Árið 1978 voru haldnir tónleikar í mínum ástsæla menntaskóla MH. Þar var á ferðinni Megas sjálfur sem síðar gaf út plötu sem tekin var upp á tónleiknunum. Tónleikarnir voru teknir upp í Norðurkjallaranum en platan kom út árið 1979 og ber heitið Drög að sjálfsmorði. Þetta er meistaraverk í íslenskri tónlistastögu.

Á þeim tíma sem leið frá upptökunum og þar til platan var gefin út má vænta að glefsum úr upptökunum hafi verið lekið til stjórnenda RÚV. Sökum þess að stjórnendur RÚV áttuðu sig á því í hvað stefndi með drögum að sjálfsmorði var ekki talin ástæða til að senda hana út né fjalla sérstaklega um drögin fyrr en síðar þar sem innihaldið skipti engu máli fyrir Jóhönnu Sigurðardóttur, Björn Val Gíslason og Steingrím J. Sigfússon sem nýlega samþykktu ríkisábyrgð á Vaðlaheiðagöng. Tímaflakk?

Það vita allir að Megas er mikið tónskáld og afburða listamaður en með honum við upptöku á plötunni voru þeir Björgvin Gíslason, Guðmundur Ingólfsson, Lárus Grímsson, Pálmi Gunnarsson, Sigurður Karlsson og um hljóðblöndun sá enginn annar en Magnús Kjartansson. Allt eru þetta miklir listamenn og vel meinandi á sínu sviði. Dregur það enginn í efa.

En þar sem upptökurnar af drögum að sjálfsmorði voru ekki hljóðblandaðar þegar meintur leki til RÚV átti sér stað var örðugt um vik enda þröngsýnir afturhaldsseggir við stjórnvölinn og skildu ekkert hvað var á ferðinni. Þeir báru reyndar mikla virðingu fyrir höfundaréttinum á sjálfsmorðinu. Þá þótti þeim líklega Guðrún Á. Símonar algjör framúrstefna þegar hún mjálmaði heila aríu á sínum tíma.

Þeir áttuðu sig líklega ekki á að þarna var snilld á ferð og tímamótaverk. Var því skynsamlegt að sleppa því að senda þetta út enda ekki hljóðblandað. Svo var Megas langt á undan þeirra samtíð með þessi drög. Jú, þetta voru aðeins drög að sjálfsmorði.

Hins vegar varð Megas að fara í meðferð eftir þessa tónleika (heimild: hugi.is) og gengu sögur um að hann hafi jafnvel fyrirfarið sér. Á þeim tíma voru þetta gróusögur sem RÚV taldi ekki tímabært að varpa fram í illa unnum fréttatíma enda stórlega ýkt ,,gossip“ að Megas hefði framið sjálfsmorð þó hann hafi reyndar gert drög að því á tónleikum. Þetta minnir reyndar á það þegar Trausti Jónsson veðufræðingur hvarf af skjánum hjá RÚV um hríð. Töldu margir hann hafa látist en hann kom síðar fram í fjölmiðlum og taldi fréttir af andláti sínu stórlega ýktar.

Það sem máli skiptir er að fréttamenn vandi til verka og birti ekki ótímabærar yfirlýsingar þar sem vitnað er í drög að skýrslum, nú eða sjálfsmorði. Þá skiptir litlu hve mikilvægt efnið kunni að vera því mikilvægara sem það er, því meira skiptir máli vönduð vinnubrögð. Svo er annað mál ef seðja á og skemmta skrattanum. Þá gildir að koma fram með ,,djúsí“ efni og verða fyrstur óháð því hvort innleggið sé allt skilið til fulls.

Það er því stutt á milli fréttamennsku og Gróu á Leiti. Tíðarandinn er einmitt þannig, rétt eins og hann var árið 1978, að fólk meðtekur flest í fyrirsögnum og upphrópunum en lætur það svo nægja. Við tekur kaffistofuspjallið. Á þessum tíma héldu margir að Megas, okkar ástsæla skáld, hafi fyrirfarið sér eftir að hafa haldið tónleika en hann fór bara í meðferð.

En það að Megas hafi þurft að hverfa um stund af sviðinu vegna meðferðar er skiljanlegt. Á þessum tíma ríkti í landinu vinstristjórn. Þetta var önnur ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar (Vinstristjórn III) en hún var skipuð Framsóknarflokknum, Alþýðuflokknum og Alþýðubandalaginu, arftaka Kommúnistaflokks Íslands.

