Það er rannsóknarefni að Íbúðalánasjóður hafi staðið af sér hrunið á meðan allir stóru bankarnir urðu gjaldþrota sem og flest fjármálafyrirtækin og meira að segja Seðlabankinn sem varð tæknilega gjaldþrota!

Enda er áhugi hjá Alþingismönnum að gera óháða úttekt á Íbúðalánasjóði og rekstri hans.

Reyndar gerði Ríkisendurskoðun stjórnsýsluathugun á Íbúðalánasjóði árið 2006 þar sem sjónum var sérstaklega beint að fjárstýringu sjóðsins í kjölfar árásar bankanna á Íbúðalánasjóð haustið 2004 og 2005.  Niðurstaða þeirrar úttektar var  að rekstur sjóðsins á árunum 2003 til 2006 var í takt við lög og reglugerðir og að fjárstýring sjóðsins væri eðlileg og innan þess ramma sem sjóðnum var settur af löggjafarvaldinu, ráðuneyti og Fjármálareftirliti.

En sumir Alþingismenn telja Ríkisendurskoðun greinilega ekki óháða.

Það er jákvætt fyrir Íbúðalánasjóð og þá sem komið hafa að rekstri sjóðsins undanfarinn áratug að gerð verði óháð úttekt á sjóðnum og áhrifum hans á samfélagið. Svo fremi sem sú úttekt verði óháð en ekki pólitísk.

Starfsmenn og stjórnendur sjóðsins hafa nefnilega um langt árabil setið undir órökstuddum dylgjum af ýmsu tagi. Dylgjum sem reyndar hefur oftast verið hraktar, en einhverra hluta vegna hefur dylgjunum verið haldið á lofti í fjölmiðlum og á forsíðum blaða en minna farið fyrir því þegar dylgjurnar hafa verið hraktar með staðreyndum:

Það sem er nokkuð ljóst að komi út úr óháðri rannsókn verður væntanlega meðal annars:

Staðfesting á því að Íbúðalánasjóður hafði minnst með þenslu og fasteignabóluna haustið 2004 og árið 2005 að gera.  Sökin sé nær alfarið bankannana

Staðreyndir um þetta tímabil má meðal annars lesa í skýrslunni  “Aðdragandi, innleiðing og áhrif breytinga á útlánum Íbúðalánasjóðs 2004.” Smellið á heiti skýrslunnar til að lesa.

Staðfesting á fyrrnefndri niðurstöðu Ríkisendurskoðunar í stjórnsýsluathugun 2006 þar sem staðfest var að fjárstýring sjóðsins væri eðlileg.

Væntanlega mun til viðbótar koma fram að viðbrögð sjóðsins á þessu tímabili sé grunnur þess að Íbúðalánasjóður stóð af sér hrunið nánast einn alvöru fjármálastofnanna.

Staðfesting á því að það lausafé sjóðsins sem var til ávöxtunar í bönkum og fjármálafyrirtækjum við hrun fjármálakerfisins var annars vegar eðlilegt lausafé sem sjóðurinn þarf að hafa til reiðu til að standa undir afborgunum af fjármögnunarbréfum Íbúðalánasjóðs 6 mánuði fram í tímann, að kröfu lánshæfismatsfyrirtækjanna og í takt við eðlilega fjárstýringu og hins vegar fé sem sjóðurinn fékk úr reglubundnu fjármögnunarútboði og þörf var að ávaxta í skammtímaávöxtun þar til það var afgreitt til viðskiptavina sjóðsins í formi útlána.

Þá er ljóst að tap sjóðsins vegna lána til leiguíbúða verði rannsakað. Líkleg niðurstaða vegna þess er:

Staðfesting á því að Íbúðalánasjóður hafi lánað of mikið til byggingar leiguíbúða í  fjölbýlishúsum á Austurlandi, en að sjóðurinn hafi starfað í einu og öllu á grunni laga og reglugerða við úthlutun lánsvilyrða og  á grunni jafnræðisreglu ekki haft stöðu til að gera upp á milli leigufélaga sem stóðu að byggingu húsnæðisins þar sem umsóknir þeirra voru studd greiningu einstakra sveitarfélaga á húsnæðisþörf.

Mögulega munu koma fram einhverjir smávægilegir hnökrar og einstaka vafamál í rekstri sjóðsins eins og alltaf þegar gerðar eru heildstæðar stjórnsýsluúttektir á fyrirtækjum og stofnunum. Úr þeim væntanlega unnið í umbótarferfli innan sjóðsins eins og gert hefur verið reglulega innan sjóðsins allt frá stofnun hans.

Enn og aftur.

Það er rannsóknarefni að Íbúðalánasjóður hafi staðið a sér hrunið á meðan allir stóru bankarnir urðu gjaldþrota, flest fjármálafyrirtækin og meira segja Seðlabankinn varð tæknilega gjaldþrota.

