Umræður um stjórnarskrárfrumvarpið sem stjórnlagaráð setti saman í sumar fara nú vaxandi og er það vel. Og hafa ýmsir sett fram athugasemdir sínar. En rétt eins og ég ímynda mér ekki að frumvarpið okkar sé endanlega fullkomin smíð, þá eru athugasemdirnar sumar ekki alveg alfullkomnar.

Og ég finn mig til dæmis knúinn að fara fáeinum orðum um það sem Pétur Kr. Hafstein forseti kirkjuþings sagði við setningu þingsins fyrir tveimur dögum.

Þegar svo stórgáfaður og margfróður maður lætur í ljósi gagnrýni – maður sem þar að auki er fyrrverandi dómari við Hæstarétt – þá er eðlilegt að leggja  eyrun við.

En einnig má augljóslega gera töluverðar kröfur til gagnrýninnar.

Ég tek það fram að þar sem ég var ekki viðstaddur flutninginn á ræðu Péturs, þá eru mínar einu heimildir um orð hans frétt í Ríkisútvarpinu, sjá hérna. En sú frétt gefur þó áreiðanlega fullnægjandi mynd af efni ræðunnar.

Þar er fyrst til að taka að ég á mjög erfitt með að skilja þá tilvitnun sem Pétur hefur mál sitt með, þegar hann vitnar til orða Jóns Hreggviðssonar í Íslandsklukkunni um að „vont sé þeirra ranglæti en verra þeirra réttlæti“.

Og meinar bersýnilega að nú hafi stjórnlagaráð kallað yfir þjóðkirkjuna hið verra réttlæti.

Það læðist að mér sá grunur að Pétur Kr. Hafstein hafi ekki lesið ennþá lesið Íslandsklukkuna, fyrst hann notar þessa tilvitnun í Jón gamla á Rein á svo undarlegan hátt.

Ætla má að hann hafi aðeins rekist á tilvitnunina í einhverju uppsláttarriti um vel valin orð, eða kannski í blaðagrein. Ég vil því í upphafi eindregið hvetja Pétur til ná sér nú í bókina á bókasafni og lesa hana; hann verður ekki svikinn af því.

En ef Pétur les Íslandsklukkuna, þá mun hann sjá að þessi orð eru þar notuð í því samhengi að varla mun framar hvarfla að honum að reyna að nota þau til að setja samasem-merki milli íslensku þjóðkirkjunnar og Jóns Hreggviðssonar.

Ég ætla nú ekki að spilla ánægju Péturs af því að lesa Íslandsklukkuna með því að upplýsa of mikið, en get þó sagt að þessi orð lætur Jón Hreggviðsson falla eftir að hafa árum saman verið ofsóttur og hýddur af vondum yfirvöldum og spilltum dómurum.

En síðan þegar hafist er handa við að leiðrétta ranglætið, þá verður hann leiksoppur afla sem hafa kannski gott í hyggju í upphafi, en hann verður þó fljótt aðeins lítið og áhrifalaust tannhjól í þeirri vél sem fer af stað.

Sú vél fer að lifa eigin lífi með eigin hagsmuni og eigin sókn eftir völdum og áhrifum, og þegar upp er staðið hefur lítið sem ekkert verið sinnt um hagsmuni Jóns bónda á Rein.

Og að sumu leyti er staða hans jafnvel verri en áður.

Heyrðu mig nú!

Íslenska þjóðkirkjan á að sjálfsögðu ekkert skylt við þá stöðu sem Jón Hreggviðsson var í og urðu tilefni orða hans um ranglætið og réttlætið.

Eða er það niðurstaða Péturs Kr. Hafstein að kirkjan hafi gegnum tíðina mátt búa við mikið ranglæti af hálfu stjórnvalda í þessu landi?

Sé svo, þá væri vissulega í meira lagi fróðlegt að frétta nánar af því!

Það myndi sannarlega umbylta fullkomlega öllu viðhorfi okkar til fortíðarinnar, sögunnar og samfélagsins ef við neyddumst nú til að horfast í augu við að þrautpínd þjóðkirkjan hefði alltaf haft sömu stöðu og margdæmdur og marghýddur bláfátækur snærisþjófur af Akranesi.

