Birgitta Jónsdóttir, Pírati, kallar Davíð Oddsson dúllu í fjölmiðlum í dag. Sjálfur hef ég ekki séð Davíð í tvö ár. Hitti hann síðast fyrir utan Melabúðina í kosningabaráttunni á vordögum 2013. Rétti honum kosningabækling Framsóknarflokksins. Davíð virtist ekkert sérstaklega skemmt við þetta uppátæki mitt. Orðið dúlla kom ekki upp í huga mér við það tækifæri.

Sjálfur hef ég hins vegar alltaf verið þeirrar skoðunar að Píratar séu óskaplegar dúllur á þingi. Sjaldnast skil ég þá almennilega, en það skrifast örugglega á mitt takmarkaða heilabú. Hins vegar var ég fyrir löngu búinn að taka eftir afstöðuleysi þeirra þegar kom að atkvæðagreiðslum. Skýringin er núna komin. Þeir hafa ekki tíma til að kynna sér öll mál og vilja því frekar sitja hjá heldur en að greiða atkvæði út í loftið. Þetta er góð og gild ástæða, en hefur hins vegar ekki komið í veg fyrir að Píratar séu þaulsetnir í ræðustól þingsins, þar sem þeir tjá sig um öll heimsins mál. Þegar kemur að atkvæðagreiðslum um sömu mál eru þeir hins vegar svo illa að sér um þau að ekki er hægt að greiða atkvæði.

Svona er heimurinn skrítinn.

Íslendingar er hins vegar dúllur, rétt eins og Píratar. Það er ástæða þess að enginn fjölmiðill spyr Birgittu um hvernig hún ætlar að leysa höftin, taka á húsnæðisvandanum, heilbrigðiskerfinu, eða öðrum bráðum vanda sem blasir við okkur. Af nógu er að taka.

En eitt mega Píratar eiga. Þeim hefur tekist að hrista upp í umræðunni í þjóðfélaginu þegar kemur að pólitík. Þeir hafa náð að tala til þjóðarinnar (þrátt fyrir skilningsleysi mitt), svolítið sem hefðbundnu flokkunum hefur mistekist. Þeir eiga þökk skilið fyrir það. Það hefur síðan skilað sér í könnunum. Það er umhugsunarefni.

Sumir héldu að það væri aprílgabb þegar spurðist að hugmyndir væru uppi um að byggja nýtt hús fyrir Alþingi,  eftir teikningu Guðjóns Samúelssonar. Að hér væri komið enn eitt dæmið um það bruðl sem einkenndi þingið og stjórnkerfið í heild sinni.

Nú er það svo að Alþingi borgar hundruð milljóna króna á ári hverju í leigu á húsnæði á dýrasta stað í bænum, miðborginni. Fulltrúar þingsins hafa farið yfir þetta með okkur sem sitjum í fjárlaganefnd þingisns.  Stór hluti þessa húsnæðis er vegna skrfstofa alþingismanna.  Það má því færa nokkur rök fyrir því að þeir fjármunir, sem færu í nýtt húsnæði, myndu skila sér fljótt til baka. Þetta gleymist í umræðunni.

Mikið af þeim samningum sem eru í gildi eru hins vegar langtímaleigusamningar. Það er ekki sjálfgefið að hægt sé að rifta þeim með skömmum fyrirvara. Svo má auðvitað spyrja hvort  þörf sé á öllum þessum skrifstofum. Sjálfur afsalaði ég mér minni í upphafi árs. Aðrir þingmenn, í flestum eða öllum flokkum,  telja sig hafa mikla þörf fyrir slíka aðstöðu. Og auðvitað má segja að varla sé til það þing í heiminum sem er svo aumt að það bjóði ekki þingmönnum upp á  sómasamlega starfsaðstöðu. Þannig er það bara.

Óska Árna Páli til hamingju með sigurinn í formannskjörinu. Hins vegar er pólitíkin skrítin skepna og niðurstaðan verður seint talin vera mikill sigur fyrir hann, eða flokkinn í heild sinni.  Að sitjandi formaður skuli vinna með minnsta mun er mikið veikleikamerki og alls ekki sú niðurstaða sem Samfylkingin þurfti á að halda, nú þegar tvö ár eru til næstu kosninga. Flokkurinn hefði þurft að koma sterkur og sameinaður út úr þessari kosningu.

Árna Páls bíður erfitt verkefni. Hann þarf ekki bara að berjast við pólitíska andstæðinga, heldur andstæð öfl innan eigin flokks. Hann stendur því verr að vígi nú en fyrir flokksþingið.

Segja má að Sigríður Ingibjörg sé sigurvegari þó hún hafi tapað. Leifturárás hennar var nálægt því að heppnast. Hvort árangur hennar er vegna þess að hún er sterkur leiðtogi eða vegna mikillar óánægju með Árna Pál skal ósagt látið.

Eitt er víst. Staða Samfylkingarinnar hefur ekki batnað. Í raun hefur hún versnað til muna.

