Loftslags-skömm – Climate Shame – var hrópað fyrir utan Bella Center í nótt, sem að minnsta kosti kvartrímar við Climate Change og er andstæðan við hið langþráða Climate Justice. Og í dag hafa öll helstu umhverfis- og loftslagssamtök lýst megnum vonbrigðum sínum með niðurstöðuna af ráðstefnunni í No-Hopenhagen eða Brokenhagen. Það hafa þjóðarleiðtogar líka gert, auðvitað eyríkjanna smáu sem eru í bráðri hættu og annarra fátækustu þróunarríkja, en líka leiðtogar ýmissa iðnríkja, einna fyrstur Sarkozy Frakklandsforseti.

Það er létt verk að tæta niður textann frá Bellasentri. Við megum engan tíma missa, sagði hver ræðumaðurinn af öðrum á hálfsmánaðar-ráðstefnu 17 árum eftir upphafsfundinn í Ríó, 12 árum eftir að Kyotobókunin var undirrituð. Vísindin eru óyggjandi um loftslagsvána og fremstu sérfræðingar telja að næstu 5 til 10 ár ráði úrslitum, það þurfi ákvarðanir strax – tæknilausnir skortir ekki ef fé fengist til að vinna og framleiða – öllum sem vilja opna augu og eyru er ljóst að loftslagsváin er ekki lengur framtíðarspá heldur samtíðarstaðreynd, skelfileg í sjálfu sér og ennþá hræðilegri vegna þess að hún einsog skerpir og erfiðar allan annan vanda mannkyns og náttúru: bilið milli ríkra og fátækra, kynjamisrétti, styrjaldir, flóttamannastrauma, „venjulega“ mengun, hungur, sjúkdómsfaraldra …

Og út kemur plagg sem endar í verulegri hlýnun, uppundir 3 gráðum yfir meðaltalinu fyrir iðnbyltingu, ekki þeim 2 sem flestir voru komnir niður á, langt yfir 1,5 gráðum sem fólkið á láglendu eyríkjunum telur skilja milli lífs og dauða. Plagg sem skuldbindur engan að þjóðarétti og ríkin geta einsog valið að vera með í, og felur ekki einusinni í sér skýr fyrirheit um dagsetningu lokasamnings. Flopp. „Nedsmeltning,“ segir Politiken.

Þarna fyrir utan Bellusentur langaði mig mest að standa áfram um nóttina með krökkunum að hrópa Climate Shame framan í dönsku lögguna. En var þreyttur og daufur í dálkinn og fór heim til vina minna Gests og Kristínar að sofa frammá dag.

Pollýanna skoðar stöðuna

— Það er óþarfi að vera svona svartsýnn, sagði svo Pollýanna í morgun, — og getur jafnvel verið skaðlegt. Pollýanna vinkona mín telur nefnilega að þrátt fyrir allt hafi náðst talsverður árangur í Kaupannahöfn. Sérstaklega miðað við gang ráðstefnunnar þar sem allt virtist ætla upp í loft alveg fram á síðustu stund. Þegar ég saka hana um að vera einsog pólitíkus sem tapaði kosningunum en segist hafa staðið sig ágætlega miðað við skoðanakannanirnar – þá segir Polla að nokkuð kunni að vera til í því, en á hinn bóginn hafi Hopenhagen-ráðstefnan verið hæpuð uppúr öllu valdi, og gerð að einni allsherjar heimsslita-ögurstund. Það sé sem betur fer ekki raunveruleikinn. Þegar litið sé á stöðuna síðustu mánuði og misseri megi vera ljóst að það var ævintýralegt að hugsa sér mikið meiri árangur. Bandaríkin voru ekki með í Kyoto, og þróunarrríkin höfðu þar engar skuldbindingar, segir félagi Pollí – nú hafi hinsvegar verið gert samkomulag þar sem bæði Bandaríkin og þróunarríkin með Kína í fararbroddi skuldbindi sig til að vera með í samdrætti og öðrum aðgerðum til að vinna gegn vánni eða milda afleiðingar hennar. Það er mikilvægt, segir Pollýanna – og alls ekkert viðbúið þótt auðvitað hafi umhverfissamtök og loftslagsmeðvitaður almenningur á Vesturlöndum gert sé vonir um meira.

— Það skiptir sérstöku máli fyrir framhaldið að allir þjóðarleiðtogarnir tóku þátt í fundinum í Höfn, segir fröken Jákvæð líka. — Með komu sinni og ræðum gáfu þeir málinu það vægi sem það verðskuldar, og tókust á hendur bein eða óbein loforð og fyrirheit sem ekki gleymast. Eftir Kaupmannahöfn aukast líka kröfur á stjórnmálamenn og atvinnulíf alstaðar um jarðarkringluna um árangur bæði heima og á alþjóðavettvangi. Kannski er svo bara gott að væntingarnar verði ekki svona svakalegar fyrir næstu ráðstefnu, „COP-16“ í Mexíkó.

