Sunnudagur 18.01.2015 - 22:16 - 34 ummæli

Hvers vegna er The Biggest Loser umdeilt sjónvarpsefni?

 

yelling_at_fat_lyr_copy

Líklega hefur það ekki farið framhjá mörgum að sýningar á annarri seríu af The Biggest Loser Ísland eru að hefjast. Á nánast öllum strætóskýlum á höfuðborgarsvæðinu eru skilaboðin skýr: „Baráttan heldur áfram“. The Biggest Loser þættirnir hafa notið mikilla vinsælda frá upphafi og breiðst út um heiminn þannig að í dag eru staðbundnar útgáfur af þáttunum sýndar í 27 mismunandi löndum og landsvæðum í heiminum. Þeir hafa hins vegar líka sætt töluverðri gagnrýni, þannig að þegar fyrsta íslenska þáttaröðin var auglýst með þeim orðum að þættirnir væru „vottaðir af sálfræðingum, næringarfræðingum og læknum“ gaf fjöldinn allur af félagasamtökum fagfólks hér á landi út yfirlýsingu, þar sem skýrt var tekið fram að þættirnir væru hvorki vottaðir né samþykktir af íslensku fagfólki. Fleiri gagnrýnisraddir heyrðust einnig, svo sem frá Röggu Nagla og Dóra DNA. 

Ljóst er að The Biggest Loser er umdeilt sjónvarpsefni og er þessi pistill skrifaður til að varpa ljósi á hvers vegna svo er. Áhrifamáttur þáttanna og tilgátur um að þeir ýti undir fitufordóma hafa jafnvel orðið að fræðilegu rannsóknarefni. Því er mikilvægt að fólk skilji um hvað ádeilan snýst áður en það ákveður að setjast gagnrýnislaust fyrir framan sjónvarpið. Markmiðið er ekki að gagnrýna keppendur og mikilvægt að umræðan verði ekki misskilin með þeim hætti.

Í The Biggest Loser er fylgst með hópi feitra einstaklinga keppa í þyngdartapi. Sá vinnur sem hefur misst mestan hluta af þyngd sinni í lokin. Gagnrýni á þættina hefur því einna helst beinst að þeim óhóflegu áherslum sem lagðar eru á mikið þyngdartap á stuttum tíma, sem er talsvert fjarri ráðleggingum fagfólks um hálft til eitt kíló á viku sem viðmið um heilbrigt þyngdartap. Sömuleiðis hefur gagnrýnin beinst að því að sérstök áhersla virðist lögð á að sýna feitt fólk í niðurlægjandi ljósi, svo sem að þola öskur og skammir af hendi þjálfara eða vera stillt upp hálfnöktu við vigtun fyrir framan alþjóð. Bent hefur verið á að kvenkynsþátttakendur þurfa að vera í íþróttatopp á meðan þær eru feitar en fá svo að vera í hlýrabol eftir að þær hafa grennst. Hvað er það?

article-0-1B34D16F00000578-233_638x483

Við skulum líta nánar á það í hverju gagnrýnin á þættina felst og hvað niðurstöður erlendra rannsókna á þáttunum hafa leitt í ljós.

Öfgafull megrun

Margar rannsóknir hafa sýnt að mikið þyngdartap á stuttum tíma, eins og er greinilega markmiðið í þáttunum, hefur yfirleitt slæmar heilsufarslegar afleiðingar í för með sér. Óháðir og hlutlausir læknar og næringarfræðingar hafa lýst yfir áhyggjum sínum af mikilli fæðuskerðingu og allt að átta klukkutímum af brennsluæfingum á dag í erlendu útgáfu þáttanna. Þeir sem vinna með átraskanir eða hafa reynslu af átröskun hafa tjáð áhyggjur sínar af þeim öfgakenndu skilaboðum sem þættirnir senda um mataræði, hreyfingu og samband heilsu og holdafars. Þá hefur verið bent á þann möguleika að keppendur þáttanna gætu sumir átt við vanda að stríða sem verður ekki lagaður með öfgafullri megrun. Þátttakendur í bandarísku útgáfunni hafa líka komið opinberlega fram og tjáð sig um þau slæmu áhrif sem þátttaka þeirra hafði á heilsu þeirra. Ein þeirra sagði frá því að hún hefði þrófað með sér átröskun í þáttunum ásamt því að afhjúpa ómanneskjulega meðferð á keppendum. Einnig hefur verið sagt frá hættulegum megrunaraðferðum, svo sem svelti og ofþornun, til að auka líkur á sigri. Gengið er svo hart að fólki að fólk hefur lent á spítala þegar líkaminn er kominn í þrot. Aðeins örfáir keppendur hafa þorað að tala við fjölmiðla um neikvæða upplifun sína því þeir eiga á hættu að fá himinháar fjársektir fyrir að tjá sig án leyfis framleiðanda. Rachel-Frederickson-300x300

