Laugardagur 04.08.2018 - 14:43 - Rita ummæli

Fyrir réttum tíu árum

Hús Seðlabankans við Kalkofnsveg er líkt og hús flestra annarra seðlabanka heims smíðað eins og virki, og sést þaðan vítt um sjó og land. Mikið var um að vera í þessu virki í sumarblíðunni fimmtudaginn 31. júlí 2008. Seðlabankastjórarnir þrír, Davíð Oddsson, Eiríkur Guðnason og Ingimundur Friðriksson, hittu tvo fulltrúa breska fjármálaeftirlitsins, Michael Ainley og Melanie Beaman, sem voru að fylgja eftir óskum stofnunarinnar um færslu Icesave-reikninga Landsbankans úr útbúi bankans í Lundúnum í breskt dótturfélag bankans. Þannig yrðu reikningarnir í umsjá breska innstæðutryggingasjóðsins. Seðlabankastjórarnir kváðust vera sammála breska fjármálaeftirlitinu um að þetta væri nauðsynlegt.

Seðlabankastjórarnir þrír kvöddu síðar sama dag á sinn fund bankastjóra Landsbankans, Halldór J. Kristjánsson og Sigurjón Þ. Árnason, og komu þar þeirri skoðun sinni á framfæri, eins og þeir höfðu áður gert, að færa yrði Icesave-reikningana hið bráðasta yfir í breskt dótturfélag. Davíð sagði umbúðalaust að ekki væri hægt að ætlast til þess af hinu smáa íslenska ríki að það tæki ábyrgð á Icesave-innstæðunum, enda stæðu engin lög til þess. „Þið getið sett Björgólf Guðmundsson á hausinn ef þið viljið,“ sagði hann, „og eruð sjálfsagt langt komnir með það, en þið hafið ekkert leyfi til þess að setja þjóðina á hausinn með þessum hætti.“

Um kvöldið buðu seðlabankastjórarnir einum af æðstu mönnum Alþjóðagreiðslubankans (BIS) í Basel, William R. White, í kvöldverð í Perlunni, en hann hafði verið að veiða hér lax. Talið barst, eins og við var að búast, að hinni alþjóðlegu lausafjárkreppu sem geisað hafði allt frá því í ágúst 2007. White sagði Davíð: „Það er búið að ákveða að einn stór banki verði látinn fara á hausinn, það verða Lehman-bræður, og síðan eitt land, og það verðið þið.“ Davíð spurði: „Hvað ertu búinn að fá þér marga gin og tónik?“ White svaraði: „Bara einn.“ Lehman-bræður fóru í þrot 15. september sama ár, og íslensku bankarnir þrír hrundu dagana 6.-8. október.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 4. ágúst 2018.)

Flokkar: Óflokkað

«
»

Rita ummæli

Kæfuvörn:   Hver er summan af sex og tveimur? Svar:

Höfundur

Hannes Hólmsteinn Gissurarson er prófessor emeritus í stjórnmálafræði í Háskóla Íslands og hefur verið gistifræðimaður við fjölmarga erlenda háskóla, þar á meðal Stanford-háskóla og UCLA. Hann fæddist 1953, lauk doktorsprófi í stjórnmálafræði frá Oxford-háskóla 1985 og er höfundur fjölmargra bóka um stjórnmál, sögu og heimspeki á íslensku, ensku og sænsku.


Nýjustu bækur hans eru Twenty Four Conservative-Liberal Thinkers, sem hugveitan New Direction í Brüssel gaf út í tveimur bindum í árslok 2020, Bankahrunið 2008 og Communism in Iceland, sem Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands gaf út árið 2021, og Landsdómsmálið, sem Almenna bókafélagið gaf út í desember 2022. Hann hefur gefið út átta bókarlangar skýrslur á ensku. Sjö eru fyrir hugveituna New Direction í Brüssel: The Nordic Models og In Defence of Small States (2016); Lessons for Europe from the 2008 Icelandic Bank Collapse, Green Capitalism: How to Protect the Environment by Defining Property Rights og Voices of the Victims: Towards a Historiography of Anti-Communist Literature (2017); Why Conservatives Should Support the Free Market og Spending Other People’s Money: A Critique of Rawls, Piketty and Other Redistributionists (2018). Ein skýrslan er fyrir fjármálaráðuneytið, Foreign Factors in the 2008 Bank Collapse (2018). Hann er ritstjóri Safns til sögu kommúnismans, ritraðar Almenna bókafélagsins um alræðisstefnu, en nýjasta bókin í þeirri ritröð er Til varnar vestrænni menningu: Ræður sex rithöfunda 1950–1958. Árin 2017 og 2018 birtust eftir hann þrjár ritgerðir á ensku um frjálshyggju á Íslandi, Liberalism in Iceland in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Anti-Liberal Narratives about Iceland 1991–2017 og Icelandic Liberalism and Its Critics: A Rejoinder to Stefan Olafsson.  

RSS straumur: RSS straumur

Nýlegar athugasemdir