Það er verið að reyna að mynda ríkisstjórn.  Fyrir nær hálfri öld kom fram á hinum pólitíska vettvangi markmiðsyfirlýsing í fjórtán liðum um uppbyggingu íslensks þjóðfélags. Sú markmiðssetning hefur alla tíð sett mark sitt á mína sýn á þjóðfélagið. Ég gæti enn í dag skrifað undir meginefni allra fjórtán greinanna.

Á meðan sumir stjórnendur föllnu bankanna sitja á sakamannabekk og berjast gegn enn einni aðför saksóknara sem þegar hefur komið þeim í fangelsi, hrjúfrar einn lykilstjórnandi Kaupþings sig í nýjum hægindastól hjá verðbréfafyrirtæki og reynir að endurskrifa söguna sér í hag.

Ásgeir Jónsson hagfræðingur sem var kostaður af Kaupþingi til að reka svokallaða greiningardeild, sem stundum virtist leggja frekar áherslu á að greina stöðuna bönkunum í hag en að gera það hlutlægt og með því styrkja stöðu og verð bankanna, er kominn í hlýjuna að nýju.  Glópagullið dregur.

Ásgeir er nú í yfirstjórn Virðingar og titlaður „efnahagsráðgjafi“. Hann skrifar reglulega um hugleiðingar sínar og stundum reynir hann að verja fortíð sína. Sem er sjálfsagt mál svo fremi sem sú vörn byggi ekki á rangfærslum.

En því miður grípur hann nú til rangfærslna til að réttlæta þá blindu sem glópagullið sló á hann á sínum tíma. Í nýjum pistli segir Ásgeir:

„Það sem skipti þó mestu var að eftir að bankarnir þrír drógu sig til baka hófu samfélagsbankar landsins – íbúðalánajóður og sparisjóðirnir – stórsókn inn á fasteignalánamarkaðinn til þess að endurheimta þá markaðshlutdeild sem hafði tapast til bankanna. Saman veittu þessar samfélags-lánastofnanir gríðarlegu fjármagni til fasteignalána 2007-2008 sem nægði til þess að fóðra húsnæðisbóluna í  1-2 ár til viðbótar.  Þessi sókn skildi síðan eftir ein verstu fasteignalán í nútímasögu landsins sem skattgreiðendur þurftu síðar að súpa seyðið af og lesa má nánar um í tveimur rannsóknarskýrslum Alþingis…“

Þetta er hreinlega rangt hjá Ásgeiri.  Það voru allt að 100% ófjármögnuð fasteignalán bankakerfisins sem skattreiðendur hafa þurft að súpa seyðið af, en ekki lán Íbúðalánasjóðs sem sjaldnast náðu nema í besta falli 60%-70% af markaðsvirði íbúðarhúsnæðis vegna afar lágra hámarksfjárhæða.

Þetta veit Ásgeir þótt hann segi annað sem „efnahagsráðgjafi“ Virðingar.

Viðs skulum kryfja staðhæfingu Ásgeirs um meinta „stórsókn“ Íbúðalánasjóðs inn á fasteignamarkaðinn 2007 og 2008.  Sannleikurinn er sá að íbúðalán Íbúalánasjóðs hélst svipað frá því í ágúst 2004 þegar bankarnir komu inn á íbúðalánamarkaðinn og sprengdi hann í loft upp sem endaði með hruni og allt fram yfir hrun.  Þetta má sjá á eftirfarandi línuriti sem sýnir íbúðalána banka og Íbúðalánasjóð í íslenskum krónum:

Heildarfjárhæð íbúðalána ÍLS var á svipuðu róli 2004 og fram yfir hrun. Smellið á myndina til að stækka hana!

Þótt framangreind mynd virðist benda til þess að bankarnir hafi fregið sig út af íbúðalánamarkaðnum í lok árs 2007 eins og Ásgeir er að reyna að gefa í skyn og falsa þannig söguna, þá var það bara alls ekki svo. Þeir fóru bara að lána gengistryggð íbúðalán í staðin. Og ef ég mann rétt þá mælti Ásgeir með töku slíkra lána sem „óháður“ framkvæmdastjóri greiningardeildar Kaupþings.