Ég er þeirrar skoðunar að rétt sé að spyrja þjóðina um hvort halda eigi áfram viðræðum við Evrópusambandið. Það eru skiptar skoðanir um málið, eins og kannanir hafa leitt í ljós.

Það er hins vegar ekki hægt að krefjast þess að ríksstjórn sem er andstæð aðild haldi þeim áfram. Slík atkvæðagreiðsla gæti því aldrei orðið fyrr en í fyrsta lagi við lok kjörtímabilsins.  Þetta er bjargföst skoðun mín. Þegar kom að framhaldi málsins varð önnur skoðun ofan á. Ég virði þá niðurstöðu þó ég sé ekki sammála henni.

Að þessu sögðu vil ég taka skýrt  fram að ég er á móti aðild að Evrópusambandinu eins og staðan er í dag. Staða sambandsins er slík og óvissan mikil um framtíð þess að aðild væri ekki skynsamleg fyrr en mál færu að skýrast. Kannski verð ég kominn á aðra skoðun varðandi aðild eftir fimm eða tíu ár. Ómögulegt að segja.

Ákvarðanir okkar eiga heldur ekki að binda þá sem erfa þetta land um alla framtíð. Ef börn okkar og barnabörn telja hag sínum best borgið með aðild að Evrópusambandinu, þá mun ég að sjálfsögðu virða þá ákvörðun.

Gekk fram á þessa tilvitnun í Leifsstöð. Varð hugsað til bréfs til Brussel.

„It‘s a pity we don‘t whistle at one anot­her like birds. Words are mis­lea­ding.“ Hall­dór Lax­ness, Und­er the Glacier (Kristni­hald und­ir Jökli).

Mikil ólga er innan Samfylkingarinnar í tengslum við flokksþingið sem er framundan. Hávær krafa er um formannsskipti og hefur verið fundað stíft í bakherbergjum síðustu daga. Bent er á slæma stöðu flokksins samkvæmt skoðanakönnunum, þar sem sú staðreynd að flokkurinn er í stjórnarandstöðu hefur ekki skilað sér í auknu fylgi. Þá þykja óljós skilaboð Árna Páls varðandi Evrópusambandið hafa veikt stöðu hans til muna. Uppgjör sé því óhjákvæmilegt.

Óvænt nafn hefur skotið upp kollinum í þessari umræðu. Þannig mun hafa verið lagt hart að Össuri Skarphéðinssyni síðustu daga að bjóða sig fram gegn Árna Páli. Össur er gamall refur í pólitíkinni sem nýtur stuðnings og álits langt út fyrir raðir Samfylkingarinnar. Þannig þykir hann líklegur til að ná upp fylgi flokksins, nú þegar tvö ár eru til kosninga. Ekki spillir fyrir að hann hefur mikla reynslu sem ráðherra og sem fyrrverandi formaður Samfylkingarinnar. Sjálfur á hann sér mikla drauma um að komast aftur í stól utanríkisráðherra, sem er eini möguleikinn ef takast á að halda Evrópusambandsdraumi hans á lífi.

Það verður því spennandi að fylgjast með þróuninni innan Samfylkingarinnar næstu daga.

Aðeins eitt að lokum. Það er álíka mikið hæft í þessari grein og hugleiðingum Össarar Skarphéðinssonar um ólgu innan Framsóknarflokksins sem geti leitt til formannsskipta. Þessi grein er hugarburður minn, rétt eins og innantómt hjal Össurar.

Í dag lagði ég fram þingsályktunartillögu á Alþingi um að embætti umboðsmanns aldraðra verði komið á fót. Fimm aðrir þingmenn Framsóknarflokksins eru með mér á þessu máli.

Eldri borgarar standa berskjaldaðir gagnvart stofnunum og yfirvöldum og eiga oft á tíðum erfitt með að verja réttindi sín. Löggjöf varðandi málefni aldraðra er flókin, ekki síst á sviði skatta, almannatrygginga og heilbrigðismála. Hlutverk umboðsmanns aldraðra er að vera málsvari sístækkandi hóps aldraðra í þjóðfélaginu, að leiðbeina þeim um rétt sinn og vinna að almennri kynningu á málefnum sem tengjast öldruðum.

Stór hópur aldraðra er í stöðugri baráttu við kerfið og fær aldrei aðstoð eða leiðréttingu sinna mála. Þörfin fyrir umboðsmann aldraðra er mikil og nauðsynlegt að þessi hópur geti leitað til eins aðila með spurningar og athugasemdir. Þá hefur mikið vantað upp á að aldraðir hafi talsmann gagnvart stjórnvöldum.

Mörg þessara mála tengjast lífeyrismálum, skattamálum, búsetu o.sv.frv. Í slíkum tilvikum hefði umboðsmaður mikilvægt hlutverk.

Gert er ráð fyrir að 67 ára og eldri fjölgi um rúmlega 26.000 á næstu 15 árum, eða um 71%. Talið er að 80 ára og eldri fjölgi um tæplega 6600, eða um 55%. Þörfin fyrir umboðsmann hefur aldrei verið ríkari en nú.