Geirfinnsmálið var á þessum tíma í algleymingi en dómur Hæstaréttar féll árið 1980 og talið var að ríkið hafi átt ríkan þátt í að þrýsta á að það mál fór sem fór. Já, þetta voru óþekkir krakkar og rétt að þau fái að gjalda gjörða sinna með reffilegum dómsúrskurði ásamt yfirheyrslum af verra taginu. Sérstakur saksóknari sá um það og þau sátu inni en Sævar, hann komst seint í meðferð eða áfallahjálp af nokkru tagi.

Ríkisafskipti á ríkisafskipti ofan. Fyrsta hreinræktaða vinstristjórn Íslands, þ.e. án Framsóknarflokksins. Könnumst við ekki eitthvað við þetta eða erum við búnin að gleyma? Hvað er svo að gerast í dag og hvað mun gerast eftir næstu kosningar?

Er ríkisstjórn Íslands í dag, sem skiptir sér af dómstólum landsins eða fer á skjön við þá, ekki ríkisstjórn lekans, óvildarinnar, sundrungar og særinga?

Ætli maður skelli sér bara ekki í meðferð á næsta ári eða jafnvel fyrr.

Opinberað hefur verið hve ríkisvaldið hefur eytt í hugbúnað sem Advania, áður Skýrr, seldi til að sjá um flókin og viðamikil samskipti og bókhaldskerfi íslenska ríkisins. Þetta er ekkert einsdæmi í hjá íslenskri stjórnsýslu sem sendir sína bestu drengi og dætur í golf með framkvæmdastjórum stórfyrirtækja því það er svo óskaplega gaman.

Er ekki hér um að ræða umboðsvanda gagnvart skattgreiðendum, jafnvel umboðssvik sbr. kærur Sérstaks saksóknara undanfarið á hendur stjórnendum hlutafélaga? Ríkisvaldið er veikt, það er svo veikt að það jaðrar við að vera veikara en holdið sjálft. Hver stendur með okkur skattborgurum á Íslandi í þessu máli?

Samkvæmt rannsóknablaðamönnum er verðmiðinn á vændi á Íslandi á bilinu 10 til 100 þúsund eftir því hve mikil viðskiptin eru og hve lengi þau standa yfir (sbr. þátt Sölva Tryggvasonar á Skjá einum mánudaginn 9. apríl 2012). Mikilvægt við þessi viðskipti virðist vera að flæðið sé mikið en í því efni má notast við enska fræðiorðið „throughput“ eða gegnumstreymi og varðar það hve hratt neytandinn fer í gegnum viðskiptamótelið, í þessu tilviki íbúðarholu eða kjallaraskonsu í Reykjavík, borg lista og menninga norður við Dumbshaf. Markmiðið, eins og í öðrum viðskiptum, er að fullnægja þörfum viðskiptavinarins.

Gegnumflæði (e. throughput) hjá ríkisstofnunum varðandi hin ýmsu verkefni virðist allt annað en hjá griðkonum og körlum. Samningum virðist aldrei vera fullnægt og virðist sem ríkisstarfsmenn vilji annað hvort helst ekki láta fullnægja sér eða að þeir fái aldrei nóg og vilja sífellt meiri þjónustu enda borga þeir ekki fyrir hana sjálfir. Það gerir einhver þriðji aðili, þ.e. skattgreiðandinn.

Samkvæmt drögum að skýrslu frá Ríkisendurskoðun var aðeins um að ræða eitt forrit sem átti að fullnægja þörfum margra í einu. Það fór á nokkrum árum (frá árinu 2001) aðeins einu sinni í gegnum kerfið og náði ekki að fullnægja þörfum notendanna en fyrir það fengust c.a. 4 milljarðar króna. Í kjölfarið var ritað undir rekstrarsamning við þann sem þessa þjónustu átti að veita. Þetta er auðvitað skandall í huga allra nema kanski þeirra sem nutu þjónustunnar, veita hana og fá fyrir hana greitt. En hvað með þá sem greiddu fyrir þetta, skattgreiðendurna? Þessarar spurningar spyrja margir skattgreiðendur Evrópusambandsins (ESB) sig einnig.  En innan ESB eru leiðslurnar reyndar mun lengri en frá stúdíóinu við Efstaleiti niður að Skúlagötu og því örðugara að fylgjast með óráðsíunni.