Menn vita nú hvar gjaldeyrislánin enduðu með tilheyrandi kostnaði fyrir skattgreiðendur.
Skoðum þróun gengistryggðra lána bankakerfisins til heimila 2004 til og með 2008. Athugið að gengistryggð íbúðalán voru ekki sérgreind í gögnum bankanna fyrr en um mitt ár 2007, sama tíma og Ásgeir reynir í dag að gefa í skyn að bankarnir hafi dregið sig út af íbúðalánamarkaði. Gengistryggð lán eru gul í grafinu og greinilegt að bankarnir juku verulega slík útlán allt fram að hruni!

Gjaldeyrislán bankanna tóku við af verðtryggðum íbúðalánum þeirra á árinu 2007 og 2008. Sú innkoma ýtti aftur undir þenslu á fasteignamarkaði.

Það sést því hér svart á hvítu að fullyrðingar hins ágæta fræðimanns Ásgeirs Jónssonar sem eðlilega blindaðist af glópagulli bankanna á sínum tíma stenst ekki skoðun. Ég held hann ætti að læra af þeirri reynslu og ekki hætta fræðimannaheiðri sínum með vísvitandi sögufölsunum sem ætlað er að breiða yfir fyrri mistök.

Samfylkingin getur átt framtíð.  Oddný Harðardóttir veitti flokknum þá framtíð með þvi að segja af sér. Við tekur nýr maður í landsmálapólitík sem hefur getið sér gott orð í bæjarpólitíkinni á Akureyri. Hann er ekki skaðaður af launsátursvígum, meintum svikum vegna hrunsins og öðrum fortíðarvandamálum Samfylkingarinnar.

Ég vona að efnilegur, nýr leiðtogi Samfylkingarinnar nái að rétta úr kútnum. En ef ekki þá deyr Samfykingin drottni sínum í næstu kosningum. Þá verður bara að hafa það. Það eru fleiri sem geta tekið upp kyndlinn í anda norræns sósíaldemókratisma.

Klofningurinn í Framsóknarflokknum er algjör. Það er að koma í ljós eftir kosningar þar sem Sigmundur Davíð hervæðist í fjölmiðlum. Stuðningsmenn hans margir hafa verið afar harðorðir á samfélagsmiðlunum. Þoldu algerlega ekki að tapa á flokksþingi. Vigdís Hauksdóttir gerir nú opinberlega atlögu beint að kjörnum formanni Sigurði Inga.

Sigurður Ingi mun standa þessa atlögu að sér ef hann vill. Og hann er með þétt lið að baki sér. En þingflokksfundir Framsóknar verða ekki mikils virði eftir það.

Annað hvort mun Framsóknarflokkurinn klofna endanlega eða þá að þessir tveir herramenn verða að yfirgefa sviðið.

Ef það verður niðurstaðan þá liggur lausnin fyrir. Lilja Dögg Alfreðsdóttir tekur við sem formaður og Silja Dögg Gunnarsdóttir tekur við sem varaformaður. Ritari verður áfram Jón Björn Hákonarson.

Þessi klofningur þarf hins vegar ekki að koma í veg fyrir að Framsóknarflokkurinn taki þátt í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokki, Bjartri framtíð og Viðreisn. Þvert á móti. Fyrir hina flokkana er pólitískt auðveldara gagnvart kjósendum að fá með klofinn Framsóknarflokk án Sigmundar Davíðs en „heilan“ Framsóknarflokk með  SDG innanborðs.

… og meirihlutinn er nægur til að gefa svigrúm fyrir þingmenn til að sitja hjá í málum sem þeir eru ekki alveg sáttir við!

Viðbót:

Hef strax fengið nokkur viðbrögð við þessum pistli þar sem menn staðhæfa að „Klofningur í Framsókn“ sé ofmælt. Sigmundur Davíð standi nú nánast einn. Ég ofmeti styrk hans. Ef það er rétt ætti fyrirsögnin að vera „Flísast úr Framsókn“

Lýðræðið er ekki sjálfgefið. Grundvallarmannréttindi eru ekki sjálfgefin. Þvert á móti.