Almennt er ég ekki fylgjandi því að stofnunum ríkisins sé fjölgað. Umboðsmenn hafa hins vegar sannað gildi sitt og aldraðir þurfa á slíkum talsmanni að halda.

Mér finnst alltaf sérlega óþægilegt þegar ég fæ það á tilfinninguna að búið sé að stilla mér upp við vegg. Slík tilfinning gerði vart við sig þegar frumvarp um náttúrupassa var kynnt í ríkisstjórnarflokkunum fyrir skömmu. Ráðherra lagði fram efnislega sama frumvarp og búið var að hafna í fyrra. Það að ekki náðist að ljúka málinu í fyrra  þýddi að frumskólalögmál ríkti á ferðamannastöðum fram eftir sumri. Varla þarf að minna á uppákomur á Geysissvæðinu. Núna kemur nýtt frumvarp fram nokkrum mánuðum áður en sumarvertíðin hefst. Mikil andstaða er við náttúrupassann í í þinginu. Staðan er hins vegar sú  að umfangsmiklar efnislegar  breytingar á frumvarpinu kalla á mikla vinnu, sem vandséð er klárist fyrir þinglok í vor. Flest bendir því til þess að valið standi á milli þess að samþykkja náttúrupassa eða standa frammi fyrir  nýjum Geysisuppákomum fram eftir sumri.

Við hefðum ekki verið í þessari stöðu hefði Ragnheiður Elín komið málinu frá sér fyrr. Sjálfur mun ég ekki greiða atkvæði með náttúrupassa. Sú leið er ótæk og ekki vænleg til árangurs, auk þess sem kostnaður er of mikill. Þetta er leið sem mun valda sífelldum deilum og óánægju, ekki síst hjá þeim sem heimsækja landið okkar.  Ég ætla ekki að fjalla um rétt okkar til að ferðast um eigið land, en tilgreina nokkur önnur atriði.

Landeigendur mega velja hvort þeir taki þátt í náttúrupassa eða ekki. Hjá flestum þeirra verður þetta einfalt reikningsdæmi. Þeir munu reikna út ávinning þess að rukka sjálfir eða fá úthlutað úr sjóði ríkisins. Flestir munu velja fyrrnefndu leiðina, enda auðvitað best að geta stjórnað eigin tekjum sjálfir. Það að kaupa náttúrupassa tryggir því ekki óheft ferðalög um landið. Eftirlitssveitir ríkisins verða á fjölsóttum ferðamannastöðum og krefjast sönnunar fyrir greiðslu, á öðrum stöðum geta ferðamenn búist við að sérstaklega verði rukkað af einkaaðilum. Þetta er óskilvirkt og ósanngjarnt kerfi. Ferðamönnum verður seldur náttúrupassi – en neðanmáls verður væntanlega klásúla um að hann gildi bara sums staðar.  Það getur því verið sannkölluð óvissuferð að bregða sér austur á Geysi. Að stoppa á leiðinni getur þýtt að landeigandi svífi á mann með posann og krefjist greiðslu. Óánægjan verður mikil, jafnt hjá innlendum sem erlendum ferðamönnum.

Það mun kosta mikla fjármuni að markaðssetja náttúrupassann – kynna hann fyrir útlendingum sem koma hingað til lands. Slík markaðssetning er ekki tímabundin, hún þarf alltaf að vera til staðar. Það þarf að semja við söluaðila og það kostar mikla fjármuni. Til að eftirlit sé virkt þarf síðan að ráða  eftrirlitssveitir sem staðsettar verða á fjölsóttum ferðamannastöðum. Slælegt eftirlit þýðir að fólk mun ekki kaupa passann og þar með hrynur kerfið. Kostnaður við þetta eftirlit er vanhugsaður.

Ég hef verið talsmaður þess að lögð verði á komugjöld sem nái til þeirra sem komi með flugi og skipum til landsins. Þetta er hægt að útfæra á ýmsan hátt, t.d. með því að tengja við kennitölur þannig að Íslendingar sem ferðast oft á ári þurfi ekki að greiða gjaldið nema einu sinni á ákveðnu tímabili. Á sama hátt væri hægt að tengja gjald erlendra ferðamanna við nafn þeirra. Þetta er einföld leið og skilvirk. Flest erum við vön því að greiða aukagjöld þegar við ferðumst. Hóflegt gjald á þá sem koma til landsins mun ekki trufla marga.

Ráðherra hefur haldið því fram að óheimilt sé að leggja á landamæragjald og vísar til erlendra skuldbindinga okkar. Það er eflaust rétt, en það er ekkert því til fyrirstöðu að leggja gjöld á farseðla flugs og skipa – slíkt tíðkast víða.  Gistináttagjöld tíðkast líka víða, sem er önnur útfærsla, en hefur ekki gefið góða raun hérlendis.

Hver sem niðurstaðan verður þá þurfum við ekki á nýjum eftirlitssveitum ríkisins að halda árið 2015.

Velkomin á blog.pressan.is. Þetta er fyrsta færslan.