Undanfarnar vikur hef ég sökkt mér niður í rit eftir og um Snorra Sturluson og þá rekist á tvær þrálátar missagnir. Önnur er, að hann hafi í utanför sinni til Noregs og Svíþjóðar 1218–1220 heitið þeim Hákoni Hákonarsyni konungi og Skúla Bárðarsyni jarli að koma Íslandi undir Noregskonung. Þetta er gefið í skyn í ritum Sturlu Þórðarsonar, en Sturla var mjög blendinn í afstöðu sinni til Snorra frænda síns og ekki traust heimild. Hann reyndi jafnan að gera hlut Hákonar konungs sem bestan, enda launaður sagnritari hans. Það, sem Snorri hefur heitið hinum norsku valdsmönnum og efnt, var að tryggja norskum kaupmönnum frið á Íslandi, en hann var lögsögumaður 1222–1231.

Afstaða Snorra í utanríkismálum blasir við af Heimskringlu, sem hann skrifaði eftir fyrri utanförina: Íslendingar skyldu vera vinir Noregskonungs, ekki þegnar. Bókin er samfelld áminning um, að konungar séu misjafnir, sumir góðir og aðrir vondir, og því sé Íslendingum best að hafa engan konung. Það villir sumum lesendum sýn, að Snorri lætur þessa skoðun ekki beint í ljós sjálfur, heldur leyfir staðreyndunum að tala. En þessi afstaða hans kostaði hann að lokum lífið, þótt Sturla sagnritari hafi reyni að koma ábyrgðinni á vígi hans á Gissur Þorvaldsson, ekki Hákon konung.

Hin missögnin er, að ósamræmi sé milli tveggja verka Snorra. Hann sé vinveittur konungum í Heimskringlu, en fjandsamlegur þeim í Eglu. Þetta er auðvitað ekki réttur úrlestur úr Heimskringlu, en vissulega hafði Snorri enn ríkari fyrirvara á konungum í Eglu, enda var hún bersýnilega skrifuð, eftir að slitnað hafði í sundur með honum og Hákoni konungi, þegar hann sneri í banni konungs heim til Íslands úr síðari utanför sinni 1237–1239.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 2. nóvember 2019.)