En nú er ég afar ánægður. Því þessi seinkunn hefur gefið mér kost á gæðastund í morgunsárið með yngstu börnunum mínum þremur sem öll eru í Breiðagerðisskóla í vetur.

Við höldum áfram að vakna á sama tíma og áður – en fáum rúman og góðan tíma til að borða morgunmat, lesa blöðin – sem reyndar eru bútuð niður svo allir geti lesið – líka Gréta 6 ára sem er að læra að lesa og vill stauta sig gegnum fyrirsagnirnar – spjalla saman og klæða okkur í rólegheitunum. Skutla þeim síðan í skólann. Sjaldnast stress því tíminn nægur.

Þessi gæðastund í morgunsárið er mikilvæg. Sérstaklega núna þegar æfingar strákanna eru tvist og bast í eftirmiðdaginn – stundum ekki búnar fyrr en í miðjum matartíma – og matartíminn því tætingslegri en áður.

Já, stundum breytist ergelsið í gleði. Og það er nú gott!

Jón Sigurðsson sem formaður Framsóknarflokksins bað íslensku þjóðinar afsökunar á þessum mistökum. Þetta var á fjölmennum miðstjórnarfundi og klapp Framsóknarmanna ætlaði aldrei að þagna. Enda var mikill meirihluti Framsóknarmanna á móti ákvörðun Halldórs og hvernig hún var tekin.

Þá Valgerður Sverrisdóttir formaður Framsóknarflokksins sem á flokksþingi í janúar 2009 bað þjóðina afsökunar á hlut Framsóknar í aðdraganda hrunsins. Það var einmitt á því flokksþingi sem Framsóknarmenn fyrstir allra gerðu upp mistök fortíðarinnar og fylgdu því eftir með því að skipta algerlega út flokksforystunni. Algerlega.

Með því að skipta út forystunni sýndu Framsóknarmenn ekki einungis iðrun sína í orði heldur einnig á borði. Slíkt hefur hvorki Samfylking né Sjálfstæðisflokkur gert. Formannsskipti í þeim flokkum voru vegna alvarlegra veikinda fyrrum formanna. Ekki vegna iðrunar.

Nú þegar Jóhanna biðst afsökunar fyrir hönd Samfylkingar eru gerendur í fyrrnefndri ríkisstjórn Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks enn á sviðinu. Jóhanna sjálf var ráðherra í ríkisstjórn. Undir hana heyrði Íbúðalánasjóður. Enda var hún í efnahagsteymi ríkisstjórnarinnar.

Össur Skarphéðinsson núverandi utanríkisráðherra var iðnaðarráðherra í ríkisstjórninni og steig hrunadansinn með forystu Sjálfstæðisflokksins síðustu klukkustundirnar þar sem Ingibjörg Sólrún var úr leik vegna veikinda.

Kristján L. Möller var samgönguráðherra og hélt því embætti þar til í haust. Kristján er enn þingmaður og ekkert fararsnið á honum.

Þórunn Sveinbjarnardóttir var umhverfisráðherra og er nú formaður þingflokks Samfylkingarinnar. Heldur ekkert farasnið á henni.

Sá eini sem tók einhverja ábyrgð er Björgvin G. Sigurðsson sem var viðskiptaráðherra í aðdraganda hrunsins og í hruninu. Hann hafði manndóm í sér að segja af sér ráðherraembætti. Hann hafði einnig manndóm til þess að hverfa af þingi meðan rannsóknarnefnd Alþingis fór yfir hrunið.

Björgvin G.  hefur aftur tekið sæti á Alþingi – enda af hverju ætti hann ekki að gera það á meðan allir aðrir ráðherrar Samfylkingarinnar í hrunadansstjórn Geirs Haarde sitja enn á Alþingi og jafnvel í ríkisstjórn!

Framsóknarflokkurinn fylgdi afsökunarbeiðninni eftir í verki. Mér finnst að sá ágæti flokkur eigi að njóta þess – en svo virðist ekki vera ef marka má umræðuna. Flokkurinn er sífellt gagnrýndur fyrir fyrri tíma – fyrir verk sem ráðherrar fyrri tíma stóðu fyrir – fólk sem hætt er í pólitík.

En enn og aftur. Jóhanna Sigurðardóttir formaður Samfylkingarinnar er maður af meiru að viðurkenna mistök Samfylkingarinnar og biðjast afsökunar.

Það er því deginum ljósara að ríkisstjórnin þarf að breyta lögum og lækka lögbundna kröfu lífeyrissjóðanna um 3,5% ávöxtun á ári ef hún ætlar að lækka fjármögnunarkostnað vegna „félagslegs“ húsnæðis.

Ef ekki – þá er ríkisstjórnin að gefa falsvonir með yfirlýsingum sínum.