Við vitum hvernig einræðisherrar og herforingjaræði var við stjórn fjölda ríkja í Evrópu lungann úr síðustu öld. Fasistar, nasistar og einræðisherrar sem stjórnuðu í nafni kommúnisma.

Sovétríkin með Stalín, Þriðja ríki Þýskalands með Hitler, Ítalía með Mussolini, Spánn með Franco, Portúgal með Salazar, Grikkland með Kondylis, Metaxa og síðar Ioannidis, Pólland millistríðsáranna með Pilsudski og síðar einræðisherrar og leppar Sovétríkjanna, Rúmenía með fasistan Antonescu og síðar leppar Sovétsins og að lokum Ceaușescu. Og svo náttúrlega öll hin löndin á áhrifasvæði Sovétríkjanna eftir síðari heimsstyrjöldina. Balkanskaginn eftir daga Títós.

Það er unnt að telja fleiri!

Og ef við snúum okkur til Rómönsku Ameríku þá voru herforingjastjórnir og einræðisherrar frekar regla en undantekning á 20. öld.

Nú erum við að horfa aftur á sömu þróun.

Erdogan í Tyrklandi.

Við sjáum tilhneygingu í þessa átt í Ungverjalandi og Póllandi sem dæmi.

Pútín er eins og hann er í Rússlandi. Hvíta-Rússland og Úkraína þar sem öfgafullir þjóðernissinnar hafa sett allt í bál og brand.

Það sem verra er.

Bandaríkin með fasistan Trump sem mögulegan forseta.

Lýðræðið og mannréttindin eru ekki sjálfgefin. Og við þurfum að búa okkur undir að verja bæði lýðræðið og mannréttindin.

Sumir eru að fara af saumunum vegna einkarekinna heilsugæslustöðva í Reykjavík. En opinber rekstur í heilbrigðismálum er ekki endilega besta formið í öllum tilfellum. Samvinnurekstrarformið gæti hentað vel um rekstur heilsugæslustöðva. Vandinn er bara sá að löggjafinn hefir markvisst unnið gegn samvinnurekstrarforminu sem mjög oft gæti átt við.

… og áður en þið sem sjáið rautt þegar minnst er á samvinnurekstur farið að missa ykkur í athugasemdakerfinu þá verð ég að minna ykkur á að samvinnurekstrarformið er eitt. SÍS annað …

Oddný Harðardóttir hafði sigur í formannskjöri Samfylkingarinnar. Sá sigur er einnig sigur Viðreisnar og einnig sigur VG. En ósigur Samfylkingarinnar sem stjórnmálaafls en sigur fyrir hugmyndafræði vinstri hluta þeirra ágætu stjórnmálasamtaka!

Ég held við stöndum frammi fyrir nýjum veruleika í íslenskum stjórnmálum með þessari niðurstöðu. Vinstrið styrkist. Og hægri miðjan styrkist. Og Oddný er Auðhumla Viðreisnar!

Það að Samfylkingin hafi valið til vinstri í þessu formannskjöri gerir að að verkum að afar stór hópur hægri krata mun ekki kjósa þau samtök. Þeir munu margir kjósa Viðreisn.

Sigríður Ingibjörg sá um Hara Kiri Samfylkingarinnar með rýtingsstungu í bak fráfarandi formanns Samfylkingarinnar Árna Páls Árnasonar. Hara Kirir sem breytti Samfylkingunni frá mikilvægu pólitísku afli yfir í smáflokk. En kannske gerði Sigríður Brútus það sem gera þurfti! Draga línuna milli vinstrisins og hinnar hófsömu miðju Árna Páls. Lagði grunn fyrir aðskilnaði bins mikilvæga tiltölulega hófsömu vinstris Kötu Jak og hægri kratismans. Allavega þá hafa hægri kratar ekkert lengur neitt sameiginlegt með Samfó.

Og þar liggur sóknarfæri Viðreisnar!

