Það vekur oft undrun hvað fámennur hópur manna getur áorkað miklu á stuttum tíma.

Hin rómaða danska hönnun er runnin undan rifjum örfárra manna sem voru uppi á svipuðum tíma og þekktust persónulega.

Það er ekki óalgengt að það myndist svona andrúmsloft í listum. Maður áttar sig oft ekki á hvernig á því stendur fyrr en að áratugum liðnum. Eitt dæmi um sprengingu í listum er Bauhaus sem breytti viðhorfum til nánast allra hluta á örfáum árum.

Upp úr stríðsárunum komu fram mjög sterkir hönnuðir í Danmörku sem mótuðu danska hönnun eins og við þekkjum hana í dag. 

Þeir mótuðu eiginlega smekk heillrar þjóðar og höfðu áhrif langt út fyrir landsteinana. 

Þeir studdu hvern annan í þeirri nálgun sem var þeim sameiginleg og blómstraði á árunum milli 1950 og 1960.  Sköpuðu „trend“  á aðeins 10 árum sem enn er í fullum blóma.  Enn þann dag í dag eru hönnuðir um allan heim að leita í smiðju þessara manna og „stæla“ þó meira en hálf öld sé liðin.

Þetta voru fúnktionalistar sem báru mikla virðingu fyrir starfi sínu, efninu og handverkinu.

Þeir sem voru mest áberandi  voru þessir:

Paul Henningsen 1894-1967

Arne Jacobsen 1902-1971

Börge Mogensen 1914-1972

Hans J. Wegner 1914-2007

Verner Panton 1926-1998

Paul Kjærholm 1929-1980

Það sem var sameiginlegt með þeim flestum er að þeir fóru leið að menntun sinni sem er ekki algeng nú á dögum. Flestir þeirra voru í upphafi iðnaðarmenn sem héldu áfram um listiðnaðarskóla alla leiðina í Konunglegu dönsku listaakademíuna. 

Í gegnum jarðbundna iðnmenntun sína lærðu þeir að bera virðingu fyrir efninu og meðhöndlun þess.  Í akademisku námi sínu lærðu þeir að umbreyta  hönnuninni á grunni djúpra gamalla hefða í nýjar áttir.  Eins og hjá vönduðu fólki var markmiðið ekki að gera eitthvað alveg nýtt  heldur að gera eitthvað sem var betra en það gamla eða að hugmyndirnar vísuðu til framfara.

Fræg er tilvitnunin í Paul Henningssen sem sagði eitthvað á þessa leið;  „Framtíðin kemur af sjálfu sér en framfarir gera það ekki“.

Þessar umbreytingar í hönnuninni áttu rætur sínar að rekja til Bauhaus. Sennilega er Stokkhólmssýningin árið 1933 stór áhrifavaldur. 

Ég mun gefa lauslega innsýn inn í starf þessara arkitekta í næstu pistlum . Þessir menn hafa skapað  hluti sem nú eru kallaðir  ”modern klassík” sem stefna í að verða eftirsótt antíkmunir framtíðarinnar.

Að neðan eru þrír stólar frá þessu tímabili. Cow Horn Chair frá 1952 eftir Hans J Wegner,  PK 22 frá 1955 eftir Paul Kjærholm,  og í lokin Svanurinn frá 1958 eftir Arne Jacobsen.

Wegner: Cow Horn Chair frá 1952

Paul Kjærholm: PK 22 frá 1955

Arne Jacobsen: Svanurinn frá 1958

Það voru nokkrir fleiri en að ofan eru nefndir sem höfðu mikil áhrif.  Ég nefni Finn Juhl, einnig Kaare Klint, Ole Wancher og Kai Kristensen.  Það var mikið að gerast í þessum málum á árunum milli 1950-60 í Danmörku. Ef ég hefði talið alla upp hefði listinn orðið of langur. Hér að ofan er stóll úr sófasetti sem Kai Kristensen teiknaði árið 1955