Og ekki seinna vænna að Pétur setjist þá þegar í stað við skriftir og skýri út fyrir okkur allt það ranglæti sem kirkjan hefur mátt búa við.

Sömuleiðis er það mjög óvænt mynd af stjórnlagaráði sem dregin er upp með þessari líkingu Péturs.

Hvaða skoðun sem menn kunna að hafa á ógildingu Hæstaréttar á stjórnlagaþingskosningunni og síðan ýmsum formsatriðum varðandi skipan stjórnlagaráðs, þá verður ekki framhjá því horft að í stjórnlagaráði sat fólk sem hafði verið kosið til einmitt slíkra starfa í almennri þjóðaratkvæðagreiðslu.

Því er í besta falli einkennilegt ef Pétur sér í ráðinu þá andlitslausu og tilfinningalausu mulningsvél bókstafsréttlætisins og lagatækninnar sem notkun hans á tilvitnuninni í Jón Hreggviðsson virðist gefa til kynna.

Vél sem engu skeytir um velferð hins marghrjáða fórnarlambs sem þjóðkirkjan virðist vera í augum hans!

Nei, þetta er sem sé svo illa fundin samlíking að ég hlýt sem sé að draga þá ályktun að Pétur hafi ekki lesið Íslandsklukkuna. Ef hann hefði gert það, þá hefði svo stórgáfaður og margfróður maður áreiðanlega aldrei notað hana.

En þó hann hafi kannski ekki gert sér fulla grein fyrir því hve einstaklega illa valin þessi tilvitnun er, þá er þó ljóst af vali hennar að hann telur þjóðkirkjuna bersýnilega hafa búið við eitthvert ranglæti.

Og gott væri að fá að vita hvað það ranglæti er, og hvernig það hefur birst.

Það mun vekja sérstaka eftirtekt hjá fólki úr öðrum trúfélögum, ég tala nú ekki um hjá trúlausu fólki, að frétta nú af fyrrverandi hæstaréttardómara og forseta kirkjuþings að þjóðkirkjan hafi búið við mikið ranglæti.

Og ef tillögur stjórnlagaráðs nái fram að ganga, þá aukist það ranglæti enn!

Nú fer að verða tímabært að skoða hvað það er nákvæmlega í frumvarpi stjórnlagaráðs sem vekur þessi viðbrögð forseta kirkjuþings.

Mig langar samt aðeins fyrst að gera aðra athugasemd við sjálft orðaval Péturs. Hann segir að ákvæði sem snerti kirkjuna sé ekki hið eina sem sýni „ófullnægjandi frágang“ í frumvarpinu, „og nægir þar að nefna þær snörpu deilur sem upp hafa risið um stöðu og hlutverk forseta Íslands.“

Ég verð að segja að hér þykir mér farið mjög undarlega með orð.

Eða hverjar eru þær „snörpu deilur“ sem risið hafa um stöðu forseta Íslands?

Ólafur Ragnar Grímsson kaus við setningu Alþingis í haust að setja fram þá túlkun sína á frumvarpi stjórnlagaráðs að ef þær yrðu að veruleika myndu völd forsetans aukast stórkostlega.

Nú er það svo, að í sjálfu sér væri ekkert endilega athugavert við að auka völd forsetans. Forsetar hafa víða mikil völd, eins og við vitum.

En túlkun Ólafs Ragnars á hinum „stórauknu völdum“ embættisins samkvæmt frumvarpi stjórnlagaráðs var óvart ekki rétt. Samkvæmt frumvarpinu eykst áhrifavald forsetans vissulega hvað snertir mannaráðningar, en eiginleg „völd“ aukast ekki.

Enda var túlkun Ólafs Ragnars strax mótmælt af nokkrum félögum í stjórnlagaráðinu, og síðan hafa aðrir tekið undir þau mótmæli.

Björg Thorarensen prófessor, sem hefur þó sitthvað við stjórnarskrárfrumvarpið að athuga, hefur til dæmis andmælt túlkun Ólafs Ragnars.

Þetta er nú allt gott og blessað.

