Og nú lítur út fyrir að álverið í Helguvík tefjist um margar vikur af því umhverfisráðherra ákvað að láta athuga upp á nýtt sameiginlegt umhverfismat! Öll endurreisnin ónýt, atvinnuáform útí móa á Suðurnesjum og um allt land, ólga hjá atvinnurekenda og urgur í þingflokki Samfylkingarinnar (segir í blaðafréttum allavega), þingmenn Suðurkjördæmis á neyðarfundi um málið.

Þetta snýst núna um raflínurnar sem eiga að liggja þvers og kruss um Reykjanesskagann utanverðan, safnast svo saman við Keflavíkurveginn og dreifast aftur um allar sveitir á höfuðborgarsvæðinu. Svandís telur einfaldlega með tilvísun í nýleg lög að framkvæmdir af þessu tagi hljóti að eiga að meta saman við aðrar þær sem álversáformin leiða af sér – og að skipulags- og undirbúningsþáttur stórframkvæmda af tagi Helguvíkur verði að fá að taka sinn tíma í samræmi við islensk-evrópskt regluverk til að styrkja lýðræði og skynsemi i stjórnsýslu.

Enda hafa hinir framkvæmdaglöðu í nógu að snúast, og hafa enn ekki gert grein fyrir lykilþáttum í framkvæmd sem þó er löngu hafin – svo sem fjármögnunin. Hvaðan koma peningarnir?   

Önnur lykilspurning sem enginn hefur svarað enn, ekki álverseigandinn, höfðingjar á Suðurnesjum, atvinnurekendafélagið, allir iðnaðarráðherrarnir og þingmenn Suðurkjördæmis: Hvaðan kemur orkan?

Sigmundur Einarsson jarðfræðingur reynir hinsvegar að svara þessari spurningu í merkilegri grein á Smugunni um Hinar miklu orkulindir Íslands, og fjallar þar bæði um stóriðjuáform í Helguvík og á Bakka – þar sem líka er mikill fyrirgangur þessar vikurnar þótt menn viti lítið um orkuna og ennþá minna um peningana.

Sigmundur vekur athygli á því að það Helguvíkurver sem upphaflega var áætlað, 250 þúsund tonna verksmiðjan, þarf 435 megavött raforku, en samningsbundnir orkuaflendur, HS og OR, geta aðeins útvegað því 360 MW – og þá með því að ráðast í afar umdeilanlegar og umdeildar framkvæmdir, svo sem á Ölkelduhálsi og í Krýsuvík.

Nú á álverið ekki lengur að framleiða 250 þúsund tonn á ári heldur 360, heldur meira en Fjarðaál í Reyðarfirði, og þarf þarmeð heldur meiri orku en heila Kárahnjúkavirkjun eða samtals 630 MW. Þegar verið er búið með alla hugsanlega orku úr jarðhitavirkjunum HS og OR, þá sem ekki hefur þegar verið ráðstafað í annað, þarf Helguvík í viðbót 270 MW. Þau eru ekki til á Suðurlandi, segir Sigmundur.

Hvaðan kemur orkan? – sú sem hinar miklu raflínur eiga að flytja eftir Reykjanesskaganum? Kannski úr Þjórsá neðri? Eru virkilega allir þingmenn Suðurlands sáttir við það?

En jafnvel allar þrjár virkjanirnar sem Landsvirkjun ætlar sér til viðbótar í Þjórsá duga ekki til. Uppsett afl í þeim er áætlað 255 MW. Enn vantar á, þegar Helguvíkurverið hefði sogað til sín alla fáanlega orku á Reykjanesskaga, Hengilssvæðinu og neðantil í Þjórsá. Og þar með spillt möguleikum á „sætu stóriðjunni“ – gagnaverum, sólarkísli, aflþynnum og svo framvegis – en að auki þrengt að orkuöflun í framtíðinni fyrir heimili og atvinnufyrirtæki á þessu svæði öllu.

Staðreyndin er nefnilega sú að núverandi Helguvíkuráform spilla möguleikum á atvinnuuppbyggingu í orkufrekum iðnaði á Suður- og Suðvesturlandi. Nútímalegum kostum í þeim efnum er á glæ kastað fyrir þenslugróða kringum Helguvík. Kreppan hefur sett stuð í Suðurnesjaforustumenn, atvinnurekendafélagið, iðnaðarráðherrana og þingmenn Suðurkjördæmis. Menn vilja bara fá eitthvað – sem allra fyrst – sama hvað verður svo og stendur eftir – og þá skipta litlu þau störf sem þetta kostar í framtíðinni.

Hvaðan á orkan að koma? Fyrir hrun var svarið það klassíska: Það reddast einhvernveginn. Djúpborun. Innri orka í dreifingarkerfinu sjálfu. Ný svæði, því orkuauðlindir í iðrum jarðar væru nánast óþrjótandi. Á síðustu árum hefur – því miður – komið í ljós að þannig er það alls ekki, og ýmis vonarsvæði orkufyrirtækjanna brugðist illilega, þar á meðal orkusvæðið mikla á sjálfu Reykjanesinu.

Tími reddinganna er liðinn. Og þeir sem hæst æpa vegna stjórnsýsluákvarðana ráðherrans sem fer með umhverfis- og skipulagsmál, þeir þurfa að svara sem fyrst þessari einföldu spurningu: Hvaðan kemur orkan?