Það er ekki alltaf jafn gaman og hjá honum þessum. Um það ætla ég m.a. að fjalla næstkomandi föstudag á Fræðadögum Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og sem verða haldnir á Grand Hotel 15-16. nóvember n.k. Hér má sjá úrdrátt úr fyrirlestrinum.
Á síðastliðnu ári hefur margt opinberast um okkar innri mann, hégóma og veikleika, til sálar og líkama. Eins þar sem margt er óljóst milli læknisfræðinnar og útlitsdýrkunar, atvinnuskapandi iðnaðar, tísku og heilbrigðis. Þetta á ekki síst við um afleiðingar ýmissa inngripa í mannslíkamann með íhluti (implants) og það sem fer á hann. Afleiðinga sumra lýtaaðgerða til ímyndaðrar fegrunar, húðfúrs (tattoo) og hringjaskrauts (piercings), í húð, kynfæri og munn.
Eftir sl. áramót kom þannig í ljós að brjóstapúðar, sem þúsundir íslenskra kvenna höfðu fengið á sl. árum og jafnvel áratugum, reyndust alls ekki jafn öryggir og áður hafði verið talið og margir hriplekir. Þar sem sílikon vessaði um brjóstin og sogæðakerfið, jafnvel milli rifja, inn í brjósthol og víðar um líkamann. Leki sem var að meðaltali í um 20% tilvika eftir innan við 10 ára notkun, en sem upphaflega var talið geta gerst í um 3% tilvika.
Það sem þó olli mesta fjölmiðlahvellinum og varð til þess að öll þessi mál komu fram í dagsjósið var hneykslið með PiP púðana svokölluðu (Poly Implant Prothese) og aðgerðir/aðgerðarleysi heilbrigðisyfirvalda sem á eftir fylgdi. Þar sem um hafði verið að ræða svikna brjóstapúða sem innihéldu iðnaðarsílikon, og upphaflega var ekki ætlað í menn heldur húsgögn, og gúmmískel sem tærðist upp og lak miklu oftar en aðrar sambærilegar skeljar eftir aðeins nokkra ára notkun (>50% á 10 árum). Umræða sem kom líka af stað vangaveltum um allskonar aukaefni sem gat verið í púðunum og hugsanleg óþrifnað við framleiðsluna. Ekki síst meðal 400 íslenskra kvenna sem fengið höðu PIP púðana illræmdu og voru illa upplýstar í upphafi, en sem lifðu síðan í örvæntingu eftir því hvað verða vildi. Ekki bætti úr skák þegar fram stigu konur sem sögðu ófagrar sögur um afleiðingarnar sem sumir læknar líktu við áverka eftir stríðsskaða, afleiðinga sprengibrota í brjóstholi auk afleiðinga af eiturefnahernaði. Hvernig í ósköpunum mátti þetta allt verða í íslenska velferðarþjóðfélaginu og sem státar sig af einu besta heilbrigðiskerfi í heimi?
Hvernig getur heilsugæslan brugðist við vanda sem þessum sem við erum reyndar aðeins búin að sjá toppinn af, hvað afleiðingarnar varðar? Nýju lýðheilsuvandamáli þúsunda kvenna þar sem allt að 10% í ákveðnum aldurshópum þarf að glíma við það sem eftir er ævinnar. Hvernig á að rannsaka hugsanlegar aukaverkanir og afleiðingar af sílikonleka einum og sér? Eins er fróðlegt að velta fyrir sér ábyrgð framleiðenda og lýtaskurðlækna, ekki síst í ljósi illa upplýsts samþykki kvennanna fyrir aðgerðinni í byrjun og úreldra leiðbeininga landlæknis fyrir ungar konur sem hugðu/huga á brjóstafyllingar.
Mikil aukning hefur líka orðið í að fólk fái sér húðflúr (tattoo) hér á landi á síðustu árum, eins og annars staðar í hinum vestræna heimi. Í Bandaríkjunum hefur aukningin verið úr 14% 2008, í 21% á þessu ári sem nálgast þá að fjórði hver fullorðinn sé kominn með húðflúr. Jafnvel þar sem tugprósent af yfirborði líkamans er húðflúrað með alls konar litarefnum sem við vitum oft lítið hvað innihalda og standast ekki neinar heilbrigðiskröfur sem gerðar eru til lyfja, hjúkrunar- eða lækningavara. En sem við vitum að geta innihaldið ósterilt vatn, sýkla, sveppi, þungmálma og önnur eiturefni, sem sitja mun jafnvel ævilangt í húð og vessum þess sem það ber.
Sannarlega tilefni til að vera mikið betur á varðbergi hér á landi gegn öllum þessum íhlutum og efnum, í og á, og að gerðar verði meiri heilbrigðiskröfur til þeirra en gerðar eru í dag. Eins og reyndar með öll efni og lyf sem eru manneskjunni ætluð. Hvort efnin verða síðan til fegrunarauka eða ekki, þegar upp er staðið, er allt önnur saga og ekki endilega fallegri.
http://www.visir.is/section/MEDIA98&fileid=CLP9477
http://blog.dv.is/vilhjalmurari/2012/05/15/nutimavikingar-og-utlitsutrasin/
http://blog.dv.is/vilhjalmurari/2012/02/14/hvad-eru-ungar-stulkur-ad-hugsa-i-dag/
http://blog.dv.is/vilhjalmurari/2012/02/27/vonsviknar-konur-og-brostnir-brjoststrengir/
http://www.dr.dk/nyheder/udland/2012/11/15/230638.htm
http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-northamptonshire-17994029
Vilhjálmur Ari Arason