En hvar eru þær „snörpu deilur“ sem Pétur segir að hafi orðið?

Einn maður setti fram sína túlkun, henni var strax mótmælt af flestum sem til máls tóku. Eru þetta „snarpar deilur“ sem gefa til kynna „ófullnægjandi frágang“ á stjórnarskrárfrumvarpinu?

Ég held ekki. Ef ég vissi ekki að Pétur Hafstein væri vammlaus maður með öllu sem setti aldrei fram orð sín í billegum tilgangi, þá myndi ég jafnvel freistast til að álykta að hann hafi hagað svo máli sínu til að gefa til kynna að frumvarp stjórnlagaráðs væri miklu umdeildari og brogaðri smíð en það hefur reynst vera.

En þá hlýtur bara að vera um eitthvert misminni Péturs að ræða.

En víkjum þá að því ákvæði í stjórnarskrárfrumvarpinu sem Pétri þykir merki um að kirkjan, sem hafi þó nú þegar sætt svo miklu ranglæti gegnum tíðina, eigi nú að fara að sæta enn verra „réttlæti“.

Um er að ræða 19. grein sem hljóðar svo:

„Í lögum má kveða á um kirkjuskipan ríkisins.

Nú samþykkir Alþingi breytingu á kirkjuskipan ríkisins og skal þá leggja það mál undir atkvæði allra kosningabærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar.“

Við sem í stjórnlagaráði sitjum leggjum til að þessi grein komi í stað 62. greinar í núverandi stjórnarskrá sem hljóðar svo:

„Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda. Breyta má þessu með lögum.“

Síðar segir í 79. grein að ef Alþingi samþykki breytingar á kirkjuskipan skuli bera þær breytingar undir þjóðina í almennri atkvæðagreiðslu.

Ég er ekki að upplýsa neitt leyndarmál þó ég segi frá því að þessar tvær greinar núgildandi stjórnarskrár reyndist unnt að hártoga fram og bil baka. Og sérstaklega hvernig ný grein sem kvæði á um þjóðkirkju eða ekki þjóðkirkju myndi spila saman við ákvæði eldri stjórnarskrárinnar. Átti að taka tillit til þeirra eða ekki?

Um þetta reyndist unnt að spjalla lengi, en þær umræður urðu fljótt afar ófrjóar og staglkenndar.

Verkefnið sem við stóðum frammi fyrir var líka í raun mjög einfalt.

Átti að vera ákvæði í stjórnarskrá um þjóðkirkju, eða ekki?

Nú er það svo að allar skoðanakannanir hafa í mörg herrans ár gefið til kynna að vænn meirihluti þjóðarinnar vill aðskilja ríki og kirkju fullkomlega.

Og margir í stjórnlagaráði voru sömu skoðunar, og vildu helst af öllu taka ákvæði um þjóðkirkju og/eða kirkjuskipan alveg út úr stjórnarskránni.

Athugið að það myndi í sjálfu sér ekki hafa þau áhrif að aðskilja ríki og kirkju.

Ef ekkert ákvæði um þjóðkirkju væri inni í stjórnarskránni myndi það þó vissulega auðvelda aðskilnað. Það segir sig bara sjálft, þar eð ekki þyrfti framvegis að breyta stjórnarskrá til að koma því í gegn.

En það hefði engan sjálfkrafa aðskilnað í för með sér.

Ég er heldur ekki að upplýsa neitt leyndarmál þó ég fullyrði hér að í stjórnlagaráði voru margir sem hefðu í hjarta sér kosið að þurrka einfaldlega öll ákvæði um þjóðkirkju og kirkjuskipan út úr stjórnarskránni.

En „réttlæti“ okkar í garð þjóðkirkjunnar var nú þrátt fyrir allt ekki verra en svo, að það varð mjög fljótlega ofan á að fara ekki þá einföldu leið.

Ástæðurnar komu fram í umræðum stjórnlagaráðs, og ég vísa bara til þeirra. Sú var helst að sumir litu svo á að það væri ekki hlutverk okkar í ráðinu að taka mjög afdrifaríkar ákvarðanir um framtíð kirkju- eða trúarskipunar í landinu. Og sýna bæri sögunni, landsins hefðum og einlægum stuðningsmönnum trúar og kirkju fyllstu kurteisi.