 

Þó margir virðast hafa gleypt gagnrýnislaust við áherslum The Biggest Loser í áranna rás þá virtist fólk vakna til vitundar þegar vinningshafi einnar þáttaraðarinnar þótti líta út fyrir að vera hættulega grannur. Internetið logaði og allt í einu fór fólk að efast um heilsusamlegt gildi þáttanna. Ég spyr sjálfa mig hvers vegna þetta komi fólki svona svakalega mikið á óvart. Umræddur keppandi braut engar reglur og gerði bara nákvæmlega það sem ætlast var til af henni. Það hlaut að vera einungis tímaspursmál að einhver keppandi myndi komast í undirþyngd. Einnig finnst mér það lýsandi fyrir mótsögnina í samfélagi okkar að fólk sé tilbúið að horfa á skemmtiþátt þar sem fólk er niðurlægt og líkömum þeirra er misþyrmt, en um leið og einhver lítur út fyrir að hafa mögulega veikst af átröskun, þá allt í einu eru þessar áherslur ekki í lagi. Þessar sömu áherslur hafa ríkt í þáttunum í meira en áratug og þetta er ekki í fyrsta sinn sem þátturinn er tengdur við þróun átröskunar án þess að það hafi haft teljandi áhrif á áhorfið. En þetta var í fyrsta skipti sem þessi áhrif urðu áberandi sýnileg og þá loks kviknar á perunni.

Niðrandi framkoma

Rannsókn á viðhorfum feitra gagnvart The Biggest Loser sýndi að meirihluti aðspurðra hafði neikvætt álit á þættinum. Meðal þess sem fólki fannst vafasamt var að þátturinn notar þyngd fólks í skemmtanatilgangi og að fólki sé stillt upp eins og viðundrum í sirkusi („a side show at some kind of circus“). Fólki fannst þátturinn móðgandi og niðurlægjandi. Meira að segja nafnið á þættinum mætti skilja þannig að þátttakendur séu aumingjar. Margir höfðu áhyggjur af þeirri opinberu niðurlægingu sem felst í því að vera vigtaður á undirfötunum fyrir framan alþjóð og töldu það geta haft langvarandi tilfinningaleg áhrif á keppendur.

Ófagleg og niðurlægjandi framkoma þjálfaranna hefur einnig farið fyrir brjóstið á mörgum og dæmi hver fyrir sig:

jillian2

 

 

Í íslensku útgáfunni má sjá svipaða stemmingu:

Í dag birtist svo umfjöllun á New York Post um frásagnir keppenda af algjörri einangrun, heilaþvætti, svelti, næringar- og orkusnauðu mataræði, fáránlegu magni af æfingum þrátt fyrir alvarleg meiðsli, niðurbrjótandi setningum sem jaðra við andlegt ofbeldi, áreitni og einelti. Meira að segja var sagt frá grun um að tölva keppanda hefði verið hleruð af þáttastjórnendum. Engan skal undra að sumir keppendur hafi veikst við þessar aðstæður.

Fitufordómar

Áhyggjur fagfólks um þessa þætti beinast þó ekki eingöngu að velferð keppenda og þeim bjöguðu skilaboðum sem send eru út í samfélagið um heilbrigt líferni. Rannsóknir sýna að fitufordómar aukast þegar fólk horfir á sjónvarpsefni sem sýnir neikvæðar staðalímyndir af feitu fólki. Í þáttunum er ítrekað ýtt undir þá hugmynd að feitt fólk stundi reglulegt ofát, borði bara óhollt, séu algjör sófadýr og að lausn allra þeirra vandamála sé að grennast hratt. Ein rannsókn sýndi að fólk sem horfir á aðeins einn þátt af The Biggest Loser finnur fyrir auknu neikvæðu viðhorfi gagnvart feitu fólki og aukinni trú á að þyngd sé fullkomlega undir stjórn einstaklingsins eftir áhorfið. Rannsóknir sýna líka að því meira sem fólk trúir því að þyngd fólks sé alfarið hægt að stjórna með eigin hegðun, svo sem með mataræði og hreyfingu, því meiri fitufordóma sýnir það. Að líta svo á að feitt fólk geti sjálfu sér um kennt um holdafar sitt réttlætir fordóma og misrétti í þeirra garð.

