Árið 1978 voru haldnir tónleikar í mínum ástsæla menntaskóla MH. Þar var á ferðinni Megas sjálfur sem síðar gaf út plötu sem tekin var upp á tónleiknunum. Tónleikarnir voru teknir upp í Norðurkjallaranum en platan kom út árið 1979 og ber heitið Drög að sjálfsmorði. Þetta er meistaraverk í íslenskri tónlistastögu.
Á þeim tíma sem leið frá upptökunum og þar til platan var gefin út má vænta að glefsum úr upptökunum hafi verið lekið til stjórnenda RÚV. Sökum þess að stjórnendur RÚV áttuðu sig á því í hvað stefndi með drögum að sjálfsmorði var ekki talin ástæða til að senda hana út né fjalla sérstaklega um drögin fyrr en síðar þar sem innihaldið skipti engu máli fyrir Jóhönnu Sigurðardóttur, Björn Val Gíslason og Steingrím J. Sigfússon sem nýlega samþykktu ríkisábyrgð á Vaðlaheiðagöng. Tímaflakk?
Það vita allir að Megas er mikið tónskáld og afburða listamaður en með honum við upptöku á plötunni voru þeir Björgvin Gíslason, Guðmundur Ingólfsson, Lárus Grímsson, Pálmi Gunnarsson, Sigurður Karlsson og um hljóðblöndun sá enginn annar en Magnús Kjartansson. Allt eru þetta miklir listamenn og vel meinandi á sínu sviði. Dregur það enginn í efa.
En þar sem upptökurnar af drögum að sjálfsmorði voru ekki hljóðblandaðar þegar meintur leki til RÚV átti sér stað var örðugt um vik enda þröngsýnir afturhaldsseggir við stjórnvölinn og skildu ekkert hvað var á ferðinni. Þeir báru reyndar mikla virðingu fyrir höfundaréttinum á sjálfsmorðinu. Þá þótti þeim líklega Guðrún Á. Símonar algjör framúrstefna þegar hún mjálmaði heila aríu á sínum tíma.
Þeir áttuðu sig líklega ekki á að þarna var snilld á ferð og tímamótaverk. Var því skynsamlegt að sleppa því að senda þetta út enda ekki hljóðblandað. Svo var Megas langt á undan þeirra samtíð með þessi drög. Jú, þetta voru aðeins drög að sjálfsmorði.
Hins vegar varð Megas að fara í meðferð eftir þessa tónleika (heimild: hugi.is) og gengu sögur um að hann hafi jafnvel fyrirfarið sér. Á þeim tíma voru þetta gróusögur sem RÚV taldi ekki tímabært að varpa fram í illa unnum fréttatíma enda stórlega ýkt ,,gossip“ að Megas hefði framið sjálfsmorð þó hann hafi reyndar gert drög að því á tónleikum. Þetta minnir reyndar á það þegar Trausti Jónsson veðufræðingur hvarf af skjánum hjá RÚV um hríð. Töldu margir hann hafa látist en hann kom síðar fram í fjölmiðlum og taldi fréttir af andláti sínu stórlega ýktar.
Það sem máli skiptir er að fréttamenn vandi til verka og birti ekki ótímabærar yfirlýsingar þar sem vitnað er í drög að skýrslum, nú eða sjálfsmorði. Þá skiptir litlu hve mikilvægt efnið kunni að vera því mikilvægara sem það er, því meira skiptir máli vönduð vinnubrögð. Svo er annað mál ef seðja á og skemmta skrattanum. Þá gildir að koma fram með ,,djúsí“ efni og verða fyrstur óháð því hvort innleggið sé allt skilið til fulls.
Það er því stutt á milli fréttamennsku og Gróu á Leiti. Tíðarandinn er einmitt þannig, rétt eins og hann var árið 1978, að fólk meðtekur flest í fyrirsögnum og upphrópunum en lætur það svo nægja. Við tekur kaffistofuspjallið. Á þessum tíma héldu margir að Megas, okkar ástsæla skáld, hafi fyrirfarið sér eftir að hafa haldið tónleika en hann fór bara í meðferð.
En það að Megas hafi þurft að hverfa um stund af sviðinu vegna meðferðar er skiljanlegt. Á þessum tíma ríkti í landinu vinstristjórn. Þetta var önnur ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar (Vinstristjórn III) en hún var skipuð Framsóknarflokknum, Alþýðuflokknum og Alþýðubandalaginu, arftaka Kommúnistaflokks Íslands.
Geirfinnsmálið var á þessum tíma í algleymingi en dómur Hæstaréttar féll árið 1980 og talið var að ríkið hafi átt ríkan þátt í að þrýsta á að það mál fór sem fór. Já, þetta voru óþekkir krakkar og rétt að þau fái að gjalda gjörða sinna með reffilegum dómsúrskurði ásamt yfirheyrslum af verra taginu. Sérstakur saksóknari sá um það og þau sátu inni en Sævar, hann komst seint í meðferð eða áfallahjálp af nokkru tagi.
Ríkisafskipti á ríkisafskipti ofan. Fyrsta hreinræktaða vinstristjórn Íslands, þ.e. án Framsóknarflokksins. Könnumst við ekki eitthvað við þetta eða erum við búnin að gleyma? Hvað er svo að gerast í dag og hvað mun gerast eftir næstu kosningar?
Er ríkisstjórn Íslands í dag, sem skiptir sér af dómstólum landsins eða fer á skjön við þá, ekki ríkisstjórn lekans, óvildarinnar, sundrungar og særinga?
Ætli maður skelli sér bara ekki í meðferð á næsta ári eða jafnvel fyrr.
Rita ummæli