„I told you so“ er soldið klént 🙂  En „I told you so“ er barasta að gerast. Ég byrjaði að spá uppstokkun íslenskra „stéttar“ stjórnmála fyrir áratug eða svo. Og enn einu sinni þá sé ég spádóma mína rætast…  

Hér á árum áður var Breiðholtið úthverfi. Og í hugum margra „vandræðaúthverfi“. En nú er Breiðholtið löngu hætt að vera úthverfi. Og fjarri því að vera til vandræða. Breiðholtið með Fossvoginum, Smáíbúðahverfinu og Háaleitishverfinu með Kringlumýrina er orðin virk miðja á höfuðborgarsvæðinu.

En hvar liggja úthverfin?

Jú, erfiðustu úthverfin í öllum skilningi eru í póstnúmerum 101 og 107. Afskorin jaðarbyggð.

Á sama hátt og til dæmis hinn ágæti sjávarbær Siglufjörður sem fyrir 100 árum var í alfaraleið og miðju samgangna þar sem samgöngur á Íslandi á þeim tíma voru einungis greiðar á sjó hætti að vera í alfaraleið og bærinn varð skemmtilegur útkjálki með mikla sögu, þá eru póstnúmer 101 og 107 í Reykjavík orðinn útkjálki Reykjavíkur. Með mikla sögu.  Og niðurgreidd störf gegnum stjórnýslu landsins sem var flutt frá Kaupmannahöfn upp úr aldamótunum 1900 og komst aldrei til fólksins.

Vandræðaúthverfið 101 er hins vegar – ólíkt Siglufirði – með þá stöðu að það eru svo margir stjórnmálamenn og áhrifamenn úr atvinnulífinnu sem námu í tveimur ágætum framhaldsskólum, MR og Verzló, fastir í fortíðinni og gera allt til þess að viðhalda „fyrri stöðu“ þessa erfiða úthverfis í stað þess aðhorfa til heildarinnar. Heildarinnar á höfuðborgarsvæðinu og heildarinnar á Íslandi yfir höfuð.

Þessi fortíðarárátta sem jafna má við rómantíska sýn Íslendinga á síðari hluta 19. aldar og fyrri hluta 20. aldar um íslenska „þjóðveldið“ á Þjóðveldisöld, er löngu farin að vera hamlandi fyrir eðlilega þróun bæði höfuðborgarsvæðisins og landsins í heild.

Hvernig væri að ráðamenn í stjórn og stjórnarandstöðu sem aldir eru upp í MR, Verzló og lagadeild HÍ taki hausinn upp úr hlandkoppunum og fari að hugsa um heildina Ísland?

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson formaður Framsóknarflokksins hefur nú bent á hið augljósa. Uppbygging framtíðar Landspítala við innilokaða Hringbraut er bull.  Það á að sjálfsögðu að byggja upp sjúkrahús allra landsmanna frá grunni á nýjum hentugum stað. Það er einfaldasta ig fljótlegasta leiðin. Það hefur verið ljóst um áratuga skeið.

Hringbrautin og Borgarspítalinn – þar sem hefði átt að byggja upp þjóðarsjúkrahús á sínum tíma en kosturinn markvisst eyðilagður með byggingu íbúðahúsnæðis vestan Eyrarlands – geta verið í fullum rekstri þar til flutt er inn í glænýjan nútíma spítala. Hugmyndin um uppbyggingu við Hringbraut er eins og að byggja upp alla kaffihúsamenningu á Kaffi Mokka …

En með hugmyndinni um að byggja framtíðar þjóðarsjúkrahús við Vífilstaði – er forsætisráðherrann ekki að slá nagla í líkkistu Reykjavíkurflugvallar?

Með flutningi þjóðarsjúkrahússins er miklu fljótlegra að flytja bráðasjúkinga sem koma með sjúkraflugi utan af landi frá Keflavík með hagkvæmri þyrlu en að potast í gamaldags sjúkrabíl gegnum föstudagsumferðina úr Vatnsmýrinni í jaðar Heiðmerkur…

Hvað segja „flugvallarvinir“ við þessu?