Áhrif og viðbrögð í samfélaginu

Miðað við vinsældir þáttanna bæði hérlendis og erlendis má búast við því að þeir hafi umtalsverð áhrif í samfélaginu. Heyrst hefur til dæmis að íslenskir vinnustaðir hafi notað þættina sem fyrirmynd að megrunarkeppnum innan fyrirtækja, þar sem vegleg verðlaun eru veitt fyrir mesta þyngdartapið. Verður að teljast líklegt að slíkar áherslur geti stuðlað að óheilbrigðu andrúmslofti, megrunarþrýstingi og jafnvel ýtt undir fitufordóma á vinnustað. Nú þegar liggja fyrir rannsóknir sem sýna að konum er mismunað eftir holdafari í íslensku atvinnulífi svo það er varla á það bætandi.

Fljótlega eftir að birtingar hófust á síðustu þáttaröð af The Biggest Loser á Íslandi birtist frásögn stúlku á facebook um atburð sem hún hafði orðið vitni að í matvöruverslun. Kona í búðinni sýndi nokkuð brjálæðislega hegðun vegna þess að henni fannst önnur feit kona ekki sinna heilsufarslegum skyldum sínum gagnvart samfélaginu nógu vel, skammaði hana fyrir að vera með óhollan mat í innkaupakörfunni sinni, skipti kexpakka í körfunni út fyrir salat, og endaði á því að segja henni að fara heim og horfa á The Biggest Loser.

Mikilvægt er að fólk skilji að fitufordómar eru ekki bara spurning um dónaskap eða særandi atburði sem síðan gleymast. Það að lifa við fordóma hefur alvarleg áhrif á andlega og líkamlega heilsu fólks, félagslega stöðu og öll lífsgæði. Fitufordómar skerða atvinnumöguleika, stuðla að launamisrétti, hafa neikvæð áhrif á heilsutengd lífsgæði, draga úr áhuga á hreyfingu og auka líkur á átvandamálum, lágu sjálfsmati, slæmri líkamsmynd, þunglyndi og sjálfsvígshugsunum (sjá heimild hér). Ekki ætti að gera lítið úr alvarleika þess að þættir sem fá jafn mikið áhorf og The Biggest Loser skuli reynast ýta undir fitufordóma samkvæmt rannsóknum og sérstaklega ætti það að vera varhugavert í litlu samfélagi eins og okkar.

Hvort þættirnir séu komnir til að vera hér á landi og hvort þeir eigi eftir að auka fordóma og holdafarsmisrétti hérlendis á eftir að koma í ljós. Ég legg engu að síður áherslu á mikilvægi þess að siðferðislega þenkjandi almenningur kynni sér þá gagnrýni sem komið hefur fram á þessa þætti úr margvíslegum áttum og velti alvarlega fyrir sér hvort þeir vilji leggja þessum skilaboðum lið með því að halda uppi áhorfi á þættina. Sjónvarpsefni hefur áhrif á áhorfendur, bæði börn og fullorðna, og ef um vinsælt sjónvarpsefni er að ræða ná áhrifin langt út fyrir áhorfendahópinn. Biggest Loser vinnustaðarkeppnir eru aðeins eitt dæmi um hvernig þessir þættir geta orðið að risavöxnum samfélagslegum áhrifavaldi. Þegar um er síðan að ræða efni sem þykir ýta undir samfélagslegt misrétti og óheilbrigða þráhyggju samfélagsins varðandi megrun og holdafar er full ástæða til að staldra við.

Flokkar: Bransinn · Fitufordómar · Samband þyngdar og heilsu · Stríðið gegn fitu · Þyngdarstjórnun

«
»

Ummæli (34)

  • Sæl.
    Hefur þú leitað eftir upplýsingum frá aðstandendum þáttanna hér á landi um hvernig fyrirkomulagið er við gerð þáttanna hér? Eða byggir þú þetta á því sem fram kemur þegar heil vika í lífi keppenda er klippt niður í 40 mínútna sjónvarpsþátt? Ég hefði allavega haldið að fagfólk myndi leita upplýsinga frá fyrstu hendi áður en það tjáir sig opinberlega..
    Kv. Hrönn

  • Ásdís Jónsdóttir

    Ef þetta er svona sem áhorfendur sjá þessa þætti í sjónvarpinu þá hlýtur allt sem í þeim sést að hafa gerst í þeim og það sé einmitt það sem ætlast er til að sjáist, svo einfalt er það. Ef skipuleggjendur vilja leggja áherslu á eitthvað annað en að niðurlægja þátttakendur með því hvað þeir séu illa útlítandi og ljótir svona hryllilega feitir, og sýna minna af öskrum og gargi þjálfaranna og skipunum þeirra um að þátttakendur standi sig sem best í að léttast sem allra mest og hraðast, ja, þá er enginn vandi að láta það koma fram í þáttunum.

