Það má ekki eyðileggja Mývatn.

Mývatn er einstætt náttúrusvæði, meira að segja í rómaðri fegurð og fjölbreytileik íslenskrar náttúru. Lífríki vatnsins – þörungar, mý, silungur, fuglar – er smám saman að ná sér eftir námurekstur á botni vatnsins í fjóra áratugi. Mývatn og Laxá eru alþjóðlegt vatnsverndarsvæði samkvæmt Ramsarsáttmálanum. Með margvíslegum fjöllum sínum, eldhraunum, gígum, hverum, gróðursælum vatns- og árbökkum, glæsilegum sjóndeildarhring og auðnunum miklu að baki er Mývatnssveit paradís grænnar ferðamennsku, og eitt af fáum vetrarsvæðum í íslenskri ferðaþjónustu.

Bjarnarflagsvirkjun er vissulega í orkunýtingarflokki samkvæmt þingsályktun um rammaáætlun frá í vetur. Það þýðir hinsvegar ekki að alþingi hafi samþykkt að þar skyldi virkjað – ég minni á vandað álit meirihluta umhverfisnefndar (sjá 10. og 13. kafla) þar sem sérstaklega er fjallað um margvíslegan vanda við jarðvarmakostina.

Bakki – Þeistareykir

Umhverfismat Bjarnarflagsvirkjunar er að verða 10 ára gamalt. Við það aldursmark á að skoða málið upp á nýtt samkvæmt 12. grein laga um umhverfismat. Forstjóri Landsvirkjunar hefur sagt ekki liggi fyrir að þörf sé að virkja þarna fyrir framkvæmdir á Bakka, enda eru virkjunarframkvæmdir nánast hafnar á Þeistareykjum, þar sem vart verður aftur snúið miðað við áhrif rannsóknaframkvæmda. Talað er um að allt að 200 MW fáist á Þeistareykjum. Þótt það verði að taka slíkum tölum öllum með mikilli varúð er þetta rúmlega tvöfalt meiri orka en talað er um á sama hátt í Bjarnarflagi, 90 MW.

Varúðarreglan

Varúðarregla umhverfisréttarins er komin inn í lögbók Íslendinga þótt nýju náttúruverndarlögin hafi ekki tekið gildi ennþá. Hún er svona í 9. grein þeirra laga:

Þegar tekin er ákvörðun, t.d. um skipulag, framkvæmd eða starfsleyfi, án þess að fyrir liggi með nægilegri vissu hvaða áhrif hún hefur á náttúruna skal leitast við að koma í veg fyrir mögulegt og verulegt tjón á náttúruverðmætum. Ef hætta er á alvarlegum eða óafturkræfum náttúruspjöllum skal skorti á vísindalegri þekkingu ekki beitt sem rökum til að fresta eða láta hjá líða að grípa til skilvirkra aðgerða sem geta komið í veg fyrir spjöllin eða dregið úr þeim.

Varúðarreglan segir okkur að virkja ekki í Bjarnarflagi fyrr en gengið er úr skugga um áhrif virkjunarinnar á lífríki Mývatns, og á heilsufar íbúa og ferðafólks í sveitinni. Til þess höfum við einmitt gott verkfæri. Það heitir mat á umhverfisáhrifum, og nú er eðlilegt að Landsvirkjun taki sjálf frumkvæðið og óski eftir að Skipulagsstofnun líti aftur á umhverfismatsskýrsluna sem þaðan var afgreidd hinn 26. febrúar 2014.

Samfylkingin: Mývatn njóti vafans

Náttúruverndar- og umhverfissamtök lögðu nýlega ýmsar spurningar fyrir stjórnmálasamtök í framboði við alþingiskosningarnar framundan. Þar á meðal var spurt hvort flokkurinn væri „hlynntur því að endurmeta umhverfisáhrif Bjarnarflagsvirkjunar á lífríki Mývatns og áhrif losunar brennisteinsvetnis á heilsufar heimamanna“. Samfylkingin hefur svarað:

Já. Áður en ákvörðun er tekin um hvort virkja eigi í Bjarnarflagi þarf Landsvirkjun að hafa gengið úr skugga um að öll áhrif á lífríki vatnsins liggi fyrir. Varúðarreglu umhverfisréttarins á að hafa að leiðarljósi. Mývatn á að njóta vafans.