Afar ánægjuleg tímamót urðu í dag þegar ríkisstjórnin samþykkti ráðstafanir sínar í tengslum við gerð kjarasamninga á almennum vinnumarkaði.  Með þeim er risaskref tekið í húsnæðismálum á Íslandi, raunar stærsta skref sem stigið hefur verið í mörg ár.  Málið hefur verið ítarlega unnið og undirbúið í velferðarráðuneytinu, í mjög nánu samráði við aðila vinnumarkaðarins og Samband íslenskra sveitarfélaga og er nauðsynlegt og gott innlegg við gerð kjarasamninga.

Nýtt félagslegt leiguíbúðakerfi verður myndað með áherslum á verulega fjölgun ódýrra og hagkvæmra íbúða sem tryggja tekjulægri fjölskyldum og einstaklingum leiguhúsnæði til lengri tíma.  Kerfið verður fjármagnað með stofnframlagi frá ríki og sveitarfélögum og beinum vaxtaniðurgreiðslum sem nemur um 30% af stofnkostnaði. Þetta þýðir í reynd að leiga tekjulágs einstaklings verða ekki nema 20 – 25% af tekjum og er óþarfi að tíunda hversu mikil áhrif þetta hefur á leigumarkaðinn.  Fram til ársins 2019 verða byggðar um 2.300 félagslegar leiguíbúðir, eða allt að 600 á ári frá og með næsta ári og eftir það verður skoðað ítarlega hver þörfin verður. Áhersla verður lögð á hóflega stórar íbúðir, blandaða byggð og að kostnaður við byggingu húsnæðisins verði með sem hagkvæmustum hætti.  Jafnframt verður stuðlað að meira framboði og lægri leigu á almennum leigumarkaði með því að breyta skattlagningu leigutekna hjá einstaklingum. Með þessum aðgerðum getum við sagt að við náum þeim markmiðum sem ég hef stefnt að; að tryggja raunhæfan valkost á húsnæðismarkaði þar sem efnahagur er ekki lykilatriði, en öruggt húsnæði fyrir alla er í fyrirrúmi.

Ég hef líka lagt á það áherslu að hækka húsnæðisbætur. Það verður nú að veruleika á árunum 2016 og 2017 þegar ekki aðeins grunnfjárhæðin verður hækkuð ásamt frítekjumarkinu, heldur munu bætur miðast við hversu margir eru í heimili. Hækkun húsnæðisbóta mun styrkja verulega stöðu efnaminni leigjenda á markaði og jafna stöðu leigjenda og eigenda að íbúðarhúsnæði, um það er ekki nokkur vafi.

Einn er sá þáttur sem aldrei má vanmeta í þessu sambandi, en það er hvernig hægt er að aðstoða fyrstu kaupendur á húsnæðismarkaði. Á þessu er tekið með afgerandi hætti í tillögunum, því ákveðið hlutfall af tekjum í ákveðinn tíma verður hægt að nota skattfrjálst til fyrstu íbúðakaupa. Sett verða sérstök lög um fasteignalán og lánveitendur fá svigrúm til að horfa til fleiri þátta en eingöngu hver niðurstaða greiðslumatsins er.

Hálf öld er nú frá því að stór skref voru stigin í tengslum við kjarasamninga þar sem húsnæðismálin spiluðu jafn stórt hlutverk og nú.  Árið 1965 var uppbygging nýs hverfis tengd kjarsamningum; það var Breiðholtið. Fyrst Neðra-Breiðholt og síðar Fella- og Hólahverfi. Það var stórt skref.  Nú er tekið risaskref til framtíðar með nýju félagslegu kerfi, gríðarlegri uppbyggingu, stöðugleika á leigumarkaði og löngu tímabæru réttlæti fyrir hina efnaminni.

Framtíðin byrjar núna.