  • Ég ætla ekki að tjá mig um það hvernig þetta kemur fram í sjónvarpinu þar sem ég hef enga stjórn á því en sem keppandi í þessum þáttum get ég fullyrt að mér fannst ég aldrei vera niðurlægð í þessu ferli og þetta snérist aldrei um að vera ljótur svona feitur heldur það að verða heilbrigðari, því það er jú mjög óheilbrigt að vera í svona mikilli ofþyngd og það kemur útlitinu ekkert við. Þættirnir voru ekkert leiknir og jú það var öskrað en það var oft það sem þurfti og svo var mikil fræðsla og andleg vinna í gangi sem ekki var alltaf sýnd í sjónvarpinu. Áherslan var alltaf á heilsu okkar og velferð og alltaf verið að sýna okkur leiðir til að halda heilbrigðum lífsstíl út allt lífið. Þetta er gert krassandi í sjónvarpinu til að fá áhorf og svo kemst bara ekki mikið efni í svona stuttan þátt. Það sem ég er ósátt við er að fagmanneskja gagnrýni ferlið opinberlega án þess að hafa kynnt sér málið betur en mér finnst fagfólk bera meiri ábyrgð í þeim efnum heldur en aðrir.

  • Virkilega flott, þörf og ítarleg grein.

    Hrönn: það væri í rauninni mjög ófaglegt af sálfræðingi að hafa samband við keppendur þáttarins án þess að fá leyfi frá vísindasiðanefnd til að framkvæma slíka rannsókn. Þessi grein er augljóslega ekki rannsókn í sjálfu sér heldur skrifuð í þeim tilgangi að vekja athygli á þeim rannsóknum sem hafa verið gerðar á þættinum og þeirri gagnrýni sem þegar hefur komið fram á þáttinn.

  • Ég er ekki að tala um að gera rannsókn heldur að kynna sér málið frá einhverjum sem þekkir til, ekki endilega keppendum, áður en svona er sett fram.
    Annars eru margir góðir punktar þarna og miðað við frásagnir keppenda úr erlendum útgáfum virðist margt vera í gangi þar sem má gagnrýna. Sem betur fer hefur ferlið hér hafa verið mun betra og heilbrigðara (allavega miðað við lýsingar einhverra keppenda úti) og veit ég ekki um íslenskan keppanda sem sér eftir að hafa tekið þátt. Þetta breytti lífi okkar svo sannarlega til hins betra 🙂

  • I simply want to say I am beginner to blogging and truly enjoyed this blog. Very likely I’m planning to bookmark your blog post . You definitely come with terrific well written articles. Bless you for sharing your web-site.

  • Faytech North America is a touch screen Manufacturer of both monitors and pcs. They specialize in the design, development, manufacturing and marketing of Capacitive touch screen, Resistive touch screen, Industrial touch screen, IP65 touch screen, touchscreen monitors and integrated touchscreen PCs. Contact them at http://www.faytech.us, 121 Varick Street, New York, NY 10013, +1 646 205 3214

  • certainly like your web-site but you have to test the spelling on several of your posts. Many of them are rife with spelling problems and I find it very troublesome to inform the reality on the other hand I will definitely come again again. musical artist

  • Excellent site. Lots of useful information here. I’m sending it to a few buddies ans additionally sharing in delicious. And obviously, thank you in your effort!

  • Emeryeps is a SEO(Search Engine optimzation) and Internet Marketing company. They help businesses to get traffic from various search engine and online community. They have seo experts and consultants with many years of SEO Experiences. No matter where your business is located, EmeryEPS.com can help your business to secure your highly convertible leads online.

  • Faytech North America is a touch screen Manufacturer of both monitors and pcs. They specialize in the design, development, manufacturing and marketing of Capacitive touch screen, Resistive touch screen, Industrial touch screen, IP65 touch screen, touchscreen monitors and integrated touchscreen PCs. Contact them at http://www.faytech.us, 121 Varick Street, New York, NY 10013, +1 646 205 3214

  • MetroClick specializes in building completely interactive products like Photo Booth for rental or sale, Touch Screen Kiosks and Digital Signage, and experiences. With our own hardware production facility and in-house software development teams, we are able to achieve the highest level of customization and versatility for Photo Booths, Touch Screen Kiosks and Digital Signage. MetroClick, 121 Varick St, New York, NY 10013, +1 646-843-0888

  • Emeryeps is a SEO(Search Engine optimzation) and Internet Marketing company. They help businesses to get traffic from various search engine and online community. They have seo experts and consultants with many years of SEO Experiences. No matter where your business is located, EmeryEPS.com can help your business to secure your highly convertible leads online.