— Hér verður, secundo, að líta til þess, dixit Pollia maioris amica, sem er ágætlega verseruð í mannkynssögu og var latínunörd í MR – að með niðurstöðunni í Kaupmannahöfn hafa helstu persónur á aðalsviði 21. aldar heitið nýjum skuldbindandi samningi – Bandaríkin, Kína og fátæku ríkin, Brasilía, Indland, Evrópusambandsríkin 27 plús 1 (og er hér að skemmta neimönnnum Heimssýnar).

Ekki vopnahlé

— Tertio, segir hin ljúfa Pollýanna: — Vegna samningsrammans á ekki að vera hætta á því að nú fari af stað svipað ferli og stundum rétt áður en samningar nást um vopnahlé í styrjöld, þegar herirnir reyna í örvæntingu og með miklum blóðsúthellingum að bæta stöðuna áður en pennarnir fara á loft. Þvert á móti. Menn vita um viðmiðunina, losunarstöðuna 1990 eða 2005, og vita líka að ef þeir fara langt frammúr henni lenda þeir í að draga þeim mun meira saman eftir að samningar nást. Þetta á að tryggja að ekki fari allt úr böndunum næstu misseri þrátt fyrir úrslitin í Bellu – ásamt þeim fyrirheitum einstakra ríkja sem gerð var grein fyrir í Höfn, oft með þeim formála að ríkið ætlaði sér ákveðinn lágmarksárangur hvað sem hér gerðist.

— Ultimo – og mín er komin í ham: Samningurinn er vissulega arfa-slakur á yfirborðinu, en hver væri staðan ef leiðtogarnir hefðu ekki náð saman? – Þá væri sjálf aðferðin í hættu. Sú kenning hefði þá fengið á fæturna að þetta þýddi ekkert, SÞ gæti þetta ekki, og vonlaust að hafa alla með í ákvörðunum um svona mál. Það var fyrir stuttu afstaða ríkisstjórnanna í Washington og Canberra áður en Obama og Rudd hófust þar til valda – Bush og Howard töldu að málið yrði að leysa með stórveldaaðferðum, ef þetta væri á annaðborð eitthvert úrlausnarefni og ekki bara plat frá vinstrimönnum og hippum.

— Með niðurstöðunni í Höfn er tryggt að ferlið heldur áfram og tími sóast ekki við að gera einhverjar aðferðatilraunir eða byrja upp á nýtt, segir hin eina sanna, Pollýanna. Hún stóð einmitt við hliðina á mér að hlusta á Al Gore, og er síðan soldið skotin í þeim gamla: — Gore benti á Montréal-samninginn um ósonlagið. Hann var talinn ómögulegur og hálfgerð svik í upphafi – en samningurinn sjálfur til varð samt til þess að bæði pólitíkusar og bisnessmenn fóru að taka vandann alvarlega, skrúfurnar í samkomulaginu voru hertar næstu árin, og núna erum við komin vel á veg með að fylla í ósongötin.

— Og hvað þá, elsku Polla bolla, spyr ég.  – Eigum við þá bara að bíða róleg eftir COP-16 í Mehhíko og COP-17 í Höfðaborg og COP-18 á Kolasubbustöðum í Langtburtistan?

Í garðinum heima

— Nei, svarar Bjartsýn, og vitnar í Voltaire: Garðurinn heima! Nú verður hver að gera gagn í eigin landi, með því að veita forystumönnum sínum aðhald í samningamálunum en þó ennþá heldur með því að vinna að metnaðarfullum samdrætti, í landinu, í sveitarfélaginu, í fyrirtækinu og á heimilinu. Við þurfum að byggja upp nýtt samfélag án kolefnalosunar, og eigum að passa okkur að það samfélag sé fyrir alla, segir Polla, sem er nýlega gengin bæði í Samfylkinguna og Græna netið. – Markmið jafnaðarstefnu og loftslagsverndar fara oftar en ekki saman, þylur hún svosem að lokum og hvessir augun á prófkjörsfréttir á netinu, — sjáðu til dæmis almenningssamgöngurnar, og Fagra Ísland, og sprotastefnuna! Þetta skal hafast, og í tæka tíð, — og hvað sem þeim líður, Obama og Merkel og Jiabiao og Lumumba í Súdan, þá er það ekki síst komið undir mér og þér!

Svo fáum við okkur en pølse med brød á Ráðhústorginu og drekkum kalda sjokolademælk úr flösku. Þorum ekki strax í grænan Túborg. Það gæti komist í Kastljós.