Danice ljósleiðarinn kostaði ríkisábyrgð að fjárhæð c.a. kr. 5 milljarða þrátt fyrir að gjaldkeri Samfylkingarinnar hafi ritað undir kaup á miklu ljósi á sínum tíma. Sá samningur átti að standa undir stórum hluta af fjármögnun og rekstri leiðarans en eins og að leiðum líkur kom ekkert út úr því og ruglið var því ríkisvætt. Nýlega var svo troðið í gegnum þingið ríkisábyrgð á gati sem gera á í gegnum Vaðlaheiði í einkaframkvæmd þar sem ætlunin er að ríkisvæða tapið ef af verður og sterkar líkur benda til að verði. Slitastjórnir og skilanefndir bankanna eru svo nú að rjúfa friðinn í samfélaginu með bruðli aldarinnar enda lagaformið að baki þessara fyrirbæra í ólagi.

Samfylkingin og VG ákváðu að skattgreiðendur gengust í ábyrgð fyrir þessu öllu saman ef allt færi á hausinn og gera enn. Síðan má nefna Hörpuna, Grímseyjarferjuna, bruðl R-listans í Orkuveitu Reykjavíkur, öldusundlaugina á Álftanesi, REI og Línu Net auk annara atvika þar sem opinberir embættismenn og fulltrúar skattgreiðenda tóku ákvörðun með það að leiðarljósi að láta frillu Lúðvíks 15. líta vel út. Skuldaklukkan sem SUS (Samband ungra sjálfstæðismanna) hefur komið upp stendur nú í um 2.357 milljörðum króna sem gerir rúmar 7 milljónir króna á hvert mannsbarn á Íslandi.

Allt er þetta gert til að fegra hárbrúskinn á frillu Lúðvíks 15. en hún virðist nú hafa náð völdum í Evrópusambandinu sem og á Íslandi. Hér lætur hún móðan mása og sáu menn þann kost vænstan að ráða hana í fast starf við hirðina því daggjaldið á henni var orðið svo hátt. Hún gat líka farið að kjafta frá sem þótti ótækt með öllu enda gæti slíkt varðað almannaheill. Kjaftagangurinn í henni gat því orðið óhollur almenningi.

Það virðist því orðinn lífstíll að bruðla fjármunum skattgreiðenda, bæði á Íslandi og innan ESB. Til eru háskólamenn og rithöfundar sem bæði skrifa vel og lesa auk þess sem einhverjir búa yfir þeim hæfileika að getað málað ómálaðar myndir af frillunni og boðið listaverkin til sölu og fengið morðfjár fyrir.

Frilla Lúðvíks á því sína vini og velunnara víða í samfélaginu sem munu halda áfram að sjá um að hárbrúskur hennar líti vel út svo hún muni áfram tolla í tísku.

Á næstu vikum mun koma út bók eftir heimspekinginn Jón Ólafsson sem fjallar um rannsóknir hans á afdrifum Veru Hertzch, unnustu Benjamíns heitins Eiríkssonar hagfræðings og dóttur þeirra hjóna, Erlu Sólveigar, þá um 1 árs (fædd 1937), sem handteknar voru í viðurvist nóbelskáldsins Halldórs Laxness.

Samkvæmt sagnfræðingnum Þór Whitehead í bók hans Milli vonar og ótta (Vaka-Helgafell, 2. prentun 1995, bls. 65-66) kemur m.a. fram að Benjamín Eiríksson, þá 29 ára sjómannssonur úr Hafnarfirði sem numið hafði hagfræði í Þýskalandi, Svíðþjóð og Sovétríkjunum, hafi hreyft við griðarsáttmálanum sem Hitler og Stalín höfðu gert sín í millum á þessum árum óttans. Fyrir tilstyrk Brynjólfs Bjarnasonar, formanns Kommúnistaflokksins, hafði Benjamín farið til Moskvu á sínum tíma sannfærður kommúnisti og numið ýmis fræði. Síðar gekk Benjamín af trúnni, þó með leynd, eftir reynslu sína af því þegar sovésk ógnarstjórn handtók unnustu hans og nýfædda dóttur og færðu þær í fangabúðir, Gulagið. Gulag fangabúðirnar voru staðir, sem annað nóbelskáld (1970) og reyndar einnig sagnfræðingur, rússinn Alexander Solsjenitsyn, lýsti svo vel í samnefndum bókum sínum. Þar þurfti þessi merki rússi að dúsa í 8 ár fyrir meinta óvirðingu í garð Stalíns. Var hann svo gerður útlægður úr Sovétríkjunum 1974 en snéri aftur sem þjóðhetja 1994.