Fyrst og fremst væri það hlutverk þjóðarinnar sjálfrar að ákveða þetta – og þar sem óneitanlega væri um mjög sérstakt mál að ræða, þá væri réttast að þjóðin tæki um það ákvörðun óháð öðrum ákvæðum stjórnarskrárfrumvarpsins.

Það yrði sem sé sérstök þjóðaratkvæðagreiðsla um málefni trúar og/eða kirkju.

Við prófuðum ýmsar leiðir til að setja þetta mál út fyrir sviga og beina því sem fyrst í sérstaka þjóðaratkvæðagreiðslu. Að lokum varð 19. greinin okkar ofan á.

Hún vakti í upphafi mesta gremju þeirra sem vilja afdráttarlaust og umsvifalaust skilja að ríki og kirkju. Það var eins og þeir ættu bágt með að átta sig á að samkvæmt henni væri ekki lengur minnst á „þjóðkirkju“ í stjórnarskrá Íslands.

Sem væru í sjálfu sér heilmikil tíðindi.

Og að með 19. greininni væri beinlínis ætlast til þess að fram færi fljótlega sú þjóðaratkvæðagreiðsla um kirkjuskipan sem þeir hafa lengi óskað eftir.

(Er það ekki annars? Þeir hljóta að vilja að þjóðin sjálf fái að ákveða þetta?!)

En nú er sem sagt komið að forseta kirkjuþings að gagnrýna 19. greinina okkar.

Ég veit að þetta er orðinn heilmikill langhundur, en ég verð samt að halda aðeins áfram.

Því ég skil ekki gagnrýni Péturs.

Hann segir að með tillögunni sé sköpuð „óviðunandi óvissa um stöðu þjóðkirkjunnar“.

Í fyrsta lagi mætti slá þessum ótta Péturs upp í hryssingslegt kæruleysi.

Spyrja sem svo, af hverju í ósköpunum á það að vera hlutverk stjórnarskrár að kveða á um stöðu stofnunar um trú fólks á ósýnilega æðri veru?

Ég hefði nú haldið að „óviðunandi óvissa“ væri einmitt eitthvað sem talsmenn slíkrar stofnunar ættu að vera orðnir ansi miklir sérfræðingar í að búa við.

En ég ætla nú ekki lengra út á þá braut.

Minni aðeins á að í stjórnarskrá er ekki minnst á heilmargar stofnanir og fyrirbæri sem skipta okkur þó afar miklu máli, svo ég er ekki viss um að trúfélög eigi endilega sérstaka heimtingu á að búa við sérstakt öryggi eða stöðu í sjálfri stjórnarskránni.

En í öðru lagi segir í frétt Ríkisútvarpsins um orð Péturs:

„Pétur minnti jafnframt á að samkvæmt gildandi stjórnarskrá skuli Alþingi ákveða breytingar á kirkjuskipaninni og sú ákvörðun svo lögð í þjóðaratkvæðagreiðslu. Tillaga að nýrri stjórnarskrá, án ákvæða um þjóðkirkju, sé ekki nægjanleg.

„Það er hins vegar stjórnarskrárvarinn réttur þjóðarinnar sjálfrar að ákveða hvort þjóðkirkja skuli vera hér í þessu landi eða ekki. Fram hjá þessum rétti þjóðarinnar veðrur ekki gengið með sjónhverfingum einum saman.““

Ég verð að viðurkenna að ég botna ekkert í þessum orðum Péturs. Hvaða skoðun sem maður kann að hafa á þjóðkirkjunni, þá liggur í augum uppi að 19. greinin okkar ætlast til að þjóðin ákveði framtíðarskipan þessara mála sjálf – í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Og samkvæmt annarri tillögu okkar í frumvarpinu, þá mun almenningur geta haft frumkvæði að því að leggja mál fram á Alþingi – og síðan að þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um þau lög sem sett kunna að verða.

Bæði stuðningsmenn þjóðkirkju sem andstæðingar munu geta nýtt sér þetta.