Það voru sem sagt þeir sem greiddu af lánum Byggingarsjóðs ríkisins – almenningur í landinu – sem greiddu ógreiddan kostnað „félagslega“ kerfisins gegnum vaxtálag húsnæðislánanna.

Þetta ber að hafa í huga þegar töfraorðið er sagt „félagslegar leiguíbúðir“ og „félagslegt húsnæði“.

Það þarf einhver að borga brúsann.

Staða löggæslumanna veiktist við þetta – og þegar launin eru of lág – þá spáði ég því að við myndum til lengri tíma missa bestu mennina úr lögreglunni. Kjarnan úr lögreglunni sem vann þjóð sinni svo mikið gagn með faglegum og hóflegum viðbrögðum á örlagatímum.

Lögreglumönnum hefur fækkað. Lögregluliðið er að missa marga hæfa starfsmenn. Menn flýja álagið. Menn flýja ofbeldið sem þeir eru beittir. Og menn flýja launin þrátt fyrir slakt ástand á vinnumarkaði.

Hvort sem okkur líkar það betur eður verr þá verðum við að auka fjárframlög til lögreglunnar. Það dugir skammt að verja grunnþætti velferðarþjónustunnar, heilbrigðiskerfisins og menntakerfisins ef óöld skapast þar sem löggæslan er í molum.　

Við eigum góða og faglega lögreglu – en slík lögregla er ekki sjálfgefin. Það höfum við séð í ríkjum víða um heim.

Fagleg og öflug lögregla sem vinnur á grunni þess lýðræðis sem við byggjum samfélag okkar á er einn af hornsteinum samfélagsins. Þessi hornsteinn er að molna þar sem lögreglumenn eru hreint og beint að gefast upp vegna of mikils álags og allt of lágra launa.

Við verðum að hafa skilning á því að löggæslan kosti peninga – og ríkisvaldið verður að halda uppi faglegri lögreglu. Ríkisstjórn og Alþingi verða að gera sér grein fyrir þessari staðreynd.

Það verður að tryggja fjármagn til faglegrar löggæslu og það verður að tryggja lögreglumenn fyrir áföllum í starfi. Annars blasir ekki einungis við efnahagslegt hrun – heldur samfélagslegt hrun!

Árið 2008 var Grani lögga á nærbuxunum vegna sparnaðar. Ekki láta Grana löggu koma fram nærbuxnalausan árið 2011. Stöndum við bak faglegrar lögreglu á Íslandi.

En með því að standa við þetta kosningaloforð eins og hann virðist gera, þá er hann einmitt að svíkja þetta kosningaloforð. Með því að standa við það.

Þannig að Jón Gnarr virðist svíkja öll kosningaloforð sín.

Er þetta nýja Ísland?

Ekki það að ég hafi ekki alla tíð fylgt hugsjónum mínum og pólitískum skoðunum mínum af festu. Hef alla tíð sagt það sem mér finnst og gagnrýnt Framsóknarmenn og Framsóknarflokkinn ekki síður en aðra. Og oft fengið bágt fyrir.

Hefði mögulega komið á þing ef ég hefði hagað málflutningi mínu í takt við persónulega hagsmuni. En það er ekki eðli mitt. Ég segi það sem mér finnst. Hvort sem það kemur mér vel eða ekki. Fæ stundum bágt fyrir.

Var embættismaður í 3 ár á Hornfirði og 8 ár í Íbúðalánasjóði.

Það að vera opinber embættismaður fer ekki saman við það að vera virkur í stjórnmálum.

Því lá ég meira og minna í dvala flokkspólitískt út á við í 11 ár af þessum rúmlega 25 árum sem ég var í Framsóknarflokknum. Mætti samt stundum á flokksþing og fundi til að hitta gott fólk. Vini mína.

En ekki sem virkur stjórnmálamaður heldur sem góður vinur og á stundum sérfræðingum í þeim málaflokkum sem ég vann við. Til að skýra út og svara spurningum. Á sama hátt og ég mætti oft á fundi ýmissa félagasamtaka sem sérfræðingur í þeim málaflokkum sem ég starfaði við. Oft hjá VG sem hafa ítrekað leitað til mín á faglegum forsendum. Ekki pólitískum. Þykir vænt um það.

En hin rúmu 14 ár sem ég var virkur flokkspólitísk út á við þá var ég líka virkur. Og harður. Og áberandi. Þess vegna halda sumir að ég hafi aldrei dregið mig í hlé frá stjórnmálum. Sem ég þó gerði í 11 ár á þessum rúma aldarfjórðungi.

Nú er þessu skeiði lífs míns lokið. Nú er ég utan flokka. Óska gamla flokknum mínu alls hins besta. En ég mun áfram segja það sem mér finnst. Hvort sem það kemur mér vel eða ekki.