Grundtvigskirkjan í Kaupmannahöfn og Hallgrímskirkja í Reykjavík eiga margt sameiginlegt.
- Þær eru báðar reistar í nafni helstu sálmaskálda landanna, prestanna Hallgríms Péturssonar á Íslandi(1614-1674) og N.F.S. Grundtvigs í Danmörku (1783-1872).
- Þær eru báðar byggðar á hæð, Bispebjerg og Skólavörðuholti.
- Þær eru báðar byggðar á tuttugustu öldinni og eru gegnheilar. Það er að segja að sama efni og áferð er utan á kirkjunum og innan.
- Þær eru báðar gotneskar í aðaformmáli en sækja innblástur í aðstæður á staðnum. Grundtvikskirkjan í hefðbundinn danskan arkitektúr og Hallgrímskirkja að hluta til í íslendskt landslag (!).
- Þær eru báðar sterk kennileiti þar sem þær standa umkringdar tiltölulega lágri byggð.
- Báðar hafa þær inngang sem veitir að götu með lágreistum húsum.
- Þær eru báðar þrískipa.
- Þær eru báðar hannaðar af sterkustu arkitektum sinnar kynslóðar, Guðjóni Samúelssyni (1887-1950) og P.V.J Klint (1853-1930). Kaare Klint sonur Jensen Klint (1888-1954) kláraði bygginguna fyrir föður sinn, en hann var jafnaldri Guðjóns.
- Kirkjurnar voru báðar lengi í smíðum. Það var byrjað fyrr á Grundtvigskirkju eða árið 1921 eftir samkeppni sem haldin var 1912-13 og smíðinni lauk 1940. Byrjað var á Hallgrímskirkju 1945 0g var hún vígð 1986.
- Kirkjurnar tvær eru álíka langar, Grundtvigskirkja er 70 metrar og Hállgrímskirkja er 69 metrar.
- Kirkjurnar eru svipaðar að stærð. Hallgrímskirkja er 1676 m2 að flatarmáli og manni sýnist að Grunndtvigskirkja sé svipuð að stærð, kannski aðeins stærri. Margir telja Hallgrímskirkju stærstu kirkjuna á Íslandi. Það stendur meira að segja á nokkrum Wikipediasíðum og ferðabæklingum. Því fer víðs fjarri, Grafarvogskirkja er langtum stærri í fermetrum talið eða 2890 m2. Sennilega eru sætin eitthvað fleiri í Hallgrímskirkju sem er auðvitað líka mælikvarði.
það sem greinir kirkjurnar að er bísna margt og hallar þar oft á Hallgrímskirkju nema kannski það að Hallgrímskirkja er sennilega þekktari en Grundtvigskirkjan í Danmörku.
Grundtvigskirkja sver sig í hefðirnar í danskri byggingalist meðan Hallgrímskirkja er meira svona „kjúriositet“ svipað og verk Gaudis í Barcelona. Ekki endilega góð byggingalist en forvitlileg og jafnvel skemmileg og með fallega vinkla á nokkrum stöðum. Gaudi í Barcelona og Hallgrímskirkja í Reykjavík laða að sér ferðamenn.
Hjálagt eru nokkrar ljósmyndir af Grundtvigskirkju sem var byggð úr viðhaldsfríum gulum dönskum múrsteini samkvæmt aldagamalli hefð og tvær af Hallgrímskirkju sem er byggð úr steinsteypu sem var skigreind sem „varanlegt efni“ um miðja síðustu öld en er það auðvitað ekki eins og dæmin sanna.
Maður veltir fyrir sér hvort Guðjón Samúelsson hafi sótt innblástur til kollega síns í Danmörku þegar hann lagði drögin að helsta kennileiti Reykjavíkurborgar, Hallgrímskirkju.
Inngangur Gruntvigskirkju er þrí skiptur eins og turninn, faðirinn, sonurinn og hinn heilagi andi. Súlnaskipan innandyra er einnig með skýrskotun til dulinnar þekkingar.
Hliðarskip Grundtvigskirkju.
Miðskip Grundtvigskirkju.
Miðskip Hallgrímskirkju.