Hvernig fyrrverandi hæstaréttardómari getur komist að þeirri niðurstöðu að 19. greinin okkar gangi þeim rétti þjóðarinnar að „ákveða hvort þjóðkirkja skuli vera hér í þessu landi eða ekki“ – það er mér satt að segja hulin ráðgáta.

Ég er ekki að standa í einhverjum orðhengilshætti eða spælingum eða þrætubók – ég skil þetta bara ekki.

Hvað í ósköpunum getur Hönnu Birnu Kristjánsdóttur og Bjarna Benediktssyni gengið til að hafa um það samráð sín á milli að svara ekki ósköp eðlilegum spurningum Fréttablaðsins um skoðanir þeirra á helstu málum samtímans?

Sjá hér.

Þetta eru allt spurningar sem ég myndi vilja svör við ef ég ætti að fara að kjósa til formanns í Sjálfstæðisflokknum.

En er kosningin sem sagt bara skúespil, þar sem málefni skipta engu máli?

Og samráð haft til að þagga niður allt sem gæti hugsanlega valdið óþægindum?

Ekki lofar það góðu!

Spurningarnar eru hins vegar góðar.

Þær eru þessar:

„1. Er krónan nothæfur gjaldmiðill eða er rétt að stefna að upptöku annars gjaldmiðils? Hver eru rökin fyrir því?

2. Hver er afstaða þín til kaupbeiðni kínverska fjárfestisins Nubos á Grímsstöðum á Fjöllum?

3. Styður þú hugmyndir um Vaðlaheiðargöng og þá fjármögnunarleið sem þar á að fara?

4. Er þörf á að breyta fiskveiðistjórnunarkerfinu og þá hvernig?

5. Hefur verið of langt gengið í niðurskurði heilbrigðiskerfisins? Hefði verið hægt að standa öðruvísi að málum?

6. Fjölmörg fyrirtæki eru í fangi bankanna. Er nægilega vel unnið úr þeim málum og hvernig vildir þú hátta þeim?

7. Á að ganga lengra í að koma til móts við skuldug heimili og fyrirtæki og þá hvernig?

8. Er þörf á breytingum á stjórnarskrá Íslands? Ef svo, hvaða breytingar eru brýnastar?

9. Með hvaða flokki/flokkum vilt þú að Sjálfstæðisflokkurinn starfi eftir kosningar? Eru einhverjir flokkar sem Sjálfstæðisflokkurinn á ekki að vinna með? Vinsamlegast nefnið ákveðna flokka.

10. Gerði Sjálfstæðisflokkurinn einhver mistök í landsstjórninni sem leiddu til hrunsins og þá hver?

11. Hyggst þú breyta innra starfi og starfsháttum flokksins?“

Hvers konar stjórnmálabarátta er það sem neitar að svara spurningum um þau mál sem efst eru á baugi?

Ég ætla ekki að hella mér út í umræður um hvort Kínverji megi kaupa Grímsstaði á Fjöllum.

En mér fannst merkilegt að heyra til Steingríms J. Sigfússonar á Alþingi í dag, þegar hann var spurður um skoðun sína á kaupum Kínverjans.

Steingrímur viðurkenndi að vera tregur til og sagði að í sínum huga skipti það meginmáli hvort eigendur jarðarinnar væru heimamenn sem nýttu jörðina, eða utankomandi fólk sem notaði hana í einhverju „öðru skyni“ eins og ég trúi að hann hafi komist að orði.

Það fór ekki milli mála að þegar Steingrímur talaði um að „nýta jörðina“ þá var hann að meina sauðfjárbúskap.

Þetta hljómaði eins og hann liti svo á innst inni að sauðfjárbúskapur væri góður í sveitum landsins, en aðrir atvinnuvegir einhvern veginn síðri.

Ég tek undir hvert orð Jónasar Kristjánssonar hér.

Það virðist eitthvað meira en lítið að í dómskerfinu þegar menn eru sýknaðir þrátt fyrir lög sem sérstaklega hafa verið sett til að ná yfir þá.

Það er vissulega ástæða til að kanna, eins og Eygló Harðardóttir hefur farið fram á, hvers vegna orðalagi í hinum upphaflega frumvarpstexta Helga Hjörvar var breytt og hann gerður þannig úr garði að dómarinn taldi lögin ekki nógu skýr.