Fram kemur jafnframt í viðtali við Jón Ólafsson í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins (23. september 2012, bls. 50-51) að nóbelskáldið Halldór Laxness hafi í raun verið sannfærður um að Moskvuréttarhöldin á sínum tíma hefðu verið réttlætanleg. Svo virðist sem tíðarandinn hafi verið sá að rithöfundar, mennta- og listamenn létu ofbeldi og manndráp innan Sovétríkjanna sér í léttu rúmi liggja og drógu frekar fjöður yfir slíkt og réttlættu m.a. hér á Íslandi. Kemur þetta m.a. fram í Rauðu bókinni – Leyniskýrslur SÍA þar sem íslenskir kommúnistar m.a. í A-Þýskalandi vissu um eymd og volæði þess tíma en létu annað í veðri vaka þegar þeir vegsömuðu Sovétríkin í dagblöðum á Íslandi.

Á sínum tíma ætlaði Benjamín Eiríksson að gagnrýna griðarsáttmála Hitlers og Stalíns með skrifum í Þjóðviljann, blað kommúnista á Íslandi en ritstjórarnir, þeir Einar Olgeirsson og Sigfús Sigurhjartarson, reyndu að koma í veg fyrir slíkt en á þessum tíma hafði unnusta Benjamíns verið tekin af lífi eins og kom fram í framangreindu fræðiriti Þór Whitehead frá 1995.

Fyrir tilstuðlan Héðins Valdimarssonar var, eftir fund í miðstjórn Kommúnistaflokksins á Íslandi, þrýst á ritstjóra Þjóðviljans, og að lokum tókst með herkjum að fá heimild til að birta greinina í Þjóðviljanum.

Um þessar mundir hamast margir stuðningsmenn og velunnarar ríkisstjórnar Íslands, eins og t.d. rithöfundurinn góðkunni Hallgímur Helgason, við að rægja fjölmarga menn sem börðust hatrammlega gegn kommúnistum á Íslandi. Hann bendir m.a. á félagskap nokkra þeirra myndrænt á netinu undir heitinu Bandidos og dreifir því um netið ásamt miður sómasamlegum athugasemdum eins og honum er von og vísa. Í bakgrunni vefsetur hans á fésbókinni er svo Halldór Laxness sjálfur hafður í smóking en aðrir merkir íslenskir rithöfundar naktir. Þessu þykir honum sjálfsagt mikill sómi af.

Hallgrímur setur vissulega talsvert niður við þetta enda ekki sómi af þegar brattir rithöfundar telja sig hafa höndlað sannleikann og getað túlkað hann betur en aðrir. Þannig verða t.a.m. til ofsatrúarmenn sem fara oft illa með frelsið og ábyrgðina sem því fylgir.

Sama mætti segja um menntamanninn og háskólaspekinginn Stefán Ólafsson sem ítrekað er að reyna að verja ríkisstjórn sem vill ganga að n.k. griðasáttmálum við Evrópusambandið (ESB) en fyrir þeirri samninganefnd fer gamall kommúnisti. Stefán reynir sitt besta til að sannfæra þjóðina að eymdin í dag, bæði hér heima og innan ESB, sé ekki til staðar þrátt fyrir fólksflótta frá landinu bláa og ömurlegt atvinnuástand. Á landinu bláa eru einnig lög brotin af hverjum ráðherranum á fætur öðrum svo ekki sé minnst á þegar sett var ofan í sjálfan Hæstarétt með ólögum og lagt í pólitísk réttarhöld yfir fyrrverandi forsætisráðherra þjóðarinnar.

Undir þetta flest tekur svo blessaða Fréttablaðið ásamt fjölmörgum bloggmiðlum, stjórnleysingjum hvers konar og víða í netheimi sem varð til í hinum frjálsa heimi, ekki í heimi kommúnista þar sem Komintern réð ríkjum í einangruðum leyndarheimi. Það var netheimur kommúnismans.

Því er það fagnaðarefni þegar sagnfræðingar stíga nú fram hver á fætur öðrum og sýna okkur hinum, Hallgrími og Stefáni Ólafs hvernig þetta var þegar foreldrar okkar ólust upp og máttu þola áróður af verra taginu þar sem falsrök og sleggjudómar réðu ríkjum.