Hilmar Þór Björnsson arkitekt
Mikið vildi ég að þessi grein hefði birst fyrir ári en þá var ég á leiðinni til Kaupmannahafnar. Næst þegar ég á leið þangað fyrir þetta eitt af mínum fyrstu verkefnum að skoða þessa kirkju. Kærar þakkir fyrir að opna enn eina áhugaverða dyr á heiminum.
Þetta er alveg stórlega skemmtilegur samanburður og athyglisverður vinkill á þessar stórbyggingar tvær, svona sterk kennileiti hvor um sig í sínu umhverfi, skyldar og líkar en samt hvor með sinn karakter. Stærðarsamanburðurinn merkilegur og tíðarandinn og skólaáhrifin eiga kannski eftir að skýrast frekar á næstunni þegar fjallað verður nánar um Guðjón og verkum hans gerð ítarleg skil. Klint hafa verið gerð góð skil í bókmenntalegu stórvirki.
Sjálfur sagði Guðjón um Hallgrímskirkju, sem var honum bæði kært og erfitt verkefni „Ég taldi sjálfsagt að svipur þessarar miklu kirkju væri gotneskur, enda er gotneski stíllinn álitinn fegursti stíll í kirkjubyggingum. Á hinn bóginn óskaði ég þess að kirkjubyggingin bæri svip af íslensku landslagi og umhverfi“.
Nýgotneski stíllinn er upprunin á Bretlandseyjum um miðja 18. öld. Strawberry Hill er talið vera fyrsta húsið sem byggt var í nýgotneskum stíl og er fyrirrennari nýgotneska stílsins. Nýgotneski stíllinn „Gothic Revival“ varð afar vinsæll í Englandi á 19. öld þegar menntaðir og upplýstir arkitektar og hönnuðir, svo sem Augustus W.N. Pugin, John Ruskin og William Morris, reyndu að endurvekja form miðalda. Hugmyndir módernista um heiðarleika og sannleika í byggingum má rekja til Gotneskrar byggingargerðar.
Grundtvigskirkju kirkjan er sennilega innblásturinn fyrir Hallgrímskirkju, svo sagði mér mætur maður fyrir mörgum árum.
—
Einhver villa hefur læðst inní greinina varðandi dánardag P.V.Jensen Klint – Hann er fæddur 1853 en lést 1930, Það var síðan sonur hans,Kaare J.Klint sem kláraði verkefnið, Kaare J.Klint lést árið 1954 .
—
Þakka þér ábendinguna Rúnar I Guðjónsson. Ég googlaði þetta auðvitað en tók ekki rétt eftir. Ég lagfæri þetta strax.
Þakka þér aftur. Maður vill ekki hafa staðreyndarvillur í svona texta.
Kærar þakkir Hilmar Þór fyrir þínar áhugaverðu og frábæru greinar!
Þakka þèr falleg orð i garð bloggsins Rósa.
Skemmtilegur samanburður sem kemur okkur sem ekki þekkjum til á óvart.
„Þær eru báðar hannaðar af sterkustu arkitektum sinnar kynslóðar, jafnöldrunum Guðjóni Samúelssyni (1887-1950) og P.V.J Klint (1888-1954).“
Þetta er athyglisvert. Guðjón var einu ári eldri en Klint sem lifði fjórum árum lengur en Guðjón. Urðu 63 og 66 ára. Líklega hafa þeir þekkst ágætlega og verið samtíma á sama arkitektaskólanum. Þeir hafa líklega rætt kirkjubyggingar sínar einhverntíma. Veit einhver eitthvað um þetta?
Já að væri gaman ef einhver veit hvort þeir snillingarnir hafi haft einhver samskipti vegna þessarra systurbygginga!
,,… það sem greinir kirkjurnar að er býsna margt og hallar þar oft á Hallgrímskirkju …“
Hvað þýðir þetta?
Kirkjurnar eru líkar og einnig að mörgu leyti ólíkar, en hvernig ,,hallar þar á“ aðra þeirra?
Páll. Þetta er nú ekki illa meint. Þetta er meira persónulegt mat mtt eða tilfinning sem ég ætla ekki að fara inná núna nema þú sérstaklega óskir þess.
Nei Hilmar minn, það sem þú skrifar er ekki illa meint, öðru nær, langt síðan ég tók eftir því. Ég bara skildi ekki merkingu þessara tilteknu orða. En ég skildi þau eftir umhugsun. Og er líklega sammála.
Ekkert hús er eyland!