Ég átti þess kost að fá að skoða byggingalist á norður Spáni siðustu daga. Þetta var auðvitað stórkostleg upplifun þar sem nema mátti rótgrónar rætur menningar og byggingalistar. Arkitektúrinn er staðbundin að formi til og ekki síður hvað allt efnisval varðar. Nýjar byggingar tóku flestar mið af staðnum og menningunni.  Hefðirnar og borgarvefurinn ásamt nýsköpun er samofin. Það var heillandi að ganga götur Vigo, Santiago de Compostela, Leon, Luga, Calahorra, San Sebastian, Bilbao og fleiri borga og þorpa. Staðrandinn var allstaðar lykilþáttur í upplifuninni.

Þarna er líka mikið af verkum stjörnuaritekta nútímans. Ég skoðaði verk Calatrava og tvö verk Frank Gehry og eitt eftir Zaha Hadid og svo var það auðvitað Oscar Niemeyer.  Þessi verk bera öll sterk höfundareinkenni arkitektanna en skorta oft menningarleg og formleg tengsl við umhverfið,.

Af þessum nýju verkum var ég ánægðastur með byggingu Frank Gehrys hjá vínbændunum Marques de Riscal i Rioja. Þar hefur verið byggt lítið hótel með um 40 herbergjum. Herbergjaálmurnar eru látlausar og einfaldar og sverja sig í arkitektúr staðarina. Ég er ekki einusinni viss um að Gerhy hafi teiknað þær. Anddyrið og aðkoman er týpisk fyrir Gehry og betri en aðrar byggingar sem ég hef skoðað eftir arkitektinn ef frá er skilin Disney Consert Hall í LA. Hinar eru Louis Vitton í París, Guggenheim í Bilbao, DZ Bankinn í Berlin, EMP í Seattle og Dancing House í Prag.

Hér fylgja nokkrar myndir sem ég tók á síma minn hjá vínbóndanum Marques de Riscal nú í vikunni. Efsa myndin er líka þaðan. Neðst kemur svo ein mynd af verki Zaha Hadid og ein af flugstöðinni í Bilbao eftir Calatrava.

Og í blálokin kemur dæmigerð götumynd sem er í fulkomnu samræmi við þau borgarhús sem eru algengust á norðurhluta Spánar og þann arkitektú sem heimamenn og gestir þeirra sækjast eftir.

++++

Bæt við kl. 18:20.

Hér eru tveir gamlir pistlar um Oscar Niemeyer:

http://blog.dv.is/arkitektur/2009/10/07/oscar-niemeyer-bratt-102-ara/

http://blog.dv.is/arkitektur/2011/12/14/ocar-niemeyer-104-ara-the-last-modernist/

Og hér er fjallað um Frank Gehry á fjórum stöðum:

http://blog.dv.is/arkitektur/2010/12/17/frank-gehry-i-astraliu/

http://blog.dv.is/arkitektur/2011/08/17/frank-gehry-a-sudur-jotlandi-the-bilbao-effect/

http://blog.dv.is/arkitektur/2011/03/24/new-york-by-gehry/

http://blog.dv.is/arkitektur/2010/06/06/gehry-%E2%80%9Cfardu-a-eftirlaun%E2%80%9D/

og hér er ein færsla sem Disney Consert Hal er nefnd:

Og hér er fjallað um Frank Gehry á fjórum stöðum:

http://blog.dv.is/arkitektur/2010/05/10/los-angeles/

Aðkoman að Marque de Riscal kemur manni í gott skap þar sem mikil gleði er í formi og litum. Þungi hltinn er úr sama efni og hefur verið ríkjandi í Rioja um aldir, gulleitum sandstei meðan hið dæmigerða formmál Gehrys í sveigðum málmplötum kallast bæði á við landslagið í fjarska, bugðóttar vínekrurnar nær og vínviðinn og rásarunnana við þá. Þetta formmál Gehrys er víða ofnotað.

Hér sést hvernig sandsteinninn í verki Gehrys kallast á við eldri húsin. Það er líka einkennandi ap sandsteinshluti byggingar Gehrys eru lokaðar eins og gömlu húsin. Þ.e.a.. þau samansatanda af veggjum með gluggagötum, ekki gluggaböndum eins og algengast er í nútíma húsm.

Að ofan er gestamóttaka hjá vínbóndanum Tondonia í Rioja. Húsið er teiknað af stjörnuarkitetinum Zha Hadid sem er nýlátin. Það var tekið í nokun árið 2003. Ég var spenntur að skoða þetta en varð fyrir vonbryggðum. Það sýndi sig að húsið hentaði ekki starfsseminni og var okkur boðið að smakka vínin í gömlu húsnæði vínekrunnar. Ég hafði heyrt nokkrar sögur um að hús. Þaðer eins og höfundurinn hafi misst sjónar ag hlurverki byggingarlistarinnar sem er fyrst, fremt og síðast nýtjalist. Manni dettur í hug kennisetningu sem kennd er við Le Corbusiere eða er afsprengi kennisetningar hans. Þar segir að flugvél sé ekki flugvél nema hún geti flogið. Kannski mætti segja að þetta hús sé ekki hús vegna þess að það hentar ekki starfsseminni.

Að ofan er svo bygging Oscars Niemeyer í Aviles á norðurströnd Spánar. Arkitektinn lest fyrir nokkrum árumn tæplega 105 ára gamall.

Hér að neðan er mynd af flugstöð Calatravas í Bilbao. Byggingin er einkar skýr í uppbyggingu og allri hugmyndafræði. Það er líka sérlega vel hugað að stækkun og hnökralausu flæði notendanna, sem eru auðvitað farþegarnir. Þarna var gaman að koma, margir spennandi vinklar í starfhæfri byggingu þar sem formmálið er ekki að þvælast fyrir í sköpuninni.

Dæmigerð götumynd í borg eða þorpi á norður Spáni þar sem þess er gætt að nýbyggingar rjúfi ekki byggngasöguna og staðarandann heldur undirstriki þau gæði. Þarna eru oftast eingöngu byggð hús sem hvergi geta staðið annarsstaðar. Gámastíllinn sést ekki í miðborgunum þó hann sjáist víða á jaðarsvæðum.