Í dag er nýr tími en enn eru til rithöfundar og menntamenn sem nýta nútímatækni, rit- og málfrelsi sitt af miklum móð til að sannfæra þjóð að ganga til liðs við ESB og eiga í samningaviðræðum við gamla kommúnista og sósíal demókrata sem hafa vissulega söðlað um rétt eins og þeir sjálfir.

Hverjir hefðu þurft að sæta fangavist á Íslandi fyrir þær sakir sem verstar geta verið og felst í undirróðri og fölskum yfirlýsingum sbr. SÍA skýrslurnar frá A-Þýskalandi? Hún Vera Hertzsch var ekki kona Hallgríms við 1000 gráður heldur kona við alkul í útrýmingabúðum Stalíns ásamt barni hennar og Benjamíns Eiríkssonar.

Þá er hlegið dátt í herbúðum Samfylkingarinnar og VG og sagt: ,,Þetta er ekki svona í dag.“

Á næstu vikum munu kjördæmaráð Sjálfstæðisflokksins funda um land allt og ákvarða hvort og þá hvenær prófkjör verða haldin. Óhætt er að segja að mikil eftirvænting ríkir innan vébanda Sjálfstæðisflokksins varðandi ný framboð fólks og endurnýjun á listum fyrir næstkomandi kosningar til Alþingis Íslendinga. Í sama mund óttast andstæðingar flokksins að hann muni endurnýjast og ógna þannig viðveru vinstrimanna og villuráfandi stjórnleysingjum á þingi.

Einhver áhöld hafa verið uppi um hvort prófkjör séu hentug leið til að velja félagsmenn á lista fyrir kosningar og hvernig fyrirkomulag skal vera, hverjir fái að kjósa og hvort smölun nýrra félagsmanna, sem staldra margir fremur stutt við í flokkum, sé rétta aðferðin til að tryggja framgang stefnunnar sem mótuð er á meðal félagsmanna t.a.m. á landsfundum eða á þingum flokka eins og á Landsfundi Sjálfstæðisflokksins.

Greinarhöfundur telur að prófkjör séu besta leiðin til að breiða út stefnu Sjálfstæðisflokksins og tryggja honum breitt fylgi í komandi kosningum. Einnig má ætla að fólk, sem skráir sig í flokkinn fyrir prófkjör, hafi sterkar skoðanir rétt eins og þeir rótgrónu um hvaða einstaklingar eiga að skipa sæti á lista stærsta stjórnmálaafsl á Íslandi.

Vænta má að talsverð pólitísk átök muni verða milli einstaklinga í efstu sætum á lista flokksins víða um land en styrkleiki sjálfstæðismanna er að sameinast undir einu merki að loknu prófkjöri. Þrátt fyrir samstöðuna er mikið bakland á milli kosninga fólgið í félögum um land allt sem halda þingmönnum sínum og sveitastjórnarfólki að efninu og benda á þegar vikið er frá stefnu flokksins í samstarfi við önnur stjórnmálaöfl. Hver og einn frambjóðandi verður að gæta sín hvað fjármögnun varðar fyrir prófkjörin og þar má enginn selja sálu sína eins og kommúnistar gerðu hér á árum áður.

Nú má vænta að nýr forystumaður taki þátt í landsmálnum og færir sig úr borgarstjórn eftir að hafa átt undir högg að sækja gegn stjórnleysisafli sem barðist m.a. fyrir því að koma lifandi ísbirni fyrir í Fjölskyldu- og húsdýragarðinum en lofaði því jafnframt að fara á skjön við stefnuskrá sína. Óljóst er hvernig tekið verður í framboð oddvita sjálfstæðismanna í borgarstjórn á næstu misserum en óhætt er að segja að þar fer skelegg manneskja sem mun láta að sér kveða og ógna annars skelfilegu liði stjórnarflokkana sem hafa brotið hverja einustu brú að baki sér og farið gegn eigin flokksmönnum í hverju málinu á fætur öðru. Einnig er leitt að önnur skelegg kona hafi þurft að yfirgefa flokkinn vegna persónulegra mála, kona sem hefur barist lengi og vel gegn vinstrimönnum og stjórnleysingjum á Alþingi. Seint verður fullþakkað framtak hennar og áræðni í ræðustól á Alþingi þegar mest á reyndi.

