Þegar ég var drengur var oft farið  niður á höfn. Höfnin var spennandi staður þar sem mikið var um að vera. Höfnin var helsta tenging við atvinnulífið og veröldina utan Íslands.

Á austurhöfninni var kolakraninn og hafskipahöfn með vörumóttöku. Vestar var bátabryggja, fiskiskipahöfn og slippurinn. Gengið var eftir eiði út í Örfirisey. Eimskipafélagshúsið var nánast á hafnarbakkanum og svo kom Hafnarstræti sem manni fannst ekki fínasta gata bæjarins með verkamannaskýli og litlum kaffistofum sem seldu verkamönnum og öðrum kaffi á brúsa.

Hafflöturinn var dökkur með smá olíubrák og mikið af fiski. Bæði kola og marhnút sem strákarnir veiddu í nokkru magni af bryggjunni.

Höfnin var full af lífi. Þarna voru skip af öllum stærðum og gerðum. Flutningaskip Eimskipa, Ríkisskipa og Sambandsins. Togarar og smábátar, varðskip og snekkjur. Vörur voru fluttar til landsins í lausu. Gámavæðingin var einhvers staðar í framtíðinni. Þarna voru verkamenn og sjómenn, vörubílar, leigubílar og dráttarvagnar.

Farþegaskipin voru þarna, Dronning Alexandrine og Gullfoss og ekki má gleyma stranferðaskipunum Esjunni, Heklu, Skjaldbreið og Herðubreið.  Farþegar að koma og fara út á land og til og frá útlöndum. Bæjarbúar gerðu sér erindi til þess að fylgjast með hverjir væru að fara í siglingu og hverjir væru að koma. Ekki man ég eftir portkonum eins og maður hafði heyrt að væru algengar á svona stöðum í útlöndum. En þarna voru samt bæði Hafnarfjarðar-Gullý og Vestmannaeyja-Anna.

Reykjavíkurhöfn var fiskiskipahöfn, farþegaskipahöfn, flutningahöfn, iðnaðarhöfn, höfn Landhelgisgæslunnar og skemmtiskipahöfn.

Það var líf við höfnina og þangað lögðu flestir leið sína til þess að upplifa það sem þar fór fram. Höfnin var nátengd miðborginni og var miðstöð og orkugjafi hennar. Höfnin var mikilvægt bakland og styrkti stöðu miðborgarinnar. Reykjavík naut einnig flugvallarins sem styrkti miðbæinn á sama hátt og járnbrautarstöðvar hafnarborga Evrópu.

Svona voru hafnir alls staðar um mest alla heimsbyggðina.

En svona er þetta ekki lengur. Með gámavæðingunni hentuðu gömlu hafnirnar ekki lengur til vöruflutninga og sú starfsemi var flutt annað.

Hafnarsvæðin tæmdust. Við það varð til landrými sem þurfti að finna nýtt hlutverk.

Reykjavíkurhöfn breyttist eins og aðrar hafnir. Eftir að Hafskip hætti rekstri dó Austurhöfnin. Hún varð lífvana geymslustaður fyrir óselda bíla. Við vissum ekki almennilega hvernig ætti að nota hana. Höfnin var í limbói milli lífs og dauða. Höfn er ekki höfn nema þar séu skip og bátar. Austurhöfn er að breytast úr höfn í “Waterfront”. Vildu borgarbúar það? Var þetta meðvituð ákvörðun eða tók atburðarásin völdin þarna í skipulagi Reykjavíkur eins og víða annars staðar?

Gullfoss býr sig til brottfarar

Smábátarnir í landlegu

Myndirnar eru fengnar af vef Ljósmyndasafns Reykjavíkur