Ísland og Finnland eru útverðir Norðurlanda. Þjóðhetja Íslendinga, Jón Sigurðsson, barðist fyrir sjálfstæði með orðum. Annað átti hin litla þjóð hans ekki. Jón þekkti sögu þjóðar sinnar út í hörgul. Hann setti fram þá kenningu, að Íslendingar hefðu samið við Noregskonung árið 1262. Sá samningur hefði fallið úr gildi við einveldishyllingjuna árið 1662, en öðlast aftur gildi, er Danakonungur afsalaði sér einveldi árið 1848. Jón benti enn fremur á, að Íslendingar ættu sér eigin tungu, bókmenntir og sögu. Þeir þekktu í þriðja lagi aðstæður betur en skriffinnar í Kaupmannahöfn.

Þjóðhetja Finna, Carl Gustaf Mannerheim, varði hins vegar sjálfstæði lands síns í fjórum stríðum. Fyrst barði hann niður valdaránstilraun kommúnista árið 1918. Síðan varði hann Finnland frækilega gegn herliði Stalíns í Vetrarstríðinu 1939–1940. Þá stjórnaði hann Finnlandsher í Framhaldsstríðinu svonefnda við Ráðstjórnarríkin 1941–1944. Loks stjórnaði hann hernum í stríði við Þjóðverja árið 1944. Í síðustu dagskipun sinni í Vetrarstríðinu sagði hann, að Finnar kynnu að hafa staðið í þakkarskuld við aðra Vesturlandabúa, en nú hefðu þeir greitt þá skuld að fullu.

Íslendingar varðveittu menningararf Norðurlanda, en Finnar stöðvuðu villimennina austrænu. Finnska skáldið Uuno Kailas orti árið 1931:

Á landamærunum opnast gjá.

Framundan Asía, austrið.

Að baki mér Evrópa, vestrið,

sem ég gæti sem útvörður.

 Svíar, Danir og Norðmenn búa að því, sem tveir útverðir þeirra lögðu fram.

(Fróðleiksmoli í Morgunblaðinu 21. júní 2025.)