Þrátt fyrir allt og væntar breytingar í forystusveit Sjálfstæðisflokksins og á listum fyrir næstu kosningar verður bakland flokksins að tryggja að prófkjör verði haldið í öllum kjördæmum á næstunni. Einnig verður að draga upp í stefnuskrá einfalda og skýra sviðsmynd af því hvað tekur við ef vinstriflokkar ná að halda völdum.

Eitt gott dæmið er að ný vinstristjórn mun leiða af sér áframhaldandi viðræður við ESB og jafnvel enn frekara framsal á fullveldinu en á horfðist í fyrstu þegar sótt var um aðild. Nýlegur úrskurður stjórnlagadómstóls Þýskalands hefur gefið til kynna frekara framsal á fullveldi aðildarríkja sambandsins. Á þetta þarf að benda og flækja ekki umræður um nýjan gjaldmiðil þegar slíkt er ekki í sjónmáli a.m.k. á næsta áratug.

Að auki verður að leggja áherslu á hagsmuni heimilanna og að ganga til liðs við heimilin í landinu í næstu kosningum. Samhliða því verða atvinnumálin að vera stór þáttur í baráttunni enda ljóst að ríkisstjórn Íslands hefur gert illt verra á undanförnum árum og stefnir að því að taka enn frekar út af pólitískum og efnahagslegum yfirdrætti þjóðarinnar til að kaupa sér atkvæði á næstkomandi kosningavetri. Á þetta þarf að leggja áherslu og ítreka.

Ekki má víkja frá því að hvatt sé til sparnaðar, skattar lækkaðir og þeim sem eiga fjármagn tryggt að það fjármagn verði ekki af þeim tekið með ósanngjörnum hætti eða með óeðlilegri skattlagningu á fjármagn eða atvinnuveg. Samhliða þessu verður fjármálakerfið að gæta að fjármálastöðguleika og fjármálaöryggi þjóðarinnar í heild. Að þessu stuðla núverandi stjórnvöld ekki og gera illt verra, meta ekki áhættu rétt og virðast hafa takmarkað vit á rekstri, því miður. Sama má segja um einstakar stofuplöntur háskólasamfélagsins sem virðast hlaupa undir hverja vitleysuna á fætur annarri sem þessi ríkisstjórn hefur viðhaft undanfarin ár enda ekki að furða því að öðrum kosti þurrkast þær upp og ná ekki að blómstra.

Sjálfstæðisflokkurinn á ekki og má ekki selja sig til þjóðarinnar með þessum falska hætti heldur verður að gæta að því að innistæða sé fyrir árangri sem lofað er og treystir greinarhöfundur aðeins þeim flokki til að standa við gefin fyrirheit í þeim efnum enda hefur sagan sannað það. Til þessa þarf að velja á lista flokksins um land allt fólk úr atvinnulífinu, fólk með reynslu af því að berjast fyrir hverri krónu og vill byggja upp land og þjóð, verja land sitt og auðlindir þess um ókomin ár og tryggja atvinnu, atvinnufrelsi, frelsi einstaklingsins og rækta samvinnu við lýðræðisþjóðir og helstu vinaþjóðir Íslands.

Greinarhöfundur hvetur því sjálfstæðisfólk um land allt til þátttöku í prófkjörum og hvetja til þeirra innan kjördæmisráða sinna. Við verðum að tryggja að fyrir næstu kosningar til Alþingis sýni Sjálfstæðisflokkurinn að hann er flokkur allra stétta sem hann virðist ekki vera í dag en verður að endurspegla !

Með grein í Morgunblaðinu í dag, 11. september 2012, svarar seðlabankastjóri, Már Guðmundsson, Birgi Ármannssyni alþingismanni, sem birti grein í sama blaði 5. september sl., er fjallaði um stöðu seðlabankastjóra og hlutleysi hans gagnvart þjóð sinni í tengslum við setu sem formaður í samningahópi um gjaldmiðlamál í viðræðum um aðild að ESB.

Í grein sinni reynir seðlabankastjóri að réttlæta setu sína sem formaður gjaldmiðlahóps sem er í viðræðum við ESB, eins og hann kallar hópinn sem hann er í forsvari fyrir. Telur hann að einu sérfræðingar landsins á þessu sviði starfi innan Seðlabanka Íslands. Hann telur að um gjaldmiðlamál gætu líklegast ekki aðrir vélað nema hann og fáeinir starfsmenn bankans og vísar m.a. til laga varðandi bankann sjálfan varðandi ráðgjöf til ríkisstjórnar. Ætli að slík ráðgjöf eigi ekki fremur við um ríkisfjármál almennt og fjármögnun en ekki fordæmalausar viðræður ríkisstjórnar, pólitískar viðræður, við yfirþjóðlegt vald sem ESB er sem sama ríkisstjórn hefur einsett sér að ganga til samninga við í óþökk þorra landsmanna?

