Þjóðkirkjufyrirkomulagið á sér langa sögu á Norðurlöndunum og samtvinnast lútherskunni sem gerir ráð fyrir því að kristninni sé ráðið innan landamæra furstans.  Þrátt fyrir þjóðkirkjufyrirkomulagið verður kirkjan e.k. ríki í ríkinu og telst árið 1907 eiga fjórðung allra jarðeigna landsins.

Ofanaf því höfum við verið að vinda, ef svo má segja, síðustu eitt hundrað árin með samningum milli ríkis og kirkju sem byggja allir á því að ríkið yfirtaki jarðirnar en en greiði kirkjunni um alla framtíð tiltekinn arð.  Í mannréttindastofnunum hefur þetta fyrirkomulag verið látið afskiptalaust af tveimur ástæðum(undirritaður er í einni slíkri). Fyrri ástæðan er:  Ekki er um að ræða fjárhagslegt misrétti heldur er um að ræða samninga milli ríkis og kirkju sem  átti lendur og tókst í öllu falli að semja um tiltekið uppgjör þegar hún lét þær af hendi.  Seinni röksemdin er óopinber:  Þetta er ekki ,, misrétti“ sem skiptir máli.  Ef við þurfum ekki að hafa áhyggjur af öðru þarna uppfrá þá getur við einbeitt okkur að öðrum svæðum í veröldinni (þægindarök).

En hvað um það : Aðskilnaður hefur ekkert með þjóðsöng eða fána að gera en kynni að hafa áhrif á frídaga til lengdar hugsað, eða af hverju á að gefa frí á jólunum frekar en á helgum dögum annarra en kristinna þegar (ef) ríkið verður hlutlaust í trúmálum (og varla höfum við efni á því að gefa öllum alltaf frí)?

Aðskilnaður, fullur aðskilnaður, yrði ekkert mál fyrir kirkjuna ef staðið yrði við samninga. Og verður ekki að standa við samninga við kirkjuna?  Uppá samninga skrifa ekki síðri lögfræðingar ríkisins megin en kirkjunnar megin.  Við verðum að reikna með því að dómstólar dæmdu kirkjunni í hag ef málið færi í hart.

Þá er í raun bara eftir spurningin sú hvort við vildum hafa ríkisvaldið hlutlaust í trúarefnum eins og er í Bandaríkjunum og Tyrklandi eða takandi beina afstöðu eins og er í Danmörku og Ísrael. (þriðju leiðina mætti hugsa sér þá að í 62. grein stjórnarskrár kæmi að ríkið styddi alla heiðarlega og skipulega trúarsöfnuði/siðafélög að uppfylltum vissum skilyrðum).

Það yrði óneitanlega verulegt högg fyrir þjóðkirkjuna ef hún yrði skilin eftir út á ísnum en hugsanlega bara gott fyrir hana ef ríkið stæði við samninga við hana(eða yrði neytt til þess).  Í þeirri stöðu mætti setja undir allt misrétti með því að ríkið greiddi samsvarandi til annarra trúfélaga í nafni jafnréttis.(Misréttið væri þá fólgið í því að forfeður manna hefðu átt aðild að jörðunum í fyrndinnióháð því hvort að fólk væri nú í þjóðkirkju eða ekki annarsvegar og hins vegar að fólk ætti ekki að gjalda þess að vera nýflutt til landsins en öll áunnin réttindi ,,langbúa“ eru vafasöm).  Þegar frá eru talin sóknargjöldin ,sem hvert trúfélag um sig myndi innheimta eða semja við innheimtuaðila eins og ríkið eða sveitarfélög að innheimta, yrðu það óverulegar upphæðir.

Aðskilnaður hefur orðið.  Við erum komin miklu lengra í þátt en Danir sem við hermum þó eftir í flestu. Mín niðurstaða er kannski fyrst og fremst sú að þetta sé ekki spurning um sparnað fyrir ríkið  heldur princíp. Kristin þjóð skv. stjórnarskrá eða hlutlaus?