En umfram allt hljómar það þó eins og kaldrifjaður brandari að dómstólar telji ekki fullnægjandi að vilji löggjafans sé kristalskýr.

Það er lítið gaman í svoleiðis samfélagi.

Ég er að lesa bók Arnaldar Indriðasonar um Einvígið. Hún hefur sýnilega til að bera alla bestu kosti Arnaldar, ekki síst notalegt og rólyndislegt andrúmsloft, þar sem þó er gjarnan eitthvað ískyggilegt undir niðri. Lögreglumennirnir Marion og Albert eru ósköp svipaðir þeim Erlendi og Sigurði Óla sem aðdáendum Arnaldar þykir vænt um. Hún hefur líka til að bera galla Arnaldar sem rithöfundar, sem felast t.d. í undarlega klunnalegum aðferðum til að koma upplýsingum á framfæri. Ég get nefnt sem dæmi þegar Arnaldur vill koma því á framfæri að Sylvia´s Mother hafi verið vinsælasta lagið á þeim tíma þegar sagan gerist, þá heyrir hinn miðaldra Marion lagið í útvarpinu (þar sem það hefur þá hljómað „vikum saman“ segir í bókinni) og spyr upp úr eins manns hljóði: „Hver var þessi mamma Sylvíu?“ Þetta virðist eiga að vera alvöru spurning. Annað og verra dæmi er þegar Albert hittir blaðamann í Laugardalshöllinni (bls. 104) og blaðamaðurinn gefur lögreglumanninum stutt yfirlit yfir helstu tíðindi af einvígi Fischers og Spasskys. Að blaðamaðurinn hafi reiknað með að löggan vissi þetta ekki gengur ekki. Svo er eitt atriði sem hlýtur að flokkast bara undir mistök. Á blaðsíðu 15 segir frá því að Ísland hafi verið í heimspressunni vegna átaka Landhelgisgæslunnar og breskra herskipa um útfærslu landhelginnar, en landhelgin var ekki færð út fyrr en 1. september 1972 og herskip komu ekki á miðin fyrr en löngu seinna. Líklega hefur gleymst að klippa þessi mistök út, enda kemur seinna í bókinni fram að útfærslan standi  fyrir dyrum – en þá segir raunar að Bretar hafi strax um sumarið verið farnir að hóta því að senda dráttarbáta og herskip á miðin, sem er ekki rétt – en kannski ekki stórvægilegt atriði.

Umræður um hvort við ættum að ganga í Evrópusambandið snúast ótrúlega oft um þá undarlegu spurningu hvort við „viljum vera sjálfstæð þjóð“.

Sjá til dæmis og nánast af handahófi þetta blogg Eyglóar Harðardóttur þingmanns Framsóknarflokksins.

Eygló segir að þeir sem vilji ganga í ESB reyni að fylla Íslendinga efasemdum um getu þjóðarinnar til að vera sjálfstæð þjóð.

Af hverju þarf maður alltaf að vera að frástagast á þessu?

Reyndar hefur fullveldi þjóða breyst þó nokkuð á síðustu áratugum með aukinni samvinnu. Til dæmis innan Evrópusambandsins. Það er að flestu leyti bara gott og æskilegt.

En eigi að síður eru þjóðir innan ESB sjálfstæðar í öllum hefðbundnum skilningi þess orðs.

Malta, Kýpur, Eistland, Lettland, Litháen, Finnland, Svíþjóð … eru þetta ekki sjálfstæðar þjóðir?

Ekki hef ég heyrt fólk kvarta undan ósjálfstæði eða utanaðkomandi oki í þessum löndum.

Þeir sem eru á móti ESB hafa ýmis rök í pokahorninu.

Við munum takast á um það þegar samningur við sambandið liggur fyrir og þjóðin ákveður sjálf hvort hún vill inngöngu eður ei.

En andstæðingarnir ættu ekki að veifa röksemdum sem eru bara tilbúningur eins og að sjálfstæði þjóðarinnar sé í hættu!