Sérfræðingar Seðlabanka Íslands, utan seðlabankastjóra, eru aðilar sem verða að njóta hlutleysis Seðlabanka Íslands og það er óábyrgt af seðlabankastjóra að setja þá alla í þá erfiðu stöðu sem hann gerir með setu sinni í umræddum gjaldmiðlahóp og ekki síður ef hann er formaður hópsins sem stendur í viðræðum við ESB. Hvert er þá hlutverk bankans gagnvart íslenskri þjóð þegar kemur að því að gæta hagsmuna hennar í viðræðum við ESB varðandi gjaldmila- og peningamál síðar og vera ráðgefandi sbr. 14. gr. laga um Seðlabanka Íslands?

Birgir Ármannsson hefur mikið til síns máls þegar hann hefur reifað réttilega umboðsvanda þann sem seðlabankastjóri er í þegar hann situr í forsvari í samningaviðræðum við ESB, er seðlabankastjóri í banka sem mun gefa út bókina Valkostir Íslands í gjaldmiðils- og gengismálum sem er í prentun og þarf svo síðar, vegna skorts á sérfræðingum á þessu sviði á Íslandi að eigin sögn, að koma fram og dæma hvoru tveggja sem bæði eru hans eigin gjörðir.

Seðlabankastjóri er bankastjóri sjálfstæðs banka skv. lögum nr. 36/2001 um bankann sjálfan og með því að blanda sér í pólitískar viðræður við ESB skerðir hann þetta sjálfstæði bankans og setur starfsmenn sína alla í afar hæpna stöðu svo ekki sé dýpra í árinni tekið. Reyndar má ætla að þetta sé brot á framangreindum lögum einmitt vegna þess umboðsvanda sem bankinn er nú í til að geta veitt óháða ráðgjöf til ríkisstjórnar, sem reyndar vill ólm ganga í ESB, um gjaldmiðlamál með vísan í 2. mgr. 14. gr. framangreindra laga.

Hvernig getur svo ný ríkisstjórn, sem tekur væntanlga við eftir næstu kosningar, treyst á ráðgjöf Seðlabanka Íslands varðandi gjaldmiðlamál þegar þar situr bankastjóri sem ekki er vitað hvar stendur og er ekki óháður í ráðgjöf sinni sem og allir hans starfsmenn? Eiga menn að treysta á Guð og lukkuna í þeim efnum þegar þar að kemur?

Það veit hvert mannsbarn að seðlabankastjóri er uppfullur af umboðsvanda í þessu máli öllu saman, vanda sem reifaður var ítarlega í siðferðiskafla skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis sem greinarhöfundur telur hafa verið einn vitrænasta hluta skýrslunnar og mest á byggjandi til framtíðar. Verst er þó að seðlabankastjóri hefur einnig sett alla starfsmenn sjálfstæðs seðlabanka í sömu stöðu með setu sinni í viðræðuhóp vegna samninga við ESB. Hugsanlegt er, en ekki fullyrt, að hann gæti hafa fengið formennskuna til að drýgja laun sín en það réttlætir ekki þá pólitísku áhættu sem hann setur þjóð sína og banka hennar í.

Seðlabankastjóri er þarna rammfalskur í grein sinni í Morgunblaðinu í dag og varpar skýrara ljósi en áður á hlutverkavanda sinn eins og allir gera sem telja sig búa yfir yfirnáttúrlegri þekkingu en hafa ratað villu vega.

Stjórnmálamenn margir hverjir telja sig þess umkomna að vita vel hvað skattgreiðendur þurfi á að halda og í hvað eyða skuli fjármunum skattborgara þegar kemur á áætlun varðandi útgjöld ríkis og sveitarfélaga á milli kosninga. Þetta á reyndar einnig við um niðurskurð á fjárlögum en yfirleitt reynist þeim erfitt að skera niður á stofnunum sem standa þeim næst.

