufólk, stóreignamenn og fyrirtækjaeigendur, um leið og skattbyrði lægri og milli tekjuhópa var aukin.

Og þeim efnuðustu var einnig auðvelduð notkun erlendra skattaskjóla, eins og Styrmir Gunnarsson benti nýlega á í viðtali á RÚV.

Notkun skattaskjóla er til að koma sér betur undan skattgreiðslum í heimalandinu og til að fela eignir, svo auðveldara sé að komast undan ábyrgðum, til dæmis við gjaldþrot.

Nú sjáum við ýmsar afleiðingar alls þessa í Panama-skjölunum.

Íslendingar virðast hafa gengið lengra en flestar vestrænar þjóðir í notkun erlendra skattaskjóla. Hér varð óhófið og taumleysið með alversta móti. Og afleiðingarnar eftir því.

Menn sem ráku íslensk fyrirtæki sín í risagjaldþrot og áttu ekki fyrir skuldum sínum á Íslandi, reynast enn eiga umtalsverðar eignir í erlendum skattaskjólum.

Frelsi nýfrjálshyggjunnar var þannig fyrst og fremst frelsi fyrir þá ríku.

Það var því ekki óvænt að Davíð Oddsson og félagar hans í frjálshyggjunni skyldu amast við uppljóstrunum Panama-skjalanna og neikvæðri umræðu um notkun skattaskjóla.

Davíð fann sig knúinn til að verja “skattasniðgöngu” þeirra ríku.

Siðfræði nýfrjálshyggjunnar er sem sagt tvöföld: almennar reglur fyrir almenning en sérreglur og vettlingatök fyrir yfirstéttina.