Aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 er eitthvað það besta sem ég hef séð síðan 1927.  Það er samt auðvitað ekki gallalaust. Kostir þess eru einkum í stóru atriðunum eins og að draga úr útþennslu byggðarinnar,  hverfaskipulagið þar sem stefnt er að 8 hverfi borgarinnar verði sjálfbær hvað varðar atvinnu og þjónustu og svo auðvitað samgönguásinn sem er mikilvægasta einstaka atriðið og hryggjarstykki skipulagsins. Maður getur haft mismunandi skoðanir á einstökum atriðum skipulagsins meðan annað eru bara gallar sem þarg að leiðrétta.

Þessa galla er flesta að finna í allskonar smáatriðum sem menn kannski taka ekki eftir en reka sig fyrirvaralaust á þá og verða þá eiginlega bara hissa.

Eitt slíkt dæmi kom upp núna fyrir helgi þegar veitingastaðnum Borðið við Ægisíðu 123,  sem opnaði fyrir réttu ári, var hafnað um að fá að reka veitingahúsið í flokki II.  En veitingahúsum í þeim flokki er leyft að hafa vínveitingar.  Niðurstaða borgarinnar var kærð til Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála sem féllst á að hafna umsókninni um vínveitingar á þeim grundvelli að veitingastaðurinn væri í miðju íbúðahverfi og ekki við „aðalgötu“ og tilheyrir ekki nærþjónustukjarna. Þetta tvennt, aðalgata og nærþjónustukjarni eru forsendur fyrir því áð veitingastaður í flokki II sé leyfður ef ég skil þetta rétt.

Þetta er rétt niðurstaða úrskurðarnefndarinnar sem byggir á aðalskipulaginu sem er líklega rangt hvað þetta varðar. Göturnar eru ekki rétt flokkaðar ef flokkunin er borin saman við skilgreiningu gatnanna. Það er einmitt svona lítil atriði í aðalskipulaginu sem eru helstu gallar þess.

Ef horft er á myndina efst í færslunni sést hvar borgargötur eru merktar í vesturbæ Reykjavíkur. Sunnan Hringbrautar eru borgargöturnar fjórar. Það eru Suðurgatan, Hofsvallagata, Neshagi og Brynjólfsgata.  Maður sér strax að þarna er eitthvað vanhugsað og ekki í lagi.  Það standa engin rök til þess að flokka Neshaga og Brynjólfsgötu sem borgargötur. Hinsvegar er augljóst að Ægisíða vestan Hofsvallagötu ætti að flokka sem borgargötu (aðalgötu).

Lítum bara á skilgreiningu aðalskipulagsins á borgargötu „Borgargata.  Lykilgata viðkomandi hverfis. Helstu þjónustukjarnarog stofnanir hverfisins standa við götuna og er hún oft mikilvægasta samgöngutengingin við næsta hverfi eða borgarhluta fyrir alla helstu ferðamáta. Gata sem hefur sögulegt mikilvægi, sterka ímynd eða er mikilvægur sjónás í borgarlandslaginu.“ Neshagi og Brynjólfsgata falla ekki undir þessa skilgreiningu en það gerir Ægisíða vestan Hofsvallagötu svo sannarlega.

Í úrskurði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála er höfuðáherslan lögð á aðalgötu og hlutverk hennar.  Aðalgötur eru hinsvegar ekki áberandi í AR2010-2030 og ekki teiknaðar inn á samgöngukortin eins og sjá má á kortinu efst í færslunni þar sem borgargötur nærþjónusta, stórmarkaðir og opin svæði eru skilgreind. Á samsvarandi  kortum eru strætóleiðir teiknaðar inn ásamt hjóla- og göngustígar. Þarna eru borgargötur en ekki aðalgötur. Aðalgötur eru hinsvegar skilgreindar í texta í skipulaginu á sama hátt og borgargötur. Aðalgötur eru skilgreindar með meiri  fjölbreyttari landnotkun með áherslu á verslun, þjónustu og samfélagsþjónustu.  Ægisíða vestan Hofsvallagötu fellur undir þessa skilgreiningu og skilgreiningu borgargötu sérstaklega. Á þessum stutta kafla Ægisíðu er að finna bensínstöð (nánast vegasjoppu með verslun og dekkjaverkstæði), efnalaug, litla verslun og Borðið sem er í sama húsnæði og hverfisverslunin var til 70 ára auk þess sem þarna er umsvifamikill leikskóli. Gatan er miklu frekar aðalgata, borgargataeða nærþjónustugata en húsagata. Hún er aðalgata og borgargata þó hún sé ekki merkt sem slík á kortum AR2010-2030.

Slóðin að úrskurði ÚUA er að finna á þessari slóð:

http://www.uua.is/?c=verdic&id=1454

ÚUA hafnar kæru eigenda borðsins á grundvelli þess að þarna sé ekki um aðalgötu að ræða og vísar á myndir nr.: 15 og 16 á bls. 183 í aðalskipulaginu. Í mínu eintaki af aðalskipulaginu eru þessar myndir á síðu 171. Þarna er eitthvað misræmi sem ég skil ekki en það hlýtur að vera til skýring á.

Þessi galli á flokkun gatna aðalskipulagsins í vesturbæ Reykjavíkur þarf að lagfæra. Borgin þarf að lagfæra þetta. Hún mætti líka gjarna taka upp þá flokkun gatna sem menn hafa notað s.l. 60 ár en það voru; stofnbrautir, tengibrautir, safnbrautir og húsagötur. Þessi flokkun er góð og gagnsæ. Við þetta má svo bæta einum flokk í viðbót „borgargötum“ eins og þær eru skilgreindar í AR2010-2030 og falla vel að þeirri hugmyndafræði sem þar er lögð fram.

+++

Hér að neðan er yfirlitskort úr aðalskipulaginu AR2010-2030 sem sýnir borgarhluta 1, Vesturbæ.

Í vesturbæ sunnan Hringbrautar eru tvö frábær veitingahús. Hvort öðru betra. Annað er Kaffihús Vesturbæjar og hitt er Borðið.

Veitingahúsið Borðið er eitthvað það glæsilegasta hverfisveitingahús sem ég hef kynnst. Þar er góður matur sem reiddur er fram á smekklegan hátt í fallegu umhverfi af eigendunum sem geisla af þjónustulund. Þarna er hægt að kaupa ýmsa matvöru og hluti sem heyra til matargerðar. Þarna er engin hljómsveitarpallur eða myrkir krókar sem einkenna hverfisknæpur af hefðbundinni gerð sem maður þekkir erlendisfrá og menn sitja löngum stundum á sumbli. Þessi tvö veitingahús eru glæsileg hverfisprýði og mikilvæg fyrir félagslíf íbúa svæðisins og tengir þá saman með liðlegum hætti.

Til viðbótar þessu má nefna Stúdentakjallarann og Hámu á Háskólatorgi sem eru góð heim að sækja þó það sé með öðrum hætti.

Að neðan er mynd af Borðinu.