„Bloggheimar loga,“ er orðinn fastur frasi um það þegar eitthvert mál kveikir miklar umræður í samfélaginu.

Ég blogga nú á við hvurn sem er, en verð að viðurkenna að mér finnst þetta orðið dálítið erfitt orðalag.

Sér í lagi ef það er notað trekk í trekk.

Þeir virðast ansi eldfimir, þessir bloggheimar.

Og kannski endar það með því að maður les svona frétt:

„Bloggheimar fuðruðu upp í dag. Slökkviliðið kom á staðinn en fékk ekkert að gert og brunnu bloggheimar til kaldra kola. Þögn ríkir.“

Lilja Mósesdóttir ætlar að stofna nýjan flokk. Það er gott. Ég er eindregið hlynntur því að ný stjórnmálaöfl komi til sögunnar, og okkur gefist sem flest tækifæri til að losna úr viðjum hefðbundins flokkskerfis.

Ég verð samt að segja að mér fannst svolítið einkennileg áhersla hennar í Silfri Egils um daginn á að flokkurinn ætti að vera samsuða úr „gömlum gildum“.

„Samsuða“ var reyndar ekki hennar orð, en þetta hljómaði vissulega eins og einhver alltumlykjandi samvinnuflokkur.

Ég er vitanlega meðmæltur góðu samstarfi og samvinnu en þetta hljómaði svolítið eins og hún ætlaði að fara að baka jólaköku og sveskjutertu í sama forminu.

En látum svo vera. Þetta kemur væntanlega í ljós.

Það sem mér þótti aftur á móti aldeilis óskiljanlegt, það var sá þáttur sem Lilja ætlaði að flétta inn í flokkinn sinn úr Sjálfstæðisflokknum.

Því þaðan ætlaði hún að taka réttlæti.

Nú ætla ég ekki að halda því fram að sjálfstæðismenn séu eitthvað minna réttlátir en aðrir.

Einhver gæti kannski freistast til að hafa hér um hinn ódauðlega frasa Francis Urquharts, en það hvarflar ekki einu sinni að mér!

En að réttlætið sé einhver sérgáfa Sjálfstæðisflokksins, umfram aðra flokka, eins og Lilja Mósesdóttir telur greinilega – það kom mér afar spánskt fyrir sjónir.

Svo ekki sé nú fastar að orði kveðið.

Og fyrst Lilja er upprennandi stjórnmálaleiðtogi (ef hún er ekki þegar orðin það) og mér finnst við eiga rétt á að þekkja hugsun og hugmyndafræði þeirra, þá spyr ég hana nú í allri hógværð:

Hver eru hin sérstöku tengsl réttlætis og Sjálfstæðisflokksins?

Ég hef lesið heilmikið um ævina og skoðað bæði íslenska pólitík og hugmyndafræði fram og til baka, og ég kem ekki auga á slík tengsl.

En væntanlega verð ég margs vísari þegar Lilja Mósesdóttir skýrir mál sitt, sem hún hlýtur að gera, fyrst þetta réttlæti úr Sjálfstæðisflokknum verður einn helsti þátturinn í nýja flokknum hennar.

Og úr því ég er byrjaður, þá langar mig líka að fá skýringu á framhaldi orða Lilju. Því hún sagði, þegar hún útlistaði hvað hún ætlaði að hirða nothæft frá Sjálfstæðisflokknum – „réttlætið, sem er svona kristilegt.“

Haaaaaa?

Bíddu nú hæg!

Hér mætti spyrja – hver eru hin sérstöku tengsl kristindómsins og Sjálfstæðisflokksins? – en ég nenni því ekki.

Mér finnst miklu brýnna að fá svar við spurningunni: Hver eru tengsl kristindómsins og réttlætisins?

Ég hef nefnilega líka lesið heilmikið um kristindóminn (þetta var á mínum yngri árum!) og ég get ekki með nokkru móti séð að réttlætið sé sprottið þaðan.

Og ekki úr öðrum trúarbrögðum heldur – svo því sé nú til haga haldið.

Ef mér skjöplast ekki, þá hefur Lilja Mósesdóttir margoft óskað eftir djúpri og hugmyndafræðilegri umræðu í þessu landi. Hún mun því vafalaust hafa einskæra ánægju af því að svara mér og skýra þetta hvorttveggja vandlega út.