Á miðju kjörtímabili fara stjórnmálamenn, rétt eins og fuglar við hreiðurgerð að vori, að undirbúa vinsældaframkvæmdir hvers konar sem hugsanlega má nýta fyrir kosningar þar sem klippa má á borða hér og þar. Sjálfsagt er fyrir stjórnmálamenn að sýnast vera miklir atgervismenn og geta sýnt fram á framkvæmdir, dug og styrk. En þegar slíkar framkvæmdir eiga almennt ekki við í miðjum niðurskurði er rétt að staldra við og endurmeta stefnuna þar sem gæta þarf að forgangsröðun verkefna.

Dæmi um þetta er skyndileg hækkun launa hjá einum ríkisstarfsmanni í læknastétt nú nýverið. Undirritaður er almennt fylgjandi hækkandi launum til handa þeim sem það eiga skilið og þá verður vissulega jafnt yfir alla að ganga og að slíkt sé ekki í hrópandi ósamræmi við önnur áform, t.a.m. sársaukafullann niðurskurð innan Landspítala Háskólasjúkrahúss. Svo er það hin hliðin varðandi byggingu hátækni háskólasjúkrahús í túnfæti Ingólfs Arnarssonar á tímum niðurskurðar. Nýtt sjúkrahús er örugglega bráðnauðsynleg framkvæmd og sjálfsagt tímabær en höfum við efni á því og hvernig ber að forgangsraða? Á þessu eru skiptar skoðanir, jafnvel innan flokka og flokksbrota.

Sjálfsagt er að þetta fari allt saman en ljóst er að þarna fer ekki saman hugmyndir um ráðdeild og sparnað hjá ríki og sveitarfélögum enda hvorki ríki né sveitarfélag með ráð á að stuðla að þessum launahækkunum eða framkvæmdum því það er enginn peningur til að ganga til verka. Slíkt þarf að taka að láni með háum vöxtum, þ.e. hárri rentu á peninga enda lánstraustið ekki eins og áður var. Ísland allt er skuldsett og verða því mörg bráðnauðsynleg verkefni undir í samkeppni við önnur, sum öllu ónauðsynlegri og jafnvel gæluverkefni.

Í því efni má nefna hin bráðnauðsynlegu Vaðlaheiðagöng sem sagt er að Eyfirðingar geti ekki verið án þrátt fyrir mikinn rembing milli þeirra og Þingeyinga í aldir. Reikna má með að sá rembingur muni eitthvað minnka ásamt meiri og betri sambúð þessara verðandi sveitunga sem áður vildu vart kannast hvor við annan. En það eitt að eyða þessum rembingi mun kosta skattgreiðendur það að þeim er gert að dekka áhættuna af verkefninu ef illa fer í samskiptum og samgöngum milli þessara góðu granna inní ókomna framtíð.

Ríkisstjórn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar hafa á síðustu árum látið undir höfuð leggjast að koma verðmætasköpun af stað á Íslandi síðustu árin. Það er verðmætasköpun sem getur stuðlað að því að fjármunir fáist til ríkis og sveitar svo hægt verði að standa undir framkvæmdum sem vissulega geta verið nauðsynlegar sem og launahækkanir svo fagfólk fari ekki allt úr landi. Við getum ekki endað á Íslandi með ónýt tæki eða ónothæft húsnæði þar sem ný tæki komast ekki inn vegna þrenginga sbr. vænta byggingu hátækni sjúkráhúss á Íslandi. Við getum heldur ekki stuðlað að hærri launum lækna, verkfræðinga, hjúkrunarfræðinga, sjúkraliða, tæknimenntaðra, iðnaðarmanna og annarra stétta nema að skapa hér verðmæti. Eitthvað verður að framleiða.

Því og þess vegna verður ríki og sveitarfélög að stuðla að því að komandi kynslóðir, börnin okkar, líði ekki skort þegar kemur að niðurskurði í skólastarfi. Það verður að gæta þess að þegar ríkisstjórn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar hefur nú skorið niður svo um munar hjá grunn- og framhaldsskólum landsins og einnig hjá Námsgagnasjóði að metnaðarfull sveitarfélög grípi nú inní og stuðli að því að færa komandi kynslóðum nýjar bækur og þau tæki og tól sem til þarf þegar ríkið hefur ekki efni á því eða forgangsraðar ekki rétt fyrir fólkið í landinu. Í slíku árferði verðum við að standa vörð um að það unga fólk sem nú gengur í gegnum skólakerfið svo það geti t.a.m. tæknimenntað sig og komið þessu landi og þessari þjóð á fætur þó síðar verði.