  • Heya i’m for the first time here. I found this board and I find It really useful & it helped me out much. I hope to give something back and aid others like you helped me.

  • Faytech North America is a touch screen Manufacturer of both monitors and pcs. They specialize in the design, development, manufacturing and marketing of Capacitive touch screen, Resistive touch screen, Industrial touch screen, IP65 touch screen, touchscreen monitors and integrated touchscreen PCs. Contact them at http://www.faytech.us, 121 Varick Street, New York, NY 10013, +1 646 205 3214

  • MetroClick specializes in building completely interactive products like Photo Booth for rental or sale, Touch Screen Kiosks and Digital Signage, and experiences. With our own hardware production facility and in-house software development teams, we are able to achieve the highest level of customization and versatility for Photo Booths, Touch Screen Kiosks and Digital Signage. MetroClick, 121 Varick St, New York, NY 10013, +1 646-843-0888

  • Very interesting information!Perfect just what I was looking for! „The most wasted day of all is that on which we have not laughed.“ by Sbastien-Roch Nicolas de Chamfort.

  • I¡¦ve been exploring for a little bit for any high quality articles or weblog posts in this sort of house . Exploring in Yahoo I ultimately stumbled upon this web site. Studying this information So i am glad to convey that I have an incredibly excellent uncanny feeling I found out exactly what I needed. I such a lot indisputably will make certain to don¡¦t fail to remember this web site and give it a glance on a relentless basis.

  • Thank you, I have just been searching for info approximately this topic for ages and yours is the greatest I have found out so far. But, what concerning the conclusion? Are you positive in regards to the supply?

  • Whats Taking place i am new to this, I stumbled upon this I’ve discovered It positively helpful and it has helped me out loads. I hope to contribute & assist different customers like its aided me. Great job.

  • Hello, you used to write fantastic, but the last few posts have been kinda boring… I miss your super writings. Past few posts are just a bit out of track! come on!

  • Dead indited content material, Really enjoyed examining.

  • Good day here, just got familiar with your article through Search engine, and realized that it’s truly beneficial. I’ll like should you decide retain this informative article.

  • I just could not go away your web site prior to suggesting that I really loved the standard information an individual provide for your guests? Is gonna be again ceaselessly to check out new posts

  • I am continually invstigating online for articles that can assist me. Thx!

  • Well I truly enjoyed reading it. This information procured by you is very useful for accurate planning.

  • I was just looking for this info for some time. After 6 hours of continuous Googleing, at last I got it in your web site. I wonder what’s the lack of Google strategy that don’t rank this kind of informative websites in top of the list. Generally the top sites are full of garbage.

  • hello!,I really like your writing very a lot! percentage we keep up a correspondence extra about your article on AOL? I require an expert on this space to resolve my problem. Maybe that’s you! Having a look ahead to peer you.

  • I dugg some of you post as I cerebrated they were very useful handy

  • MichaelJemery.com is a site with many hypnosis downloads. Whether you are looking for free hypnosis downloads, self hypnosis download for mp3, video and any audio files, Michael Jemery has the downloads for you. You can download hypnosis from apps, audio, mp3 and even youtube !

  • My brother recommended I might like this blog. He was totally right. This post truly made my day. You can not imagine just how much time I had spent for this info! Thanks!

  • I simply desire to advise you that I am new to blogging and incredibly adored your website. Quite possibly I am likely to bookmark your blog post . You really have excellent article information. Be Grateful For it for telling with us your current website information

  • IMSCSEO is a Singapore SEO Specialist devised by Mike Koosher. The purpose of IMSCSEO.com is to present SEO services and help Singapore enterprises with their Search Engine Optimization to aid them rise the ranks of Google. Visit us @ imscsseo.com

  • You are my intake, I have few blogs and rarely run out from post :). „To die for a religion is easier than to live it absolutely.“ by Jorge Luis Borges.

Rita ummæli

Kæfuvörn:   Hver er summan af átta og fjórum? Svar:

Höfundur

Líkamsvirðing er vettvangur þeirra sem vilja breytt samfélagsviðhorf varðandi útlit, heilsu og holdafar. Við viljum efla heilbrigði í víðum skilningi, vellíðan og virðingu fyrir fjölbreyttum líkamsvexti. likamsvirding@gmail.com