Vaktarabærinn, Garðastræti   23  í Reykjavík hefur verið endurbyggður eftir mælingum  og ráðgjöf arkitektastofunnar ARGOS.  Minjavernd hf hafði með höndum framkvæmdir.  Verkinu lauk nú á vormánuðum og  húsið hefur verið auglýst til sölu

Vaktarabærinn var kallaður svo eftir Guðmundi Gissurarsyni vaktara sem talið er að hafi byggt húsið 1848 eða skömmu áður. Guðmundur var vaktari bæjarins frá 1830 til 1865 og tók við starfinu af föður sínum.

Embætti vaktara hafði verið í Reykjavík með hléum frá 1780 en vaktari vakti yfir bænum og fylgdist með hvort allt væri með feldu og lét vita ef ólag var á hlutunum. t.d. bruni, flóð eða óspektir.  Í  dönskum smábæjum gengu þeir um á næturnar og hrópuðu hvað klukkan var og og létu vita að allt væri í lagi :“Klokken er tre og alt maar vel“ , hrópuðu þeir.

Húsið var hluti bæjarhúsanna í Grjóta, eins elstu bæjanna í Reykjavík og þess sem Grjótaþorpið heitir eftir.

Farið var að búa í húsinu 1868 svo skráð sé þegar Stefán Egilsson, sem átt hafði húsið í tæpt ár seldi það Ingiríði Ólafsdóttur ekkju. Hann keypti það svo reyndar aftur 1880. Kona Stefáns var Sesselja Sigvaldadóttir, ljósmóðir. Synir þeirra voru Sigvaldi Kaldalóns tónskáld, Snæbjörn togaraskipstjóri, Guðmundur glímukappi og Eggert söngvari, sem allir fæddust í húsinu nema sá yngsti Eggert. Stefán seldi Jóni E. Jónssyni húsið árið 1889.

Búið var í húsinu fram á miðjan sjöunda áratug tuttugustu aldar. Í manntölum kemur fram að um 1930 og fram til 1962 búa að jafnaði 6-7 manns í húsinu þegar skráð er.

Vaktarabærinn var að öllum líkindum fyrsta timburhúsið sem byggt var í Grjótaþorpi, fyrir utan hús Innréttinganna við Aðalstræti. Vaktarabærinn er jafnframt eina húsið sem eftir stendur af bænum Grjóta sem var hjáleiga frá Víkurbænum, ein af átta slíkum sem getið er í Jarðabókinni 1703, en jörðin var lögð hinum nýstofnaða kaupstað Reykjavík til við stofnun hans 1786. Húsið er friðað skv. ákvæðum þjóðminjalaga  þar sem hús reist fyrir 1850 eru sjálfkrafa friðuð, ekki er gefin út sérstök friðlysing frá menntamálaráðuneytinu heldur gildir hið almenna ákvæði.

Í júni 2008 afsalaði Reykjavíkurborg Minjavernd hf. húseigninni Garðastræti 23, sem tók þar með að sér endurgerð hússins. Húsið var mælt og teiknað þá um haustið og í framhaldi af því fengið leyfi byggingarfulltrúans í Reykjavík til að fjarlægja skúrana sem byggðir höfðu verið við austur og norðurhlið hússins.

Húsið er lítið, einlyft bindingshús, upphaflega klætt utan með reisfjöl, svo sem enn má sjá, þak klætt skarsúð með rennisúð þar á ofan, tvöföldu timburþarki. Hlaðið var í bindinginn, kalkað innan eða klætt bjóstþili í stofu, panel í herbergjum og gólf borðaklædd, bitar ýmist strikaðir eða klæddir strikuðum borðum.  Byggð var lítil forstofa við húsið að austanverðu með stiga á loftið.  

Ofanritaður texti er að mestu fenginn af heimasíða arkitektastofunnar ARGOS. Guðmundur Ingólfsson hjá Ímynd tók ljósmyndirnar.