Af vissum ástæðum veit ég að nú eru nokkrir leikarar Þjóðleikhússins að æfa leikritið Allir synir mínir eftir Arthur Miller.

Það var frumsýnt á útmánuðum við mikið lof og prís, en sýningar urðu samt af einhverjum ástæðum ekki mjög margar.

Nú verður stykkið sem sagt fært upp aftur, og mér finnst ástæða til að hvetja fólk til að drífa sig. Sýningar verða því miður ekki margar heldur í þetta sinn.

En þetta var frábær sýning. Leikritið reyndist hafa elst mjög vel – fantamikið drama um ábyrgð og sekt og leyndarmál í fjölskyldum.

Og eins og Ólafur heitinn Jónsson sagði (en hann var fremur linmæltur, ef ég man rétt): Legararnir legu mjög vel.

Það er nú ekki meiningin að hefja hér skákblogg en ég get samt ekki stillt mig um að birta hér skák sem mér barst upp í hendurnar í dag.

Eins og ég minntist á um daginn þá var Sverrir Norðfjörð – fyrir utan Friðrik Ólafsson – eini Íslendingurinn sem vann Bobby Fischer í skák um dagana, eftir því sem best er vitað.

Sverrir var þá námsmaður í Kaupmannahöfn og um tvítugt. Hann vann ameríska snillinginn að vísu í fjöltefli, en það er sama. Ef maður vinnur Fischer, þá vinnur maður Fischer.

Hér má sjá mynd af Sverri og Fischer í fjölteflinu.

Þetta er ennþá athyglisverðara en ella, vegna þess að nú hefur Óttar Norðfjörð, sonur Sverris, skrifað glæpasöguna Lygarann. Það er æsispennandi og skemmtileg saga þar sem einvígi Fischers og Spasskys í Reykjavík er annar meginþátturinn, en hinn – eins og ég hef líka minnst á hér í þessu bloggi – Eimreiðarhópurinn gamalkunni.

Skák Sverris og Fischers er skemmtileg, og það er augljóst hvaðan Óttar Norðfjörð hefur sína umtalsverðu fléttuhæfileika sem glæpasagnahöfundur. Sverrir faðir hans fær að vísu verri stöðu en lætur ekki deigan síga og þegar Fischer gefur færi á sér, þá lætur Íslendingurinn til skarar skríða.

1. Rf3 – Rf6. 2. g3 – b6. 3. Bg2 – Bb7. 4. 0-0 e6. 5. d3 – c5. 6. e4 – d6. 7. Rbd2 – Be7. 8. De2 – 0-0. 9. c3 – Rc6. 10. a3 – Dc7. 11. b4 – Had8. 12. Bb2 – Rd7. 13. Rc4 – Hfe8. 14. b5 – Rce5. 15. Re3 – d5. 16. Rd2 – Rf6. 17. f4 – Rg6. 18. e5 – Rd7. 19. d4 – Rdf8.

20. a4 – h6. 21. Hac1 – c4. 22. Dh5 – Hd7.
Svartur er orðinn mótspilslaus með öllu og Fischer hefur nú nægan tíma til að undirbúa öfluga sókn á kóngsvæng. En hann reynir að knýja fram sigur strax og yfirsést honum snjallir mótleikir Sverris.
23. f5? – Bg5. 24. De2?

24. – Rxe5!
Þessi þvingaða mannsfórn tryggir svarti vinningsstöðu og eftir að e-línan opnast er hvítur alveg varnarlaus.
25. dxe5 – Dxe5. 26. Hf3 – exf5. 27. Rdf1 – d4! 28. cxd4 – Bxf3 29. Dxf3 – Bxe3+ 30. Rxe3 – Dxe3+ 31. Dxe3 – Hxe3 32. Hxc4 – Hb3 33. Hc2 – Re6 34. d5 – Rc5. 35. Bd4 – Re4 og Fischer gafst upp.

Ekki oft sem það gerðist! Skákskýringarnar munu vera eftir hinn góðkunna bankamann Margeir Pétursson.