Fyrir hrun voru laun frekar lág á Íslandi, miðað við ríkidæmi þjóðarinnar. Launakostnaður í heild var nálægt meðaltali ESB ríkja árið 2008 þó hagsældarstigið hér væri um 12% hærra en meðaltalið (sjá hér).

Í hruninu lækkaði kaupmáttur launa samtals um nálægt 12% og kaupmáttur ráðstöfunartekna um nálægt 20% að meðaltali (þar bætast við áhrif af minni vinnu). Hrun kaupmáttar ráðstöfunartekna varð meira hér en annars staðar í Evrópu (sjá hér).

Við getum sennilega ekki vænst þess að fara upp á eðlilegt launastig nema með því að stytta vinnutíma og auka framleiðni í leiðinni. Það á að vera langtímamarkmið.

En skammtímamarkmið okkar á að vera að ná kaupmætti launa upp á svipað stig og var fyrir hrun, t.d. á árunum 2005-6. Kaupmáttur vinnandi fólks var hvort eð er ekki sérlega hár þá.

Algert lágmark til skemmri tíma á að vera að kaupmáttur launa fylgi vexti þjóðarframleiðslunnar upp úr kreppunni. Annars festumst við á launabotni kreppunnar.

Kaupmátturinn hækkaði þokkalega í júní 2010 (2,6%) og aftur í júní 2011 (3,4%), en á árinu 2012 varð lítil sem engin kaupmáttaraukning (sjá myndina hér að neðan).

Frá nóvember 2011 til nóvember 2012 jókst kaupmáttur launavísitölunnar um 0,4%. Á síðustu mánuðum hefur árangurinn sem náðist 2010 og 2011 verið að étast upp með verðhækkunum. Það er afleit þróun.

Þetta er allt of hægur gangur í kaupmáttaraukningunni. Atvinnurekendur verða að skila sínu, það hefur jú verið hagvöxtur bæði 2011 og 2012 og verður áfram svipaður á árinu 2013.

Er launþegahreyfingin ekki örugglega að vinna í þessu núna, með endurskoðunarákvæðinu? Varla ætla þeir að semja um froðu í stað kauphækkana! Varla vilja þeir festa þjóðina í þessari stöðu út árið 2013 líka…

Hagvöxturinn á að skila sér betur í launaumslagið.