Í 31. gr. stjórnarskrárfrumvarps stjórnlagaráðs segir:

Herskyldu má aldrei í lög leiða.

Í gildandi stjórnarskrá segir ekkert um þetta – og því er  um að ræða stjórnskipulegt nýmæli þó að sögulega sé svo ekki og pólitískt sé væntanlega mikil sátt um að halda sig við þá stefnu sem hér er áréttuð, sbr. m.a. erindi sem bárust stjórnlagaráði um þetta atriði. Í því sambandi má benda á að við stofnun fullvalda ríkis á Íslandi 1. desember 1918 var ákveðið að Ísland skyldi ávallt vera hlutlaust; frá því var að vísu strax vikið aðeins 3 áratugum síðar, við aðildina að NATÓ, fimm árum eftir lýðveldisstofnun og sambandsslit við Danmörku.

Ákvæðið bannar þó einungis skylduher, þ.e. að íslenskir ríkisborgarar eða aðrir verði skyldaðir til að þjóna í her. Ekkert er því til fyrirstöðu að stjórnvöld komi á fót formlegum sjálfboðaliðaher eða að þær aðstæður skapist að óformlegur sjálfboðaliðaher taki til starfa ef svo ólíklega færi að til þess þyrfti að koma.

* Hér má lesa ítarlegri skýringar skrifstofu stjórnlagaráðs með stjórnarskrárfrumvarpi stjórnlagaráðs (sjá um þetta ákvæði á bls. 76-77).